Қазақстанның пайдалы қазбалары

Қазақстан өзінің табиғи қазбаларымен жєне адам ресурстарымен дүние жүзіндегі бай елдердің бірі болып есептеледі. Кең байтақ Қазақстанның барлық аймақтары: оңтүстік, солтүстік, батыс, шығыс, орталық аймақтарында Л. Менделеевтің кестесіндегі химиялық элементтердің барлық түрі кездеседі.

Қазақстанның жер қойнауында әлемдегі табиғи қазба байлықтардың барлық түрі (90-нан астам) орасан зор көлемде бар деуге болады. Мысалы: сынап, қорғасын, алтын, көмір, мұнай, болат, мыс, күміс, темір т.б қазба байлықтары мен түсті металдарынан күнделікті тұрмыста қолдануға түрлі тұрмыстық заттармен сәндік әшекей бұйымдар жасауға кеңінен пайдаланылады.

Еліміздің әр аймағынан алынатын пайдалы қазбалар мысалы, батыста Ақтау мен Маңғыстауда мұнай, газ өндірсе, Шығыста Өскеменде фосфор, Орталықта көмір, мыс, түсті металл өндіреді. Соның ішінде Орталық Қазақстанда өндірілетін жер асты пайдалы қазбалар екі түрлі әдіс бойынша өндіріледі. "Арселор Миттал" компаниясының қарамағына кіретін бірнеше шахталардан өндірілген көмір, қара металдар мен түсті металдар әлемнің көп елдеріне экспортқа шығарылады. Соңғы жылдары "Қазақстанда Жасалған" деген маркамен Қазақстанда пайдалы қазбалар мен шикізат өнімдерін әлемнің 70-ке жуық елдері сатып алуға өтініш білдірген.

Тапсырмалар.

1.Мәтін бойынша сөздерді теріп жазып, сөздік құрастырыңыз.

2. Мәтінді оқып аударып, түсінгендеріңіз туралы әңгімелеңіз.

3. «Жер туралы», «Байлық туралы» мақал-мәтелдерді жазып, аударып, жаттап алыңыз.

4. Пайдалы қазбалар, жер қойнауы, түсті металдар, әшекей бұйымдар. Берілген сөз тіркестерін аударып, сөйлем құрастырыңыз.

5. Қазақстан өзінің табиғи қазбаларымен жєне адам ресурстарымен дүние жүзіндегі бай елдердің бірі болып есептеледі. Қазақстанның жер қойнауында әлемдегі табиғи қазба байлықтардың барлық түрі (90-нан астам) орасан зор көлемде бар деуге болады.Осы сөйлемдер жай сөйлемнің қай түріне жататынын анықтаңыздар.

КІРПІШ

Кірпіш - формасы тікбұрышты параллелепипед, өлшемі 250 х 120х 65 мм, оңай балқығыш балшықтардан (қосымша заттарсыз не солармен) жасалады. Тығыздығы 1600...1900 кг⁄м³); беріктігіне сәйкес 7 маркамен сипатталынады. Су сіңіргіштігімен сипатталатын кәуектіліктің мөлшері маркасы М 150-ден жоғары кірпіш үшін 6%-тен кем емес, ал басқа маркалы кірпіш үшін 8%-тен кем емес болуы қажет. Кәуектілігі азайса кірпіштің жылу өткізгіштігі артады. Құрылыс ерітіндісімен байланысы әлсірейді. Кірпіштің аязға төзімділігі 15 циклден кем болмауы қажет: әдетте бұл қасиеттің маркалары Ғ 25, Ғ 35, Ғ 50. Кірпіш көбінесе қабырға қалауда, панельдер жасауда, пеш және мұржа салуда қолданылады. Кірпіштің жасалу технологиясына байланысты бірнеше түрлері болады.

Тапсырмалар:

1. Мәтіндегі жаңа сөздерді аударыңыздар.

2. Мәтінді аударыңыздар.

3. Мәтіннен жай сөйлемдерді теріп жазыңыздар.

4. Мәтіннен кірпішті қайда, не үшін қолданатыны туралы жазылған сөйлемді тауып, оқыңыздар

Ұсынылатын әдебиеттер:

1.Байжанов Ж.О, Рақымов М.А, Ткач Е.В, Кононенко А.М. Құрама темірбетон кәсіпорындарын жобалау. Қарағанды, 2007.

2.Жүсіпова Б.Ж. Қазақ халқының салт-дәстүрлері. Алматы, 2007.

3.Франк В.Ю. Қазақ тілі. Алматы,1999 .

СӨЖ

Түркістан қаласындағы Қожа Ахмет Яссауи кешені туралы әңгіме.

СОӨЖ

1.Жай сөйлем түрлеріне жаттығу орындау. 2. Сұхбат:Қарағандының жоғарғы оқу орындары. 3.Тест.

7-тақырып Аралық тест. Экономикалық тәуелсіздік. Қазақстанның экономикасы. Бояудың түрлері.

Практикалық сабақтың жоспары