3.6.1.4. Czynnik Rh. Konflikt serologiczny
U 85% ludzi rasy białej w błonie erytrocytów występuje antygen D. Krew ludzi, którzy posiadają ten antygen oznaczono symbolem Rh+ . 15% ludzi rasy białej nie ma antygenu D w błonie erytrocytów. Krew tych ludzi oznaczono symbolem Rh-. Przetoczenie osobie z czynnikiem Rh- krwi osoby z czynnikiem Rh+ powoduje groźny dla życia odczyn hemolityczny (rozpad erytrocytów) spowodowany pojawieniem się we krwi biorcy przeciwciał anty-D (rys. 12).
Rys. 12. Schemat przedstawiający możliwość wykonania transfuzji krwi, gdy dawca i biorca różnią się czynnikiem Rh
W czasie ciąży niezgodność czynnika Rh pomiędzy matką a dzieckiem wywołuje zjawisko nazywane konfliktem serologicznym. Krew matki i płodu nie mieszają się ze sobą, ale pojedyncze krwinki płodu mogą dostać się do krwi matki przez uszkodzone łożysko lub podczas porodu. Kiedy do krwi Rh- matki, dostaną się krwinki Rh+ dziecka w organizmie matki produkowane są przeciwciała anty-D (immunizacja). Jeżeli podczas kolejnej ciąży płód ma krew Rh+ przeciwciała te przenikają przez łożysko i niszczą erytrocyty dziecka (choroba hemolityczna noworodków).
Czy wiesz że…
Badania krwi to ważny element oceny stanu zdrowia człowieka.
Pozwalają wykryć choroby, które dotyczą wielu narządów
organizmu. Dlatego przed postawieniem diagnozy lekaż często zleca
badanie krwi.
Opis podstawowych parametrów krwi to morfologia.
W tym badaniu określa się liczbę komórek należących do
poszczególnych grup elementów morfotycznych krwi (erytrocytów,
leukocytów, trombocytów) w jednostce objętości, a także
hematokryt, zawartość hemoglobiny w
erytrocycie (HGB) oraz odczyn Biernackiego
(OB). Materiałem do badań jest krew żylna.
Odczyn Biernackiego (opad krwinek) określa
szybkość opadania erytrocytów w niekrzepnącej krwi w jednostce
czasu.
Hematokryt to procentowy stosunek objętości
erytrocytów do całkowitej objętości krwi. Każdy badany element
powinien być zgodny z przyjętą w medycynie normą. Normy
badanych parametrów są różne dla osobników różniących się
płcią i wiekiem np.: prawidłowa liczba erytrocytów wynosi
odpowiednio u dzieci 4.1-5.6 mln/µl , u kobiet 4.1-5.1 mln/µl, u
mężczyzn 4.5-5.9 mln/µl. Każda różnica pomiędzy wartością
badanego parametru a normą świadczy o nieprawidłowym
funkcjonowaniu organizmu np.: zbyt niski hematokryt może wskazywać
na anemię, zbyt wysoki wynik OB. Wskazuje na stany zapalne,
nowotworowe lub ciążę.
\
3.6.2. Limfa
Limfa powstaje z osocza krwi, które przenika z naczyń krwionośnych do tkanek. Limfa krąży w otwartym układzie naczyń limfatycznych. Składnikami limfy są między innymi: sole mineralne, drobnocząsteczkowe związki organiczne (glukoza, kwasy tłuszczowe, witaminy, aminokwasy, przeciwciała, fibrynogen). Limfa bierze udział tworzeniu odporności, ponieważ zawiera monocyty i limfocyty. Dokładny mechanizm powstawania limfy oraz jej funkcja zostanie szczegółowo omówiona w rozdziale pt. „Układ krążenia”