Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
найти 5 ошибок.doc
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.05.2025
Размер:
1.45 Mб
Скачать

Мектепке дейінгі ересек жастағы жалпы тіл кемістігі бар балалардың диологтық сөйлеуін сюжеттік-рөлдік ойын арқылы дамыту

Орындаған: А.Дутпаева

Жетекші: п.ғ.к қауым. профессор К.Ш.Коккозева

Зерттеу мақсаты: мектепке дейінгі ересек жастағы жалпы тіл кемістігі бар балалардың диалогтық сөйлеуін дамытуға арналған сюжеттік -рөлдік ойындар жинағын шығару.

Зерттеу объектісі: диалогтық сөйлеуді дамытуда сюжеттік-рөлдік ойынның мүмкіндігі.

Зерттеу пәні: мектепке дейінгі ересек жалпы сөйлеу бұзылысы бар балалардың диалогтық сөйлеуін дамыту әдісі ретінде сюжеттік-рөлдік ойынды пайдалану.

Зерттеу болжамды қалыптастыруға болады: егер жалпы сөйлеу қабілеті бұзылған мектепке дейінгі ересек балаларға сюжеттік-рөлдік ойынды жүйелі пайдалану балалардың диалогтық сөйлеу қабілетінің қалыптасуына мүмкіндік береді. Ал бұл өз кезегінде сөйлеу кемшілігін толық жеңіп шығуға септігін тигізеді.

Зерттеу міндеттері:

  1. әдебиеттер тізімімен танысу;

  2. теориялық талдау

  3. эксперименталды зерттеу

  4. балалардың диалогтық сөйлеу қабілетін анықтау;

  5. балаларға сюжеттік-рольдік ойынның маңызын түсіндіру;

  6. сюжеттік-рольдік ойынның балалардың диалогтық сөйлеуін дамытудағы маңызы мен ерекшелігін анықтау.

Зерттеу әдістері:

    1. әдебиеттерге теориялық талдау;

    2. Р.И.Лалаеваның «Балалардағы ауызша сөйлеуді психолингвистикалық зерттеу әдісі» әдебиетінің «Диалогтық сөйлеуді зерттеу» бөлімдегі зерттеуге арналған әдістемесі.

Зерттеу базасы: КММ «Мүмкіндігі шектеулі балаларға арналған «Алтын дән» балабақша-мектебі»

Негізгі нәтижелер мен қорытынды

Сондықтан мен, көптеген материалдарды саралай келе және өмірдегі шынайы қолданыстың маңызын есептей келе диалогтық сөйлеу тілін дамытудың мынандай жолын ұсындым. Яғни жалпы тіл кемістігі бар балалардың диалогтық сөйлеу тілін тек әңгімелесу, сұрақ жауап әдістерімен ғана емес, сабақтан тыс сюжеттік-рөлдік ойындар арқылы да дамытуға болатынын алға тарттым. Осыған орай дипломдық жұмысымның басты мақсаты мектепке дейінгі ересек жастағы жалпы тіл кемістігі бар балалардың диалогтық сөйлеуін дамытуға арналған сюжеттік -рөлдік ойындар жинағын шығару. Жұмыс барысындағы зерттеулер КММ «мүмкіндігі шектеулі балаларға арналған «Алтын дән» балабақша-мектебінде» орындалды.

Зерттеу барысында қол жеткізген нәтижелер төмендегіше қорытындылар жасауға мүмкіндік берді:

Зерттеу жұмысының бірінші бөлімі бойынша жалпы тіл кемістігі бар мектепке дейінгі ересек жастағы балалардың диалогтық сөйлесу дамуының теориялық негіздеме жасалынды.

Демек, жалпы тіл кемістігі бар балалардың диалогтық сөйлеуін дамытуда сюжеттік-ролдік ойынды қолдануға болат деген ойым жүзеге асты.

Практикалық маңыздылығы

Жалпы тіл кемістігі бар балаларға арналған сюжеттік –рөльдік ойындар жинағы шығарылып және оларды арнайы мекемедегі жалпы тіл кемістігі бар балаларға сабақтан тыс уақыттарда қолдану ұсынылады.

Ауыр психоневрологиялық паталогиясы бар балалардың импрессивті сөйлеудің түсінуін қалыптастыру бойынша жұмыс жасау

Орындаған: А.С. Жакупбева

Жетекші: аға оқытушы Ж.М.Аканова

Зерттеу мақсаты: мектепке дейінгі жастағы ақыл есі кем балалардың импрессивті сөйлеудің түсінуін қалыптастыруға бағытталған жұмыстар, ойын кешенін құрастыру, тиімділігін эксперименталды және теориялық негіздеу.

Зерттеу объектісі: импрессивті сөйлеу.

Зерттеу пәні: ауыр психоневрологиялық паталогиясы бар балалардың импрессивті сөйлеудің түсінуін қалыптастыру бойынша жұмыс

Зерттеу болжамы: мектепке дейінгі жастағы ақыл есі кем балалардың импрессивті сөйлеудің түсінуін қалыптастыруда логопедиялық-түзету жұмыстарының деңгейі жоғары болу үшін өнделген, кешенді жұмыстардың қолдануы, балалардың сөйлеуі мен тұлғалық дамуына жағымды әсерлер берді.

Зерттеу міндеттері:

  1. мектеп дейінгі жастағы ақыл есі кем балалардың психологиялық-педагогикалық ерекшеліктерін қарастыру;

  2. импрессивті сөйлеудің түсіну деңгейі жайлы түсініктерді теориялық тұрғыда қарастыру;

  3. мектепке дейінгі жастағы ақыл есі кем балалардын импрессивті сөйлеудін түсінуіне арналған арнайы жұмыстар мен ойындар кешендерін құрастырып бейімдеу;

  4. құрылған жұмыстар кешенінін тиімділігі мен нақтылығын анықтау.

  5. алынған зерттеу мәліметтерін сапалы және санды анализдеу.

Зерттеу әдістері:

1) импрессивті сөйлеуінің құрылымдық деңгейін анықтауға бағытталған Н.С. Жуковтың әдістемесі;

2) психологиялық-педагогикалық зерттеу;

3) эксперименталды зерттеудің сандық және сапалық талдауының нәтижесі.

Зерттеу базасы: Өскемен қаласының ММ «Ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған және жетім балаларға арналған мектеп-интернаты».

Зерттеуге 13-15 жас аралығындағы 10 бала қатысты, олардың диагноздары F-71.

Негізгі нәтижелер мен қорытынды

Эксперименталды оқу динамикасы көрсеткендей құрылған ойындар кешені нәтижелі болып табылды. Зерттелінушілерде барлық көрсеткіштер бойынша жоғары қорытындылар болды: 40% бала тапсырмаларды сәтті орындап, көптеген ойыншықтар түрлерін атап, қоршаған ортасында жақсы бейімделе алатын болды, пассивті сөздік қорлары жоғарылады. 10% балада номинативті деңгейден предикативті деңгейге ауысты, олар көптеген іс әрекет түрлерін атай біліп, септіктерге байланысты сұрақтарға жеңіл жауап беретін болды. Бірнеше шылаулардың мағыналарын айыра алатын болды.

Импрессивті сөйлеуді түсінудің құрылымына бағытталған жұмыстар балалардың сөйлеуі мен тұлғалық дамуына жағымды әсерлер берді.

Практикалық маңыздылығы

Алыңған зерттеу нәтижелерін, ауыр психоневрологиялық паталогиясы бар балалардың импрессивті сөйлеудің түсінуін қалыптастыру бойынша жұмыс жасау кезінде практикалық кепілдемелер ретінде ұсынуға болады.