2.Гигиеналық нормалау

65. 1- тұрақты

2- уақытша нормативтерге жатады?

1 А) ШРЕК

2 В) ШЗҚД

1 С) ШРЕД

Д) РК

2 Е) ШҚД

66. Өнеркәсіп уларының қауіптілік дәрежесі бойынша жатқызылады:

#r 1- химиялық заттар қауіптілігінің 1-нші сыныбына

#r 2- химиялық заттар қауіптілігінің 2-нші сыныбына

А) қауіпсіз заттар

В) аз қауіпті заттар

С) орташа қауіпті заттар

2 Д) қауіпті заттар

1 Е) аса қауіпті заттар

67. Нормаланатын химиялық заттардың І ІІ ІІІ ІV қауіптілік сыныптарының дұрыс кезектілігін көрсетіңіз

А) рұқсат етілген- әлсіз- орташа қауіпті - қауіпті

В) әлсіз- орташа қауіпті- қауіпті- орташа- рұқсат етілген

+С) аса қауіпті- қауіпті- орташа- әлсіз

Д) қауіпті- орташа қауіпті- әлсіз- рұқсат етілген

Е) өте әлсіз- әлсіз- қауіпті- аса қауіпті

68. Өнеркәсіп уларының қауіптілік дәрежесі бойынша жатқызылады

#r 1- химиялық заттар қауіптілігінің ІІІ сыныбына

#r 2- химиялық заттар қауіптілігінің ІV сыныбына

А) қауіпсіз заттар

2 В) аз қауіпті заттар

1 С) орташа қауіпті заттар

Д) қауіпті заттар

Е) аса қауіпті заттар

69. Факторлар әсеріне қарсы ағзаның биологиялық жауаптары:

#r 1-ең күшті

#r 2-ең төмен

1 А) өлім жітім

В) аурушаңдық

С) аурудың физиологиялық белгілері

Д) табиғаты белгісіз ауытқулар

2Е) ағзада заттардың жиналуы

70. Атмосфералық ауадағы факторлар зияндылықтың қандай көрсеткіші бойынша нормаланады:

+À) санитарлық тұрмыстық

Â) жалпы санитарлық

Ñ) транслокациялық

Ä) миграциялық -ауалы

+Å) рефлекторлық

71. Топырақ факторлары зияңдылықтың қандай көрсеткіштері бойынша нормаланады?

А) санитарлық- тұрмыстық

+ В) жалпы санитарлық

+ С) транслокациялық

+ Д) суға миграциялануы

Е) рефлекторлық

72. Гигиеналық нормалаудың кезеңдік принципі бойынша жұмыс зоналының ауасындағы химиялық заттар қандай қауіптілік класына жататын болса олардың нормативін әзірлеу:

#r 1 – Жедел және жеделдеу эксперимент кезеңінде

#r 2 – Созылмалы эксперимент кезеңінде аяқталады

2 А) 1 класс

2 В) 2 класс

2 С) 3 класс

1 Д) 4 класс

Е) 5 класс

73. Қандай да бір орта объектісінтегі затқа норматив орнату кезінде неге әсер етуін ескеру қажет:

+А) адам ағзасына

+ В) объектінің өзіне

С) өндірістік заттарға

Д) экономикалық көрсеткіштерге

Е) ауруды емдеуге

74. Су факторлары зияңдылықтың қандай көрсеткіштері бойынша нормаланады?

А) санитарлық- тұрмыстық

+В) жалпы санитарлық

С) транслокациялық

Д) миграциялық- ауалы

Е) рефлекторлық

75. Гигиеналық нормалардың принциптерін көрсетіңіз:

+ А) ағзаның биологиялық жауабын тіркеу

+ В) табалдырықтық

С) қоршаған ортада заттардың трансформациялануына

Д) қимыл белсенділігінің жіктелуі

Е) энергия шығын оның орнын толтыру

76. Топырақтағы зиянды факторларды нормалайтын көрсеткіштер?

А) рефлекторлық

+ В) жалпы санитарлық

+ С) ауаға миграциялануы

+ Д) транслокациялық

Е) санитарлық- тұрмыстық

77. Кез келген химиялық зат белгілі бір жағдайларда улы болуы мүмкін деген БДҰ сарапшыларының пікірі қандай гигиеналық нормалау принципінің негізіне қойылған :

А) доза- уақыт- тиімділік принципінің

В) барлық қолайсыз әсерлерді ескеру принципінің

С) қоршаған орта обьектілерін бөлу принципінің

+ Д) табалдырықтық принципінің

Е) биологиялық жауаптарды дифференциялау принципінің

78. Бір заттың әртүрлі ортадағы обьектілерде адам денсаулығына біркелкі емес қауіптілігі гигиеналық нормалаудың қандай принципі негізінде жасалған:

А) доза- уақыт- тиімділік принципі

В) барлық қолайсыз әсерлерді ескеру принципі

+ С) қоршаған орта обьектілерін бөлу принципі

Д) табалдырықтық принципі

Е) биологиялық жауаптарды дифференциялау принципі

79. Топырақтың ластануы кезіндегі заттардың өсімдіктерде жиналуы зияндылықтың қандай көрсеткіштеріне жатады?

А) жалпы санитарлық

В) санитарлық- тұрмыстық

С) санитарлық- токсикологиялық

Д) арнайы

+ Е) транслокациялық

80. Топырақтың табиғи өздігінен тазару үрдістеріне әсері зияндылықтың қандай көрсеткіштеріне жатады?

+ А) жалпы санитарлық

В) санитарлық- тұрмыстық

С) санитарлық- токсикологиялық

Д) арнайы

Е) транслокациялық

81. Жергілікті жердің климаттық, тұрмыстық жағдайының өзгеруі зияндылықтың қандай көрсеткіштеріне жатады?

А) органолептикалық

В) жалпы санитарлық

+ С) санитарлық- тұрмыстық

Д) рефлекторлық

Е) арнайы

82. Жоғарғы тыныс жолдарының және көздің кілегейлі қабатына тітркендіргіш әсері болса, зияндылықтың қандай көрсеткішіне жатады?

А) органалептикалық

В) жалпы санитарлық

С) санитарлық- тұрмыстық

+ Д) рефлекторлық

Е) арнайы

83. "Концентрация- эффект" қисық сызықтары қандай жағдайларда қолданылады?

+А) жоғары концентрациядағы химилық заттардың жедел әсерінде

В) аз концентрациядағы химиялық заттардың жедел әсерінде

С) аз концентрациядағы химиялық заттардың созылмалы жерінде

Д) өте жоғары концентрациядағы химиялық заттардың созылмалы әсерінде

Е) жоғары концентрациядағы химиялық заттардың жеделдеу әсерінде

84. "Концентрация-уақыт" қисық сызықтары қандай жағдайларда қолданылады

А) жоғары концентрациядағы химилық заттардың жедел әсерінде

В) аз концентрациядағы химиялық заттардың жедел әсерінде

+ С) аз концентрациядағы химиялық заттардың созылмалы жерінде

Д) өте жоғары концентрациядағы химиялық заттардың созылмалы әсерінде

Е) жоғары концентрациядағы химиялық заттардың жеделдеу әсерінде

85. Жедел эксперимент қандай мақсатта жүргізіледі?

+ А) улану белгілерін зерттеу мақсатында

+ В) заттардың табалдырықтық концентрациясын орнату үшін

С) оқшауланған салдарды зерттеу үшін

+ Д) заттардың кумулятивтігін анықтау мақсатында

+Е) заттардың кумулятивтігін есептеу жолымен анықтау үшін

86. Созылмалы эксперимент қандай мақсатта жүргізіледі

+ А) улану белгілерін зерттеу мақсатында

+В) заттардың табалдырықтық концентрациясын орнату үшін

+ С) оқшауланған салдарды зерттеу үшін

Д) заттардың кумулятивтігін анықтау мақсатында

Е) заттардың кумулятивтігін есептеу жолымен анықтау үшін

87. 1- физикалық факторларға

2- химиялық факторларға арналған нормативтерді көрсетіңіз:

2 А) ШРЕК

1 В) ШРЕД

2 С) ШЗҚД

Д) РКҚ (НДК)

Е) ШЗД (ОУВ)

88. Адам денсаулығына және оның тіршілік етуінің санитарлық жағдайына фактордың әсерінің бірінші дәрежелік маңызы жөніндегі жағдай гигиеналық нормалаудың қандай принципі негізіне жатады:

А) биологиялық жауаптарды дифференциялау принципі

В ) қоршаған ортаның обьектілерін бөлу принципі

С) барлық қолайсыз әсерлерді ескеру принципі

+Д) медициналық көмек көрсетудің біріншілігі принципі

Е) доза- уақыт- тиімділік принципі

89. Химиялық заттардың әсеріне ағзаның жауап реакциясы заттың биологиялық белсенділігіне, дозасына және ағзаның қарсылық күшіне байланыстылығы гигиеналық нормалаудың қандай принципі негізіне қойылған:

+ А) биологиялық жауаптарды дифференциялау принципі

В) қоршаған ортаның обьектілерін бөлу принципі

С) барлық қолайсыз әсерлерді ескеру принципі

Д) медициналық көрсетулурі бойынша біріншілік принципі

Е) доза- уақыт- тиімділік принципі

90. Норматив ағзаның қандай биологиялық жауаптарын болдырмауы қажет:

+#r А) өлім жітімді, аурушаңдықты

#r В) ағзада заттардың жиналуын

+#r С) ағзадағы табиғаты белгісіз өзгерістерді

#r Д) организмге зиянды химиялық заттың түсуін

#r Е) тұрғындардың ішінде өте жиі кездесетін, биологиялық жауаптың ең аз күшін

91. Нормативтерді орнату кезінде тұрғындардың ең сезімтал контигенттері ескеріледі. Оларға жататындар:

#r А) әйелдер

#r В) еркектер

+#r С) балалар

+#r Д) қариялар

#r Е) науқастар

92.Қандай да болмасын орта обьектісіндегі затқа арналған норматив келесілерге әсер етуін ескеру қажет:

+#r А) адам ағзасына

+#r В) обьектінің өзіне

#r С) өндірістік заттарға

#r Д) экономикалық көрсеткіштерге

#r Е) ауруды емдеуге

93. #r 1- жедел және жеделдеу эксперимент

#r 2- созылмалы эксперимент

негізінде гигиеналық норматив әзірленетін болса, химиялық заттар қауіптілік класының қайсысына жатады?

2 #r А) 1 класс

2 r В) 2 класс

1 #r С) 3 класс

1 #r Д) 4 класс

#r Е) 5 класс

94. Химиялық факторлардың әсеріне ағзаның жауап реакциясының деңгейі байланысты:

#r А) қоршаған ортаға заттың тұрақтылығына

+#r В) заттардың биологиялық ативтілігіне

#r С) нормаланатын фактордың қоршаған ортада кең таралуына

+#r Д) зат дозасына

#r Е) қоршаған ортада заттардың трансформациялануына

95. Гигиеналық нормалардың принциптерін көрсетіңіз:

+ #r А) ағзаның биологиялық жауабын ескеру

+ #r В) табалдырықтық

#r С) қоршаған ортада заттардың трансформациясы

#r Д) қимыл белсенділігінің жіктелуі

#r Е) энергия шығын оның орнын толтыру

96. Келесі нормативтердің қайсысы уақытша болып табыады:

#r А) ШРЕК

#r В) ШРЕД

+ #r С) ШЗҚД

#r Д) ШД

+ #r Е) ШРК

97. Су үшін қай нормативтер орнатылады:

+ #r А) ШРЕК

#r В) ШРЕД

#r С) ШЗҚД

+ #r Д) ШД

r Е) ШРК

98. Гигиеналық зертеулердің негізгі әдістеріне жатады:

+А) санитарлық тексеру

В) биохимиялық анализ

С) клиникалық тексеру

Д) микробиологиялық

Е) морфологиялық

99. Санитарлық тексеру әдісімен не зерттеледі:

А) ҚО факторларының жеке әсер ету механизмі

В) ҚО химиялық факторларынан уланудың клиникасы

С) аурулардың құрылымы және таралуы

+Д) адам денсаулығына және тіршілік ету жағдайларына әсер ететін орта факторлары

Е) орта факторларының адамның тіршілік жағдайларына әсері

100. Санитарлық тексеру әдісі нені қамтиды:

А) санитарлы статистикалық зерттеу

В) санитарлы токсикалық эксперимент

С) тұрғындарды медициналық тексеруден өткізу

Д) жалпы санитарлық режимге орта факторларының әсерін тексеру

+Е) санитарлық бейнелеу

101. Тереңдетілген санитарлық тексеру негізінде не анықталады:

А) гигиеналық норматив

+В) зерттелетін нысанның толық жазылған санитарлық төл құжаты

С) халық арасындағы патологиялық жиілік

Д) тұрғындардың дене жағдайы

Е) уланудың клиникасы

102. Санитарлық тексерудің соңғы кезеңі:

А) сыртқы белгілері бойынша нысанды бағалау

В) гигиеналық норматив орнату

С) СанЕмН орнату

+Д) нысанның әкімшілігіне берілетін санитарлық предписание

Е) келешектегі санитарлық жағдайды болжау

103. Сынау жүргізетін топқа халықтың қандай тобын жатқызамыз:

А) зерттелетін ҚО факторларының әсеріне ұшырайтын барлық балалар

В) зерттелетін ҚО факторларының әсеріне ұшырайтын ересек тұрғындар

+С) зерттелетін фактор әсер етпейтін тұрғындар тобы

Д) зерттелетін ҚО факторларының әсеріне ұшырайтын әйел адамдар

Е) зерттелетін ҚО факторларының әсеріне ұшырайтын ер адамдар

104. Ретроспективті зерттеулерге жатады:

А) ұзақ динамикалық бақылау

В) осы уақыттағы мәселенің жағдайын бір сәттік зерттеу

+С) өткен жылдың статистикалық материалдарын жинау

Д) жобаларға санитарлық сараптама жүргізу

Е) ШРЕД, ШРЕК орнату

105. Мәселе жағдайын көлденеңнен кесіп зерттеу түріне жатады:

+А) осы уақыттағы мәселенің жағдайын бір сәттік зерттеу

В) ұзақ динамикалық бақылау

С) өткен жылдың статистикалық материалдарын жинау

Д) жобаларға санитарлық сараптама жүргізу

Е) ШРЕД, ШРЕК орнату

106. Төменде берілген бөлімдердің қайсысы проспективті зерттеулерге жатады:

+А) ұзақ динамикалық бақылау

В) ауру сырқаулық бойынша өткен жылдың статистикалық материалдарын жинау

С) қоршаған ортаның жағдайы туралы өткен жылдың мәліметтерін жинау

Д) химиялық агенттердің гигиеналық нормативін құру

Е) осы уақыттағы мәселенің жағдайын бір сәттік зерттеу

107. Санитарлық заңдылық қамтиды:

+ #r А) ҚО факторларының гигиеналық нормативі

+ #r В) ҚО түрлі факторлары мен өндірістік ортаның санитарлық ережелері

+ #r С) құрылыс нормалары мен ережелері

#r Д) дәрігер –гигиенисттерді дайындауға рекомендация

#r Е) гигиеналық зерттеулер жүргізуге кететін экономикалық шығындарды есептеу

108. Қоршаған ортаның факторларын гигиеналық нормалау мақсатында жүргізіледі:

А) демографиялық зерттеулер

В) санитарлық бейнелеп жазу

С) санитарлық сараптау

Д) тереңдетілген санитарлық тексеру

+Е) токсикологиялық зерттеулер

109. Төмендегілердің қайсысы атмосфералық ауаға арналған уақытша нормативтер:

А) ШРЕК (ПДК)

+В) ЗШАҚД (ОБУВ)

С) ШРД (ОДУ)

Д) ШРК (ОДК)

Е) ШРЕД (ПДУ)

110. Нормативтерді шамамен алынған деп айтады, себебі оларды :

А) ҚО факторлары мен ауру сырқаулықтың өзара байланыстарын зерттеу негізінде орнатады

В) тереңдетілген санитарлық тексеру негізінде орнатады

С) зерттелетін нысанды санитарлық сараптау негізінде орнатылады

+Д) қысқа мерзімдік эксперимент негізінде орнатылады

Е) созылмалы эксперимент негізінде орнатылады

111. ШРЕК келесі факторлар үшін дайындалады:

А) күн радиациясы

В) гельминттер

+С) ауыр металдар

Д) шу, вибрация

Е) иондаушы сәулелер

112. Физикалық факторларға арналған гигиеналық норматив қалай аталады:

А) ШРЕК

+В) ШРЕД

С) ЗШАҚД

Д) ШРК

Е) ШРД

113. Химиялық факторларға арналған гигиеналық норматив қалай аталады:

+А) ШРЕК

В) ШРЕД

С) ГОСТ

Д) ҚНмЕ (СНиП)

Е) СанЕмН

114. Орнатылған гигиеналық норматив не үшін кепілдік беруі тиіс:

А) зиянды факторлардың концентрациясы мен деңгейлерінің төмендеуіне

+ В) зиянды заттардың нормадан аспайтын деңгейлері мен концентрацияларының адам және оның ұрпақтары үшін қауіпсіздігіне

С) нормадан артық зиянды заттардың деңгейлері мен концентрацияларының адам және оның ұрпақтары үшін қауіпсіздігіне

Д) зиянды факторлардың нормадан асатын деңгейлері мен концентрацияларының сезімталдығы ең төмен адамдардың қауіпсіздігіне

+ Е) зиянды факторлардың нормадан асатын деңгейлері мен концентрацияларының сезімталдығы ең жоғары адамдардың қауіпсіздігіне

115. Химиялық заттардың зиянды әсерінің табалдырығы:

А) тәжірибеге алынған жануарлардың 100%ін өлімге әкелетін заттың концентрациясы

В) жануарларды өлімге әкеліп соқтырмайтын заттың концентрациясы

С) орташа өлімге әкелетін концентрация

+Д) әсер ететін минималды концентрация

Е) әсер ететін максималды концентрация

116. Қандай жағдайларда өз еркімен келіскен адамдарға нормалау жөніндегі эксперименттер жүргізіледі: ейлері мен концентрацияларының сезімталдығы ең төмен адамдардың қауіпсіздігіне 000000000

А) орташа өлімге келтіретін дозаны анықтау кезінде

В) заттың ағзада жиналатын қабілетін анықтау кезінде

+С) атмосфера ластануының иіс табалдырығын анықтау кезінде

Д) созылмалы әсердің табалдырығын анықтау кезінде

Е) эмбриотоксикалық әсердің табалдырығын анықтау кезінде

117. Заттардың биологиялық белсенділігі туралы толық ақпаратты қандай эксперимент береді:

a) жедел эксперимент

b) заттың органолептикалық көрсеткіштеріне әсерін зерттеу жөніндегі эксперимент

+c) созылмалы эксперимент

d) заттың ағзада жиналуын анықтау жөніндегі эксперимент

e) жеделдеу эксперимент

118. Өз еркімен келіскен адамдарға нормалау жөніндегі эксперименттер жүргізілетін жағдайлар: ейлері мен концентрацияларының сезімталдығы ең төмен адамдардың қауіпсіздігіне 000000000

А) орташа өлімге келтіретін дозаны анықтау кезінде

В) заттың ағзада жиналатын қабілетін анықтау кезінде

+С) көздің және мұрынның шырышты қабықшаларын тітіркендіру қабілетін анықтау кезінде

Д) созылмалы әсердің табалдырығын анықтау кезінде

Е) эмбриотоксикалық әсердің табалдырығын анықтау кезінде

119.Топырақтағы химиялық заттар нормаланатын зияндылық көрсеткіштерін көрсетіңіз:

+ #r А) суға миграциялану

+ r В) транслокациялық

#r С) рефлекторлық

#r Д) спецификалық

#r Е) әсерінен біраз уақыт өткеннен кейінгі салдары

120. ЗШАҚД тез анықтау үшін қандай әдіс қолданылады:

a) ауадағы заттың иісі мен концентрациясын анықтау

b) затты зертханалық зерттеу

+c) берілген заттың физико- химиялық қасиеттері бойынша есептеу әдісі:

d) жануарларға созылмалы эксперимент жүргізу

e) ауаның химиялық құрамын зерттеу

121. Нормативтерден артық болуы неге әсер етеді:

+ #r А) адамның денсаулығына

+ #r В) адамның тіршілік ортасына

#r С) суды тазартудың тиімділігіне

#r Д) технологиялық үрдіске

#r Е) санитарлық бейнелеп жазуға

122. Қоршаған ортаға мониторинг жүргізу түсінігі: :

+a) ҚО жағдайын бақылау, бағалау және болжау жүйесі

b) ҚО сапасын бақылау жүйесі

c) ҚО нысандарының сапасын антропогендік және фондық бақылау

d) болжауды бағалау жүйесі

e) ауа сапасын бағалау жүйесі

123. DL 50 түсінігі:

a) жануарлардың ағзасына енгізген кезде 50 тәулік ішінде өлімге әкелетін химиялық заттың дозасы

b) жануарлардың ағзасына енгізген кезде 50 минут ішінде өлімге әкелетін химиялық заттың дозасы

c) тыныс алған кезде 50 сағат ішінде жануарларды өлімге әкелетін химиялық заттың дозасы

+d) зерттеуге алынған жануарлардың 50%-ын екі апта ішінде өлімге әкелетін химиялық заттың дозасы

e) жануарлардың 100 % өлімге әкелетін химиялық заттың дозасы