Əhli-beyt (ə) Qur’an mislidir

İnsanlar Qur’anı anlamağa və onun ayələrinə əməl etməyə vəzifəli olduqları kimi, Əhli-beyt (ə) qarşısında da vəzifəlidirlər. Çünki İslam peyğəmbəri Əhli-beyti (ə) Qur’anla yanaşı əmanət tapşırır. Peyğəmbərin (s) buyuruğunca, Əhli-beyt (ə) insanların hidayətində və günahdan uzaqlığında Qur’an kimi tə’sirlidir.

Rəvayətdə oxuyuruq: İslam peyğəmbəri (s) sonradan ölümlə sonuclanası xəstəlik zamanı Əmirəl-mö’minin (ə) və İbn Abbasın köməyi ilə ayağa qalxıb evdən çıxdı və Mədinə məscidində xurma ağacından olan sütuna söykənərək xalqa müraciətlə buyurdu: “Ey insanlar! Hansı peyğəmbər dünyadan getdisə, bir yadigar qoydu. Mən də Allah kitabı və Əhli-beytimdən (ə) ibarət Səqəleyni yadigar qoyuram. Bilin ki, bu iki əmanəti puça çıxaranı Allah puça çıxarar.”¹⁰⁴

Əmirəl-mö’minin (ə) buyurur: “Həqiqətən, Allah-təala bizi hər bir çirkinlikdən paka çıxardı, mə’sum qərar verdi, xalqa şahid tutdu, yer üzündə öz höccəti seçdi, bizi Qur’anla, Qur’anı bizimlə yanaşı qoydu. Biz heç vaxt ondan ayrılmarıq, o da heç vaxt bizdən ayrılası deyil.”¹⁰⁵

Əhli-beyt (ə) gizli Qur’an, Qur’an məfhumlarının daşıyıcısı, bu kitabın zahir və batinindən tam xəbərdar kəslərdir. Əhli-beyt (ə) heç şübhəsiz, Qur’anın eynən nümunəsi, əməli bir fürqan, ilahi kitabın kamil cilvəsidir. Demək, insanlar, xüsusi ilə müsəlmanlar Qur’an qarşısında məs’ul olduqları kimi Əhli-beyt (ə) qarşısında da məs’uldurlar.

Peyğəmbər ümmətinin onun vəsiyyətinə, Qur’an və Əhli-beytə (ə) münasibətdə rəftarı ayrı bir məsələdir. Olsun ki, İbn Zərin imam Məhəmməd Baqirə (ə) cavabı bu nöqtəni aydınlaşdıra: “Bir gün imam Məhəmməd Baqir (ə) İbn Zərə xitabən buyurdu: “Bizimlə sənə çatmış hədislərimiz haqqında danışarsanmı?” İbn Zər dedi: “Bəli, ey Allah rəsulunun oğlu! Həzrət Peyğəmbər (s) buyurdu: “Mən sizin aranızda iki əmanət qoyuram. Onlardan biri o birindən böyükdür: Allahın kitabı və Əhli-beytim (ə). Əgər bu iki şeydən möhkəm yapışsanız heç vaxt yolunuzu azmasınız.” İmam Baqir (ə) buyurdu: “Ey İbn Zər! Əgər Allahın rəsulunu görsən və o səndən soruşsa ki, məndən sonra bu əmanətlərlə necə davrandınız, ona nə cavab verərsən?” İbn Zər hönkürtü vurub ağlayaraq dedi: “Böyüyünü tikə-tikə doğradıq, kiçiyini öldürdük.”¹⁰⁶

Əhli-beyt (ə) Qur’anın mislidir. Qur’anda olan sifətlər Əhli-beytdə də var. Qur’an da, Əhli-beyt (ə) də həm elmdir, həm nurdur, həm mizandır, həm pakdır, həm hidayətçidir, həm də məhşərdə şəfaətçidir.

Əhli-beyt (ə) və elm

Mübarək “Nəml” surəsində həzrət Süleymanın əhvalatında oxuyuruq ki, Süleyman Səba mələkəsinin səfirlərini geri qaytardıqdan sonra öz əyanlarına dedi: “Sizlərdən hansınız Səba padşahının taxtını o özü təslim olmuş halda yanıma gəlməzdən öncə gətirə bilər?” Cinlərdən olan div dedi: “Mən sən yerindən qalxmamış onu gətirərəm və buna qadirəm!” Amma kitab elmindən bilən kəs dedi: “Mən onu bir göz qırpımında gətirərəm.”¹⁰⁷

Süleyman kitab elmindən bilən kəs taxtı gətirdikdən sonra dedi: “Bu Rəbbimin ehsanındandır!” “Rə’d” surəsinin son ayəsində isə bütün kitab elmini bilən haqqında deyilir: “Kafirlər dedilər: “Sən rəsul deyilsən.” Onlara de ki, Allahın və kitab elmini bilənin aramızda şahidliyi yetər.”¹⁰⁸

“Nəml” surəsində “elm” və “kitab” sözləri arasında işlənmiş “min” şəkilçisi bir şeydən müəyyən hissə mə’nasını bildirir. Mə’lum olur ki, Süleymanın sarayında olan kəs kitab elmindən bir hissəsini bilirmiş. Amma “Rə’d” surəsinin 43-cü ayəsində “elm” və “kitab” sözləri arasında ara yoxdur. Demək, ayədə kitab elmindən bir hissəsi yox, bütün kitab elmi nəzərdə tutulur. Peyğəmbərin risalətinə şəhadəti Allahın şəhadəti ilə bərabər sayılan kəs, şübhəsiz, peyğəmbərdən sonra ümmətin ən biliklisi olmalıdır. Şiə təfsirçiləri Əhli-beytdən (ə) nəql olunmuş rəvayətlərə və böyük sünni alimlərinin təfsirlərinə əsaslanaraq bildirirlər ki, belə bir şəxs Əli ibn Əbi Talibdən (ə) başqası ola bilməz. Həmin vaxt həzrətin iyirmidən az yaşı olmuşdur! Sünnə əhli rəvayətçilərindən olan Əbu Səid Xidri deyir: “Allah rəsulundan soruşdum ki, kitab elminə sahib olan kəs kimdir? Həzrət buyurdu: “Kitab elminə sahib olan kəs qardaşım Əli ibn Əbi Talibdir (ə).” Həzrət Əlidən (ə) uyğun tə’bir haqqında soruşulur. Həzrət buyurur: “Kitab elminə sahib olan kəs mən özüməm.”¹⁰⁹

Əbdürrəhman ibn Kəsir “mən onu bir göz qırpımında gətirərəm” ayəsi ilə bağlı deyir: İmam Sadiq (ə) barmaqlarını aralayıb sinəsinə qoydu və buyurdu: “And olsun Allaha, bütün kitab elmi bizdədir.”¹¹⁰ Allahın rəsulu (s) Allah-təalanın Əhli-beytlə (ə) bağlı buyuruğunu belə yada salır: “Səndən sonra mənim elmimim xəzinədarı onlardır.”¹¹¹ İmam Səccad (ə) buyurur: “Biz Allahın qapıları, doğru yol, elm xəzinəsi, onun vəhyini təkrarlayan, tövhid sütunu və sirlərini saxlayanıq.”¹¹²

Əmirəl-mö’minin (ə) buyurur: “Agah olun ki, Adəmin gətirdiyi hər bilik və son peyğəmbərədək peyğəmbərlərin hər əməli həzrət Məhəmməd (s) ailəsində var. Bəs sizi hansı azğınlığa çəkirlər və hansı tərəfə üz tutmusunuz?”¹¹³ Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: “Biz rəhmət açarı, risalət mənzili, mələklərin gəl-get məhəlli və elm mə’dəni olan Əhli-beytik (ə).”¹¹⁴ İmam Səccad (ə) buyurur: “Nə üçün insanlar bizə kinlidir?! And olsun Allaha, biz Peyğəmbər şəcərəsi, rəhmət evi, elm və mə’rifət mə’dəni, mələklərin gəl-get məhəlliyik.”¹¹⁵

Əhli-beyt (ə) elmin dərinliyinə varan hikmət və bilik mə’dəni, Peyğəmbər (s) elminə varis, insanların ən agahı, Allahın sirr xəzinəsi olan kəslərdir. «İsmi-ə’zəm»dən xəbərdar, bütün dillərlə tanış, keçmişdən və gələcəkdən agah, səmavi kitabları bilən, olmuşu və olanı görən Əhli-beytdir (ə). Əhli-beyt (ə) Allahın beyti, Nuhun gəmisi, Qur’anın misli, insanların üstünü, əmr sahibi, zikr əhli, haqqın kökü, risalət mə’dəni, dünyanın sütunu, dinin keşikçisidir.

Əhli-beytin (ə) elm və biliyinin genişliyi haqqında rəvayətlər çoxdur. “Kafi”, “Təfsirul-fərat”, “Məaniyul-əxbar”, “Kifayətul-əsər”, “Yənabiul-məvəddət”, “Nəzhətun-nazir” kitablarında bu rəvayətlər qeydə alınmışdır. İstəyənlər uyğun mənbələrə müraciət edə bilər.