3. Tkanka łączna

Tkankę łączną ze względu na budowę i spełniane w organizmie funkcje dzielimy na rodzaje:

1. tkankę łączną właściwą, do której należą tkanka łączna włóknista wiotka oraz tkanka łączna włóknista zbita;

2. tkankę zarodkową;

3. tkankę limfatyczną;

4. tkankę tłuszczową;

5. tkankę łączną szkieletową, do której należą chrząstka i tkanka kostna;

6. tkankę łączna płynną, do której należą krew i limfa.

Pomimo różnic w budowie i funkcji wymienione rodzaje tkanki łącznej posiadają wspólne cechy charakterystyczne:

1. komórki nie przylegają do siebie ściśle;

2. przestrzenie między komórkami są wypełnione substancją międzykomórkową. Wyjątek od tej zasady stanowi tkanka tłuszczowa;

3) substancja międzykomórkowa jest zbudowana z substancji podstawowej i włókien. Wyjątek od tej zasady stanowią tkanka łączna płynna, tkanka tłuszczowa, tkanka zarodkowa;

Tkanka łączna = komórki + substancja podstawowa + włókna

Substancja międzykomórkowa

4. tkanka łączna jest bardzo dobrze unaczyniona i unerwiona. Wyjątek od tej zasady stanowi tkanka chrzęstna;

5. Tkanka łączna ma duże zdolności regeneracyjne.

3.1. Tkanka łączna właściwa

Tkanka łączna właściwa występuje w dwóch odmianach różniących się zawartością włókien kolagenowych i elastycznych oraz funkcją spełnianą w organizmie.

Tkanka łączna włóknista wiotka jest zbudowana substancji międzykomórkowej, oraz kilku rodzajów komórek. Substancja międzykomórkowa jest zbudowana z substancji podstawowej, która zawiera trzy rodzaje włókien:

1. włókna kolagenowe czyli klejodajne – zbudowane są z kolagenu, który w czasie gotowania zamienia się w klej;

2. włókna sprężyste – zbudowane są z elastyny;

3. włókna siateczkowe – zbudowane są z retikuliny, tworzą sieci, które oplatają włókna mięśniowe, naczynia krwionośne.

Komórki, które występują w substancji międzykomórkowej to:

1. fibroblasty – komórki twórcze, które wytwarzają włókna i substancje podstawową;

2. fibrocyty – dojrzałe komórki, które powstają z fibroblastów;

3. makrofagi – komórki, które fagocytują ciała obce;

4. komórki plazmatyczne, które wytwarzają przeciwciała;

5. komórki tuczne – zawierają heparynę, która hamuje proces krzepnięcia krwi;

6. komórki tłuszczowe – gromadzą tłuszcz;

7. komórki barwnikowe – zawierają barwnik: melaninę.

Tkanka łączna włóknista wiotka wypełnia wolne przestrzenie w organizmie, a także buduje błony śluzowe lub torebki otaczające narządy. Funkcją tej tkanki jest przenoszenie substancji odżywczych i produktów przemiany materii. Ze względu na obecność komórek plazmatycznych i makrofagów bierze też udział w procesach tworzenia odporności.

Rys. 4. Schemat budowy tkanki łącznej włóknistej wiotkiej. 1 – fibrocyt, 2 – włókna kolagenowe, 3 – włókna sprężyste, 4 – komórka plazmatyczna, 5 – neutrofil, 6 – leukocyt

Tkanka łączna włóknista zbita jest zbudowana podobnie do opisanej powyżej tkanki łącznej włóknistej wiotkiej. Ma jednak więcej włókien kolagenowych, które przylegają do siebie lub tworzą wiązki. To mocna, odporna na rozciąganie i zgniatanie tkanka. Są z niej zbudowane np.: skóra właściwa, ścięgna, torebki stawowe.