“Жақын баланстың” көрсеткіші болады:дебиторлық берешек кредиторлық берешектің мөлшерімен сәйкес;ағымдағы өтімділік коэффициенті >2,0;кәсіпорынның меншікті айналым капиталмен қамтамасыз етілуі >0,1.

«Жақсы баланстың» көрсеткіші болады :ағымдағы өтімділік коэффиценті> 2,0;кәсіпорынның меншікті айналым капиталмен қамтамасыз етілуі>0,1;дебиторлық берешек кредиторлық берешектің мөлшерімен сәйкес.

P= Pp+Pф+Pn+Pr , мұндағы Pp:өнім сатудан алынатын нәтиже;қызмет көрсетуден алынатын нәтиже;жұмыстан алынатын нәтиже ( кіріс немесе залал).

SNW аббревиатурасы :N – neutral position;S – strength position;W -weakness position.

Ааааааааааааааааааа

Ағымдағы шығынды жоспарлау процесінде ескерілетін факторлар: өндірістің және өнім сату көлемінің өзгеруі; оның номенклатурасы мен ассортиментінің ауытқуы; баға факторы.

Ағымдағы шығынды жоспарлау процесінде ескерілетін факторлар:Баға факторы;Оның номенклатурасы мен ассортиментінің өзгеруі;Өндірістің және өнім сату көлемінің өзгеруі.

Ағымдағы шығынды жоспарлау процесінде ескерілетін факторлар:Оның номенклатурасы мен ассортиментінің ауытқуы;Өндірістің және өнім сату көлемінің өзгеруі;Баға және өзге де факторлар.

Ағымдағы шығынды жоспарлау процесінде ескерілетінфакторлар:өндірістің және өнім сату көлемнің өзгеруі;оның номенклатурасы мен ассортиментінің ауытқуы;дирек костинг.

Айналмалы капиталды облигациялар шығару жолымен тарту АҚ ға келесідей артықшылықты береді:Облигациялардың эмиссиясы АҚ ды басқарудағы бақылауға кедергі келтірмейді.Облигациялар қор нарығында басқа да бағалы қағаздарға қарағанда тұрақты болады.Облигациялардың акцияларға қарағанда таралу мүмкіндігі жоғары.

Айналым капиталы жоспарлау,есептеужәне талдау практикасында келесі белгілер бойынша топтастырылады:өндіріс прщцесіндегі функционалдық рөліне және бақылау, жоспарлау және басқару практикасына байланысты;айналым капитал қалыптасатын көзге және өтімділікке байланысты;капиталды салу әуеклінің дәрежесіне және маериалды- мүліктік маңызына байланысты.

Айналым активі мен қысқа мерзімді пассив арасындағы қолайлы арақатынасқа жету үшін:өндіріс пен өнім өткізу кестесін сақтау;компанияның өтімділігін біршама жеткілікті деңгейде ұстау;компанияны қаржыландыруға жұмсалатын шығынды барынша төмендету.

Айналым активі мен қысқа мерзімді пассив арасындағы қолайлы арақатынасқа жету үшін:таза кірісті алуға қол жеткізу;компанияны қаржыландыруға жұмсалатын шығынды барынша төмендету;компанияның өтімділігін біршама жеткілікті деңгейде ұстау.

Айналым активі мен қысқа мерзімді пассив арасындағы қолайлы арақатынасқа жету үшін:өндіріс пен өнім өткізу кестесін сақтау;компанияның өтімділігі біршама жеткілікті деңгейде ұстау;төлем қабілеттілікті қолдау.

Айналым капиталы жоспарлау, есептеу және талдау практикасында келесі белгілер бойынша топтастырылады:айналым капитал қалыптасатын көзге және өтімділікке байланысты;өндіріс процесіндегі функционалдық роліне тән бақылау, жоспарлау және басқару практикасына байланысты;капиталды салу тәуекелінің дәрежесіне және материалдық-мүліктік маңызына байланысты.

Айналым капиталы:айналым қаражаты;кәсіпорынның ақша қаражаты;қоймадағы дайын өнім.

Айналым капиталын жоспарлау, есептеу және талдау практикасында келесі белгілер бойынша топтастырылады:Өндіріс процесіндегі функционалдық рөліне және бақылау, жоспарлау және басқару парктикасына байланысты;Айналым капитал қалыптасатын көзге және өтімділікке байланысты;Капиталды салу тәуекелінің дәрежесіне және материалдық-мүліктік маңызына байланысты.

Айналым капиталын пайдалану тиімділігінің көрсеткіші:алынатын пайданың артуы;өнім мөлшерінің өсуі;осы капиталды үнемдеу.

Айналым капиталының айналымдылығын бағалау көрсеткіштері:Айналымдағы қаражаттарды жүктеу коэффициенті;Айналым қаражаттарының айналымдылығы;Айналым қаражатының бір айналымының ұзақтығы.

Айналым капиталының айналымдылығын бағалау үшін көрсеткіштері: тура айналымдылық коэффициенті (айналым саны); айналым капиталының күнмен есептелетін айналымдылығы; кері айналымдылық коэффициенті.

Айналым капиталының айналымдылығын бағалау көрсеткіштері:айналым капиталының күнмен есептелінетін айналымдылығы;тура айналымдылық коэффиценті;кері айналымдылық коэффиценті.

Айналым қаражаттарының нормативін есептеу әдістері:аналитикалық.коэффициенттік.тура есептеу әдісі.

Айналым қаражаттарыныңменшікті көздері:резервтік капитал;жарғылық капитал;жинақтау қоры лизинг.

Айналым қаражатын қалыптастыру көзінің құрылымы: меншік көз;қарыз көзі;қосымша тартылған көздер.

Айналым қаражатының қарыздық көздері:арзан бағалы және тозғыш зат;коммерциялық кредит;банктің ұзақ мерзімді кредиттері.

Айналым қаражатының қосымша тартылған көздері:күмәнді борыш бойынша резерв;тұтыну қоры;қайырымдылық жне өзге түсім.

Айналым қаражатының меншікті көздері:жинақтау қоры;жарғылық капитал;қысқа мерзімді қаржылық салымдар.

Айналым қаражатының меншікті көздері:Резервтік капитал;Жарғылық капитал;Жинақтау қоры.

Айналым қорының қалыптасу көздері:Меншікті капитал көздерінен; Қосымша тартылған көздерден; Заемдық немесе қарыздық көздерден.

Айналыс қаражаттарының элементтері:Дебиторлық берешек;Есеп айырысу қаражаты;Ақшалай қаражаттар.

Акционерлік қоғамның жарғылық капиталы келесі жолмен өзгертілуі мүмкін:акцияның номиналдық құнының көтерілуі;акцияның номиналдық құнының төмендеуі;қосымша акция санын орналастыру.

Акционерлік қоғамның жарғылық капиталы келесі жолмен өзгертілуі мүмкін:акцияның номиналдық құнының төмендеуі;қосымша акция санын орналастыру;акцияның номиналдық құнының көтерілуі.

Акцияның негізгі түрлері:артықшылықты;атаулы;жай.

Акцияның құндық бағасының түрлері:Нарықтық құн;Эмиссиялық құн;Номиналдық құн.

Акцияның негізгі түрлері:атаулы;жай;артықшылықты.

Ақша ағынын болжауға операция кіреді:қысқа мерзімді қаржыландыруға жалпы қажеттіліктің есебі;ұзақ мерзімді қаржыландыруға жалпы қажеттіліктің есебі;ақшалай қаражаттың кетуінің болжамы және таза ағынының есебі.

Ақша ағынын болжауға операция кіреді:қысқа мерзімді қаржыландыруға жалпы қажеттіліктің есебі.ақшалай қаражаттың кетуінің болжамы және таза ақша ағынының есебі. кезең ішіндегі ақша түсімінің болжамы.

Ақша ағынын талдаудың кезеңдері:ақша ағынының нақты құнын анықтау;болжанған ақша ағын мөлшерін есептеу;ақша ағынының тәуекел деңгейінің бағасы.

Ақша ағынын талдаудың кезеңдері:ақша ағынының тәуекел деңгейінің бағасы.кірістілік нормасының бағасы.тәуекел деңгейінің бағасы.

Ақшалай қаражат жатады :валюталық шот, бағалы қағаз;касса , есеп айырысу шоты;өзге ақшалай қаражат , басқа кәсіпорындармен және ұйымдармен есеп айырысу.

Ақшалай қаражат жатады :өзге ақшалай қаражат, басқа кәсіпорындармен және ұйымдармен есеп айырысу;валюталық шот, бағалы қағаз;касса, есеп айырысу шоты.

Ақшалай қаражаттың таза түсімі формуласы: R= ;R= ;R= .Ақшалай несиелеудің келесідей түрлері қолданылады:Салықтық несие, инвестициялық салықтық несие.Қаржылық несиелеу.Коммерциялық несиелер.

Амортизацияны есептеу әдістері:жеделтетіп есептен шығару;құнды біркелкі (тура) есептен шығару;өндірістік әдіс.

Антисипативтік тәсіл:d=d/s;d=D/S;d=D/S.

Артықшылығы бар акция құқық береді :компанияның жойылу кезінде активтер қалдығында үлеске ерекше құқық;кепілдемелі тіркелген дивиденд нысанында дивиденд алуға;бірінші болып дивидендтерді алуға.

Артықшылығы бар акция құқық береді:сатып алуда акция номиналды құнынан дисконтқа құқық.компанияның басқа бағалы қағаздарын сатып алуға, сатуға құқығы.компанияның жойылу кезінде активтер қалдығында үлеске ерекше құқық.

Артықшылығы бар акция түрлері:Кумулятивті;Дивиденттің жылжымалы ставкасымен;Конвертирленетін.

Артықшылықты акцияны есептеу формасы: = *100%: ; =( ); = *100%/ .

Аяқталмаған өндірісте активтер келесідей әдістермен есептеледі және бағаланады :материал, шикізат және жартылай фабрикатарды өзіндік құнмен алуы;нақты немесе нормативтік өндірістік өзіндік құн бойынша;тура шығындар статьясы - өзіндік құн бойынша.

ӘӘӘӘӘӘӘӘӘӘӘӘӘӘӘӘ

Әдетте төтенше жағдайдың пайда болуы:кәсіпорынға тиесілі активтің экспроприациясы;мемлекеттің араласуынан;табиғи апаттан.

Әсерлену коэфицентін есептеу формуласы:K=△Z/△N;K= ;K=△Z:△N.

ББББББББББББББББББББ

Баға стратегиясы:бәсекелестер деңгейінде баға қою, нейтралдық баға қалыптастыру;бәсекелестерден бірнеше төмен баға қою, баға стратегиясы;бәсекелестерден бірнеше жоғары баға қою, сыйақылық баға қалыптастыру.

Бағалау процесінде несие бойынша пайыздық ставка ....... талап етеді.Ол келесідей болу керек:Қарыз алушының қарыз көлемінің өсуі,қарыз алушылардың несиесін сақтандыру.Акциз сомаларын төмендету.Несие келісімшартына сәйкес,арнайы тәуекелдердің жабуын жоғарылату.

Бақылау жүйесі компания басшыларына төмендегі мәселелер бойынша көмектеседі:балама іс әрекет арасынан таңдау жасау, белгіленген кезеңде орындалуға тиіс іс әрекет жоспарлауда;іс әрекетті орындамаған нақты орындаушының қателіктерін анықтауда;қателерді түзетуде және табысқа жету мәселелерінде көмек көрсетуде.

Бақылау жүйесінің негізгі элементтері:Бюджетті бақылау технологиясы;Бақылау обьектісі;Бақылау нысаны.

Баланс абсолюттік болу үшін арақатынас болуы тиіс:А3≥П3;А1≥П1, А2≥П2;А4≥П4.

Баланс пассивінде капитал талдау мақсатында міндеттемемен өтеу мерзімі:ұзақ мерзімді пассив;қысқа мерзімді пассив;меншік капитал.

Баланстың абсолюттік өтімділігі келесі көрсеткіштердің көмегімен анықталады:Банктің есеп айырысу шотындағы және кассадағы ақша-қаражаттары.Қысқа мерзімді қаржылық салымдар.Қысқа мерзімді міндеттемелер.

Баланстың ағымдағы өтімділігі келесі көрсеткіштердің көмегімен анықталады:Банктің есеп айырысу шотындағы және кассадағы ақша-қаражаттары.Қысқа мерзімді қаржылық салымдар, дебиторлық берешек.Қысқа мерзімді міндеттемелер.

Баланстың жалпы өтімділігі келесі көрсеткіштердің көмегімен анықталады:Банктің есеп айырысу шотындағы ақша-қаражаттары, кассадағы ақша-қаражаттары, қысқа мерзімді қаржылық салымдар.Дебиторлық берешек, материалдық қорлар.Қысқа мерзімді міндеттемелер.

Баланстың пассиві мерзімділігінің дәрежесі бойынша топтастырылады:қысқа мерзімді пассив;ұзақ мерзімді пассив;тұрақта пассив.

Баланстың пассиві мерзімділігінің дәрежесі бойынша топтастырылады:қысқа мерзімді пассив.қарыздық капитал.ұзақ мерзімді пассив.

Банк кредит бергенде төмендегілерді ескеруге тиіс:Активтердің болуы;Қаржылық жай-күйі және оның даму келешегі;Кәсіпорынның және оның басшысының беделін.

Банк қарыз алатын кәсіпорындардың ресми есептілігіне сүйене отырып:Қаражаттың пайдалану тиімділігін;Баланстың өтімділігін;Кәсіпорынның қорлары мен басқа да активтерінің жай-күйін.

Банк таңдар алдында несие алушы мынадай факторларды есепке алу қажет:Құрылтайшылар құрамы, ұйымдық – құқықтық мәртебесі, банктің саясаты және мақсаттары, соңғы жылдағы қызмет нәтижесі.Банктің заңды тұлғалар арасындағы негізгі клиентурасын зерттеу.Банк көрсететін қызметтердің сапасын және әртүрлілігін анықтау.

Банк таңдау кезінде несие алушының ескеретін факторлары:Банктер мен заңды тұлғалар арасындағы арақатынасын зерттеу.Несие алудағы жеңілдіктер.Облигация шығару туралы қорытынды есепті тіркеу.

Банктiк қарыздарды тарту саясаты келесі кезеңдерді қосады:Соңғы 5 жылдағы несиені пайдалану тиімділігі.Банктік несиелерді қолданудың мақсаттарын анықтау.Қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді несиелер арасындағы бағалаудың арақатынасы.

Банктік несие нысандары:факторинг;жедел кредит;контокоррентті.

Банктің қарыз алушылармен негізгі қатынастары:Несиелеуге мәлімдеменің кеңейтілуі.Қарыз алушының несиелік қабілеттілігін талдау.Несиелік келісімшартты дайындау.

Банктің несиелік пайыздық мөлшерлемесін жеке несиелік мәміле үшін келесідей көрсеткіштермен анықтайды:Ұлттық Банктің қайта қаржыландыру ставкасы.Нақты коммерциялық мәмiле бойынша таза пайда.Несие формасындағы қаражаттардың көздерi.

Басқа компаниялардың қызметін басқару мақсатындағы холдинг компанияның іс-әрекеті: Басқару; Бақылау;Бақылау акцияларын иелену.

Басқарушылық тәртіптеме жүргізудің бұл жылжымайтын тәртібін орнату ұсынылады:Талдамалық материалды рәсімдеуді және оларды корпорацияның дирекциясына табыс етуді қамтамасыз ету;Айдың, тоқсанның жоспарлық, функционалдық және жиынтық бюджеттен нақты ауытқуды жедел талдау;Өндірістік емес шығыс ысырапты, сондай-ақ талдау барысында анықталған қымбаттайтын факторларды жою жөніндегі іс-шараларды әзірлеу.

Батыс корпорация практикасында (АҚШ, Канада, ЕЭС, Жапония) бір компанияның басқалармен қосылуында заңмен бетітілген 3 негізгі әдіс қолданылалды:бақылау акция пакетін сатып алу жолымен бірігу;компания активтерін алу жолымен басып алу;бірігу немесе консалидация.

Бизнесті ұйымдастырудағы акционерлік пішіндердің артықшылықтары:Қаржыларды жоғары деңгейде ұйымдастыру.Акционерлер пайдасына қосарлы салық салынуы.Қосымша құралдарды жылдам жинақтаудың болуы.

Бөлінбеген кіріс :орны толтырылмаған залал;өткен жылдардың бөлінбеген табысы;есепті жылдың бөлінбеген пайдасы.

Бухгалтерлік баланстың өтімділігі келесі көрсеткіштердің көмегімен анықталады:Ағымдағы өтімділік.Абсолюттік өтімділік.Жалпы өтімділік.

Бухгалтерлік есепте даяр өнімді бағалау түрлері:кәсіпорынның шартты бағасы бойынша;өндірістік өзіндік құн (жоспарлы, нақты);толық өзіндік құны, оған өндірістік және коммерциялық шығын.

Біркелкі (тура) есептен шығару әдісі:объектінің амортизацияланатын құны объект қызмет ететін бүкіл мерзім бойы біркелкі есептен шығарылады;амотизация нормасы қызмет ету мерзімінің ұзақтығына және тарату құнына байланысты;амортизация нормасы тұрақты болып табылады.

Бюджет келесі белгілер бойынша жіктеледі:Өзгерістің ықпалын есептеу бойынша-тіпкелетін,өзгеретін жіне көп нұсқалы;Жасалу кезеңділігі бойынша-кезеңді және тұрақты;Көрсеткішті есептеу тәсілі бойынша-өткен кезеңнің деректеріне негізделетін және басынан бастап әзірленетін.

Бюджеттеу жүйесін ұйымдастыру үшін құрылған орталықтар:шығын,өндіріс және негізгі жабдықпен жабдықтауды басқару;пайда ,қаржы қызметін басқару;бақылау,талдау,кіріс.коммерциялық және маркетингтік қызметті басқару.

Бюджетті бақылау:шығыстың бюджеттегі көрсеткіштерінің орындалуын бақылау;кірістің жоспарлы бюджетке жекелеген орындалуын бақылау;кіріс пен шығыстың бюджеттегі көрсеткіштерінің орындалуын бақылау.

Бюджетті басқаруға көшу үшін бірінші кезекте орындалатын іс- әрекет:қызметкерлердің есебін жүргізу;басқарушылық есеп пен есеп беруді енгізу;экономикалық әлеуетті талдау.

Бюджетті әзірлеу үшін келесі ақпарат пайдаланылады:Өндірістік шығынның ауыспалылары жөніндегі әрбір тауар тобы бойынша деректер;Тұрақты ауыспалы жөніндегі қорытындыланған, жеке түрлерге бөлінген деректер;Өнімді сатудан алынатын түсім жөніндегі болжамды деректер.

Бюджетті бақылау: Кірістің жоспарлы бюджетте жекелеген орындалуын бақылау;Шығыстың бюджеттегі көрсеткіштерінің орындалуын бақылау;Кіріс пен шығыстың бюджеттегі көрсеткіштерінің орындалуын бақылау.

Бюджетті басқаруға көшу үшін бірінші кезекте орындалатын іс әрекет:қызметкерлердің есебін жүргізу;басқарушылық есеп пен есеп беруді енгізу;экономикалық әлеуетті талдау.