
- •Студент пәнінің
- •5B070600 «Геология және пайдалы қазбалар кен орындарын барлау» мамандығы үшін «Күрделі жағдайларда ұңғымаларды бұрғылау» пәні бойынша
- •Андатпа
- •1. Пәннің оқу бағдарламасы – syllabus
- •1.1 Оқытушы туралы мәліметтер:
- •1.2 Пән туралы мәліметтер
- •1.5 Қысқаша сипаттамасы:
- •1.6. Сабақттар түрі және оларды жүргізу кестесі
- •1.7 Әдебиеттер тізімі
- •1.8 Білімді бағалау туралы мәліметтер
- •1 Модуль
- •2 Модуль
- •1.9 Курстың саясаты және процедурасы
- •2 Белседі таратылатын материалдың мазмұны
- •2.1 Курстың тематикалық жоспары
- •2.2 Дәрісті сабақтардың конспектілері
- •1 Дәріс. Кіріспе. Пәнді оқытудың маңызы және құрылымы. Жуу сұйықтығын дұрыс таңдамау немесе оның технологиялық қасиеттерінің бұзылуынан пайда болған күрделіктер
- •2 Дәріс. Жуу сұйықтықтарының ластануы.
- •3 Дәріс. Су және жылуға сезімтал таужыныстарда ұңғымаларды бұрғылау
- •4 Дәріс. Мәңгілік мұзды таужыныстар бойынша ұңғымаларды бұрғылау
- •4.1Сурет. Мұзды таужыныстардың бітімі: 1 – таужыныстардың минералды құрамы; 2 – мұз
- •5 Дәріс. Жуу сұйықтығын қолдану арқылы мұзды таужыныстарда ұңғыманы бұрғылау
- •5.3 Сурет. Бұрғылау құбырлар мен сақиналы арнада температураның таралу графигі: 1, 2 – төменге түсетін және көтерілу ағысының температуралары; 3 – таужыныстардың температурасы
- •5.4 Сурет. Бұрғылау құбырлар мен сақиналы арнада температураның таралу графигі. Қисықтардың белгіленуі 5.3 суретте берілген.
- •6 Дәріс. Ауамен үрлеу арқылы мұзды таужыныстарда ұңғымаларды бұрғылау
- •6.4 Сурет. Вхм-лги ауалы мұздатқыш машинасы
- •6.6 Сурет. Құйынды мұздатқыштың принципиалды сұлбасы :
- •6.7Сурет. Өндірістік жағдайларында суытылған ауамен үрлеу арқылы бұрғылау кезінде алынған мұзбен цементелген мұзды таужыныстардың керні
- •6.8. Сурет. Қыс мезгілінде суытылған ауамен үрлеу арқылы бұрғылау кезінде қондырғылардың орналасу сұлбасы )бір сатылы суыту жүйесімен):
- •7 Дәріс. Қарлы тығыздалған шөгінділер мен тұтас мұздарда ұңғымаларды бұрғылау
- •8 Дәріс. Жұтылу жағдайларында ұңғымаларды бұрғылау
- •9 Дәріс. Жуу сұйықтығы жұтылу белдемдерін бағалау және болжау
- •9.1. Сурет Бұрғылаудың механикалық жылдамдығының өсуінен жарықшақтардың жабылу дәрежесінің тәуелділігі
- •9.2Сурет. Күрделіктерді жою тәсілдерін анықтауға арналған график
- •10 Дәріс. Геотермальды ұңғымаларды бұрғылау
- •10.1 Сурет. Геотермалды ұңғымалар конструкциясы:
- •11 Дәріс. Бұрғылау құралының бекітілуі
- •10.1 Сурет.Таужыныстардың әртүрлі орташа өткізгіштік Пср жағдайларында ұңғымада бұрғылау құралының тоқтауы кезінде бекітіліп қалу р ықтималдылығының диаграммасы
- •10.2 Сурет. Қабатқа репрессияның әсерінен туындаған бекітіліп қалу сұлбасы:
- •12 Дәріс. Науаның түзілуі Науаның түзілу механизмі
- •12.1 Сурет. Қисаю циклда үзілу санының nоб тәуелділігі:
- •12.2 Сурет. Профилемердің электрлік сұлбасы:
- •12.3 Сурет. Профилометрия мәліметтері бойынша ұңғыма оқпаны қимасының құрастыру сұлбасы
- •12.4 Сурет. Науалы өнімде бқтб бекітіліп қалуына сыналы бұрыштың әсерін бағалау
- •13 Дәріс. Алмазды таужыныстарды бұзушы құралдың жанып кетуі
- •14 Дәріс. Алмазды таужыныстарды бұзушы құралда температуралық өрістің таралуы
- •14.1 Сурет. Көлемдік алмаздың денесінде температуралық өрісті есептеу
- •14.2 Сурет. Әртүрлі тазалағыш агенттерде алмазды коронка денесінде температураның таралу графигі: 1- техникалық су; 2 – көпіршік; 3 – сығылған ауа
- •15 Дәріс. Алмазды таужыныстарды бұзушы құралдың қалыпты температуралық режимінің бұзылуы кезіндегі жағдайлар
- •15.1 Сурет. Алмазды коронканың жанып кетуі кезінде сипатты тербелістер
- •2.3 Зертханалық жұмыстар жоспары
- •2.4. Оқытушының басшылығымен студенттің өзіндік жұмысы шегінде сабақтар жоспары (осөж)
- •2.5. Студенттің өзіндік жұмыс шегінде сабақтар жоспары (сөж)
- •2.6 Өзіндік бақылау үшін тестік тапсырмалар
- •2.7 Курс бойынша емтихан сұрақтары
- •Глоссарий
- •Мазмұны
- •5В070600 «Геология және пайдалы қазбалар кен орындарын барлау» мамандығы «Күрделі жағдайларда ұңғымаларды бұрғылау» пәні бойынша
2.3 Зертханалық жұмыстар жоспары
Зертханалық жұмыс 1
Тапсырма. Жұтылу қабатында салыстырмалы қысымды анықтау. Орындау әдістемесі жазба жауаптарын және есептеулерді құрастыру мақсатында текстерді, чертеж және сұлбаларды зерттеуден құралған.
Қолданған әдебиеттер: Қосм. 3. с 4-5
Бақылау сұрақтары:
Салыстырмалы қысымды қалай анықтауды?
Қандау формула бойынша қысым анықталады?
нені білдіреді?
Зертханалық жұмыс 2
Тапсырма. Бұрғылау кезінде қалыпты циркуляцияны қамтамасыз ететін бұрғылау ерітіндісін анықтаныз. Орындау әдістемесі жазба жауаптарын және есептеулерді құрастыру мақсатында текстерді, чертеж және сұлбаларды зерттеуден құралған.
Қолданған әдебиеттер: Қосм. 3. с 5-6
Бақылау сұрақтары:
Жұтылу қабатының жабының қалай ашады?
Бұрғылау ерітіндцісінің тығыздығын анықтаңыз.
нені білдіреді?
Зертханалық жұмыс 3
Тапсырма. Бұрғылау ерітіндісінің жұтылуын жою үшін қажетті тампонажды қоспаның мөлшерін есептеңіз. Орындау әдістемесі жазба жауаптарын және есептеулерді құрастыру мақсатында текстерді, чертеж және сұлбаларды зерттеуден құралған.
Қолданған әдебиеттер: Қосм. 3. с 7-8
Бақылау сұрақтары:
Ұңғыма маңы массивке тампонжады ерітіндінің ену радиусын
анықтаңыз.
Тампонажды қоспаның мөлшерін есептеңіз.
нені білдіреді?
Зертханалық жұмыс 4
Тапсырма. Жер бетіне бұрғыланған таужыныстардың және опырылған бөлшектердің толық шығаруын тексеру. Орындау әдістемесі жазба жауаптарын және есептеулерді құрастыру мақсатында текстерді, чертеж және сұлбаларды зерттеуден құралған.
Қолданған әдебиеттер: Қосм. 3. с. 9-10
Бақылау сұрақтары:
Бұрғыланған таужыныстар және опырылған бөлшектердің толық шығуы қамтамасыз етілетінің тексеру.
Турбиналы әдіс үшін жуу сұйықтығының көтеру ағысының жылдамдығы неге тең болуы қажет.
нені білдіреді?
Зертханалық жұмыс 5
Тапсырма. Қажетті концентрациялы сұйықтықты алу үшін тұзды қышқылының 1 мөлшеріне қанша су мөлшерін қосу қажет екенін анықтау. Орындау әдістемесі жазба жауаптарын және есептеулерді құрастыру мақсатында текстерді, чертеж және сұлбаларды зерттеуден құралған.
Қолданған әдебиеттер: Қосм. 3. с. 11-12
Бақылау сұрақтары:
Қажетті концентрациялы сұйықтықты алу үшін тұзды қышқылының 1 мөлшеріне қанша су мөлшерін қосу қажет.
Тұзды қышқылының алғашқы тығыздығын
анықтау.
судың мөлшерін анықтау.
Зертханалық жұмыс 6
Тапсырма. Жұтылу кезінде қалыпты циркуляцияны қамтамасыз ететін бұрғылау ерітіндісінің тығыздығын анықтау. Орындау әдістемесі жазба жауаптарын және есептеулерді құрастыру мақсатында текстерді, чертеж және сұлбаларды зерттеуден құралған.
Қолданған әдебиеттер: Қосм. 3. с 13-14
Бақылау сұрақтары:
Бұрғылау ерітіндісінің тығыздығын анықтау.
нені білдіреді?
нені білдіреді?
Зертханалық жұмыс 7
Тапсырма. Бұрғылау ерітіндісінің аэрациялану дәрежесін және компрессор шығаратын ауаның шығының анықтиау. Орындау әдістемесі жазба жауаптарын және есептеулерді құрастыру мақсатында текстерді, чертеж және сұлбаларды зерттеуден құралған.
Қолданған әдебиеттер: Қосм. 1. с 15-16;
Бақылау сұрақтары:
Бұрғылау ерінідісінің аэрациясының дәрежесін және ауа шығының анықтау.
Қашау саңылауында
қысымды анықтау.
Ұңғыманы бұрғылау ерітіндісімен толық толтырған кезінде забойда
қысымды анықтау.
Зертханалық жұмыс 8
Тапсырма. Гельцементпен жұтылуды жою үшін бентонитті саз және цементтің салмақты шығының анықтау. Орындау әдістемесі жазба жауаптарын және есептеулерді құрастыру мақсатында текстерді, чертеж және сұлбаларды зерттеуден құралған.
Қолданған әдебиеттер: Қосм. 3. с 17-18
Бақылау сұрақтары:
Гельцементті ерітіндінің мөлшерін анықтау.
Сазды ерітіндінің меншікті салмағын
және
көлемін анықтау.
Ерітіндінің 1 сазды ұнтақтың шығының
анықтау.