Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
al-beyan-1-asl.doc
Скачиваний:
1
Добавлен:
01.05.2025
Размер:
2.57 Mб
Скачать

2. Qur᾽an şəxsi rə᾽y əsasinda təfsir olunmamalidir

Qur᾽anın zahiri mə᾽nalarının höccət olmadığını iddia edən şəxslər deyirlər: Qur᾽anın zahiri mə᾽nasına istinad edərək ayələri təfsir etmək, şəxsi rə᾽y və nəzər əsasında təfsir etmək deməkdir. Bir halda ki, bir çox mütəvatir rəvayətlərdə Qur᾽anın şəxsi rə᾽y əsasında təfsir edilməsi qətiyyətlə qadağan olunmuşdur.

Cavab: Bir qədər əvvəl qeyd etdik ki, təfsir dedikdə biz, ayələrin həqiqi mə᾽nalarının üzə çıxarılmasını və ayələrin anlamında mövcud olan çətin ifadə və müəmmaların hamısının başa düşüləcək bir tərzdə izah olunması nəzərdə tutulur. Çünki, ayələrin zahiri mə᾽nalarında heç bir anlaşılmazlıq nəzərə çarpmır.

Ayələrin zahiri mə᾽nası təfsir adlandırılsa belə, biz onu şəxsi rə᾽y və nəzər əsasında yazılmış təfsir kimi qəbul etməməliyik. Belə bir təfsir və onun məfhumu, ümumi kütlənin anlayacağı və dərk edə biləcəyi təfsirdir.

Məsələn, əgər Nəhcül-bəlağədə Əli (ə)-ın oxuduğu dərin mə᾽nalı xütbələrdən birini çox sadə ifadələrlə tərcümə edəriksə, biz onu ümumi kütlənin başa düşə biləcəyi tərzdə bəyan etmiş oluruq. Və belə bir təfsiri biz, şəxsi rə᾽y əsasında olunmuş təfsir adlandırmamalıyıq. Bu səbəbdən də imam Sadiq (ə) həmən mətləbə toxunaraq buyurur: Camaat mütəşabih ayələrin batini və həqiqi mə᾽nalarını dərk edə bilməyib, özlərini böyük çətinliyə düçar etmişlər. Onlar ayələrin batini mə᾽nalarına yol tapmadıqda, onu istədikləri kimi təfsir etmiş və özlərini ilahi övliyalardan ehtiyacsız güman etmişlər. Buna görə də, ayələrin həqiqi mə᾽nalarını soruşmağı belə özlərinə rəva bilməmişlər.

Qur᾽anın şəxsi rə᾽y və nəzər əsasında təfsir olunmasının imam Sadiq (ə)-ın nöqteyi-nəzərindən haram buyrulduğu, nəql olunmuş rəvayətlərdən bir daha bizə bəlli oldu. Qur᾽anın təfsirini öz öhdəsinə götürmüş şəxs, ilk növbədə Peyğəmbərin (s) tövsiyələrinə əməl edərək Əhli-beytə (ə) müraciət etməli və onların buyurduqlarından ilham almalıdır. Onlar bəşəriyyətin ilham və hidayət mənbəyi olduqları bir halda, kimsə Qur᾽anın zahiri mə᾽naları ilə qənaətlənərək şəxsi rə᾽y və nəzər əsasında ilahi qanunlara dair hökm və fitva sadir etməməlidir.

Əgər hər hansı bir müfti (fiqh alimi, dini rəhbər) və ya müfəssir, imamların Qur᾽an ayələrinə verdikləri izahatları, əlavə və istisna qanunları nəzərə almadan ayələrin zahiri mə᾽nalarına və ümumi qanunlara istinad edərsə, Qur᾽anı özünün şəxsi rə᾽yi əsasında təfsir etmiş olur. Bir halda ki, nəql olunmuş bir çox rəvayətlərdə Qur᾽anın şəxsi rə᾽y əsasında təfsir olunması qətiyyətlə pislənmiş və belə üsulun ilahi qanunlara zidd olduğu bildirilmişdir.

Qeyd etdiklərimizdən belə mə᾽lum olur ki, Əhli-beytin (ə) Qur᾽anın təfsirinə dair verdikləri izahatları nəzərə alaraq, yenidən onun zahiri mə᾽nalarına istinad etmək, onu nəinki şəxsi rə᾽y əsasında olunmuş təfsir, hətta adi bir təfsir adlandırmaq belə olmaz.

Bütün bunları nəzərə alaraq qeyd etmək lazımdır ki, Qur᾽anın zahiri mə᾽nasına istinad olunmasının düzgünlüyünə dəlalət edəcək bir çox rəvayət nəql olunmuşdur.

Bu iki qrup rəvayətlərdən belə bir nəticəyə gəlmək olur ki, Qur᾽anın şəxsi rə᾽y ilə təfsir olunması, onun kəlmələrinin zahiri mə᾽nalarına əməl etmək deyil; onlardan birincisi (şəxsi rə᾽ylə təfsir) haram, ikincisi isə düzgün və təqdirə layiqdir.

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]