6. Ауруханалардағы қорғану режимін ұйымдастыру.

Емдеу мекемелеріндегі қорғану режимі, науқастардың ауруханада болуы үшін қолайлы гигиеналық жағдайлар жасаумен қамтамасыз етіледі:

• Аурудың жасына, сырқатына, жалпы жағдайына және т.б байланысты қолайлы микроклимат жасаумен;

• Ауа ортасының сапасын жақсы етумен;

• Бөлмеде жеткілікті инсоляция табиғи және жасанды жарық деңгейін жасаумен;

• Таза химиялық және биологиялық ластаушы заттар жоқ ауамен,бөлменің жақсы санитарлық жағдайымен;

• Әр түрлі тітіркендіргіштердің (шуды, психологиялық факторларды және т.б.) жоюмен немесе әсер ету қарқындылығын төмендетумен;

• Тыныш және қолайлы, эстетикалық жағынан ұнамды жағдай жасаумен;

• Таза ауада, көкжелектер зонасында болуымен;

• Рационалды және қауіпсіз тамақтану ұйымдастырумен;

• Аурухана ішінде инфекция жұғу мүмкіншілігін төмендетумен;

Емдеу мекемелерінің өз жұмысын қалыпты атқаратынын сипаттайтын осы жағдайларды ұйымдастыру, көбінде аурухананың техникалық және санитарлық-техникалық жабдықталуына: жарықтандырылуына, жылытылуына, ауа алмасуына, кондиционерлеуге, сумен қамтамасыз етілуіне, канализацияға, қалдықтарды жоюға және т.б. байланысты болып келеді.

Жарықтану туралы жоғарыда айтылды. Ауруханаларды жылыту үшін негізінен, орталықтандырылған сумен жылыту жүйесі қолданылады. Жылу тасымалдаушы ретінде тек қана су қолдануға рұқсат етіледі, басқа сұйықтарды қолдануға тыйым салынады. Қыздыратын құрал қызметін бөлменің сыртқы қабырғасында, терезелердің астында орнатылған радиаторлар (конвекциялық жылыту) немесе бетон панельдер (сәулелік жылыту) атқарады. Қыздыратын құралдың температурасы 85ºС аспауы керек. Ауаның қызуы біркелкі қамтамасыз етіліп және зиянды заттармен ластанбауы керек. Панельді жылыту операция және реанимация залдарында, операция залының алдындағы, наркоздық, әйелдер босанатын бөлмелерде, күйік ауруларымен және иммунитеті төмен науқастарға арналған палаталарда және басқаларда орнатылады. Панельді жылыту аурулардың ағзасынан сәулелену арқылы қоршаған ортаға жылу берілуінің азаюына, ауаның төменірек температурасы кезінде қолайлы жылу жағдайын қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Мысалы, операциялық столда жартылай киімсіз жатқан науқас бөлменің суық қабырғасымен терезесіне сәулелендіру арқылы жылу береді. Егер, панельдік-сәулелену жолымен жылытылатын болса, бөлменің жылы қабырғалары, мұндай жылу жоғалту түріне кедергі жасайды және бөлмедегі ауаның температурасын жоғарылатудың қажеті болмайды, оның жоғары мәні, науқас пен медицина қызметкеріне қолайсыз әсер етуі мүмкін.

Ауруханаларда желдетуді қолайлы микроклимат жағдайын және бөлме ауасының бактериалдық, химиялық ластану деңгейін төмендету мақсатында қолданады. Аурухана ғимараттары, жұқпалы аурулар бөлімінен басқасы, механикалық қоздырғышы бар желдету түрімен жабдықталады, мұнда ауа әрбір қабатқа, секцияға және басқа бөлмелерге өз алдына бөлек механикалық қоздырғышы бар, енбелі желдету жүйелерімен беріледі, ал сормалы желдету гравитациялық қоздырғышы бар, өз алдына жеке каналдармен іске асырылады. Енбелі-сормалы желдету, ауа райының жағдайына байланыссыз бөлмелерде ұйымдастырылған ауа алмасуын қамтамасыз етеді.

Операциялық залдан басқа барлық бөлмелерде, жасанды желдету түрінен басқа, терезелер, желкөздер, фрамугалар арқылы қамтамасыз етілетін табиғи желдету түрі де болуы тиіс. 1 адамға есептелген, енетін ауаның көлемі сағатына 80 м³.болуы қажет.

Ауа алмасуын ұйымдастыру кезінде «лас» бөлмелерден «таза» бөлмелерге қарай ауа ағынын болдырмау керек. Ластанған ауа баспалдақ-лифт жүйесінен палата секцияларына ену мүмкіншілігін болдырмау үшін, олардың арасындағы бейтарап зонада, ауа қысымы қамтамасыз етілуі тиіс, ал палата секциясына кіретін жері өз алдына, жасанды ауаны сорып әкететін желдеткіші бар шлюзбен жабдықталған. Ауа қысымы бар шлюз операциялық блоктың алдына да орнатылады. Операциялық залдың өзінде де, ауа қысымы жасалады, яғни ауа ағымы операциялық бөлмеден қасындағы бөлмелерге, одан дәлізге қарай жүреді.

Ауаны кондиционерлеудің маңызы өте зор, ол операциялық, наркоздық, әйелдер босанатын бөлмелерде, операциядан кейінгі палаталарда, қарқынды емдеу палаталарында, реанимация залында, терісінде күйігі бар науқастардың палатасында, жаңа туған, шала туған және жарақат алған балалар палаталарында қарастырылады. Кондиционерлеу арқылы берілетін ауа бактерицидтік фильтрлерде тазартылуы тиіс, ал ауа алмасу есесі жоғары болуы керек (10.2.-кесте).

Жаз уақыттарында ауаны кондиционерлеу, жылы және ыстық климаттық аудандарда қажет, өйткені, бөлменің қатты қызуы науқастарға қолайсыз әсер етуімен бірге аурудың ағымын нашарлатып, сырқатынан тез айығып кетуіне кедергі болады. Шала туған балалардың палатасындағы ауаны кондиционерлеу, олардың дене массасының жақсы қосылуына, аурушаңдығының, өлім-жітімінің төмендеуіне ықпал етеді. Кондиционерленген ауаны операциядан кейінгі палаталарға операция жасағаннан соң, бірінші күндері беру, науқастардың операциядан кейінгі кезеңінің жақсы өтуіне оң әсер етеді. Ауасы кондиционерленетін бөлмелерде реттелетін температура (18-25°С), 55-60% салыстырмалы ылғалдылығы, 0,15 м/сек.-тан аспайтын ауаның қозғалу жылдамдығы қамтамасыз етілуі тиіс.

Механикалық қоздырғышы бар желдету түрін рентгенологиялық, физиотерапиялық кабинеттерде, сумен емдейтін, кір жуатын бөлмелерде, ас блоктарында, патологиялық-анатомиялық бөлімдерде ұйымдастыру міндетті түрде болып табылады.

Операциялық, әйелдер босанатын залдардың, қарқынды емдеу, реанимация палаталарының, ем-шара және аурухананың басқа бөлмелерінің ауасындағы, азот оксидтері, диоксидтері сияқты химиялық заттардың, ампициллиннің, бензилпенициллиннің, оксациллиннің, стрептомициннің, тетрациклиннің, аминазиннің, аммиактың, бензолдың, диэтил эфирінің, озонның, сынаптың, қорғасынның, фторотанның, формальдегидтің және басқалардың мөлшері бақылауға алынады. Олардың концентрациясы ШРЕК-тен аспауы керек.

Барлық жаңадан салынып жатқан және жұмыс істеп тұрған ауруханалар, су тасымалдайтын құбырлармен, канализациямен, ыстық сумен жабдықталуы қажет. Апат жағдайлары болуын алдын ала ойлап, ерекше санитарлық-гигиеналық және эпидемияға қарсы тәртіпті қажет ететін бөлмелерде, суды қыздыру үшін электрлік құрылғылар орнатылады. Сумен қамтамасыз ету көзі ретінде артезиан ұңғысын немесе басқа дебиті жеткілікті жер асты су көзін пайдаланады.

Ауруханалардан шыққан ағынды суларды зарарсыздандыруға және жоюға айрықша көңіл бөлінуі қажет, себебі, суаттардың ауруханалардан шыққан ағынды сумен ластануы, халық арасында эпидемиялық өршулерге әкеп соққаны туралы көп жағдайлар жазылған.

Жұқпалы аурулар бөлімі жоқ, соматикалық ауруханалардың ағынды суларын алдын ала өңдеусіз қалалық канализацияға жіберуге болады. Жалпы канализациясы жоқ елді мекендерде, ауруханалар салу кезінде ағынды суларды механикалық (тұндырғыш) және биологиялық (биосүзгілер) тазартудан өткізгеннен кейін, хлорлау арқылы зарарсыздандыратын, жергілікті тазарту құрылыстарын алдын ала қарастыру керек. Егер аурухана шағын болса, ағынды суларды жер астындағы сүзу алаңдарында тазартқан дұрыс.

Эпидемиялық тұрғыдан қауіптілеуі, жұқпалы аурулар бөлімінің (ауруханасының) ағынды сулары. Осыған байланысты, ішек инфекциясы бар науқастардың биосубстраттарын жалпы ауруханалық канализацияға ағызу алдында дәрет ыдысында дезинфекциялайды. Бірақ, аурулардың шығарындыларын орталықтандырмай, жеке-жеке зарарсыздандыру, барлық жағдайда тиімді бола бермейді, себебі, ол қызметкердің жұмысты жауапкершілікпен орындауына байланысты. Аурудың қоздырғыштары тек қана адамдардың шығарындыларымен түспейді, сонымен қатар, олар қол жуғыштардан, ванналардан, душтардан және басқалардан шыққан ағынды сулардың құрамында да кездеседі. Сондықтан, жұқпалы аурулар ауруханасының ағынды суларын орталықтандырылған түрде аурухана жанындағы жергілікті тазарту құрылыстарында зарарсыздандырады. Аурухананың қатты қалдықтары өте қауіпті. Тәулігіне бір төсекке есептегенде, орта есеппен 0,8-0,9 кг қалдықтар жиналады. Аурухана қалдықтарын эпидемиологиялық, токсикологиялық және радиациялық қауіпсіздік дәрежесі бойынша 5 классқа бөледі, осыған байланысты оларды жинау, уақытша сақтау, әкету және залалсыздандыру сұрақтары шешіледі.

А класына жататын қалдықтар, қауіпті емес, өйткені олар биологиялық сұйықтармен, науқастардың шығарындыларымен және жұқпалы аурулары бар адамдармен байланыста болмайды. Бұл жұқпалы аурулар, тері-венерологиялық, және фтизиатриялық бөлімдерден басқа, барлық бөлімдерден шыққан тағам қалдықтары, улы емес қалдықтар, сыпырындылар, құрылыстың жарамсыз қалдықтары, қағаз және басқалар. Оларды қақпағы бар қоқыс жинағыштарға жинап, босағаннан кейін, жуып, дезинфекция жасайды.

Аурухананың ауласындағы қоқыс тастауыштар мен урналардағы қоқыстарды күн сайын, қатты тұрмыстық қалдықтарға полигондарда, әдетте, қолданылатын әдістермен залалсыздандырады.

Б класына жататын қалдықтар, потенциалды инфекцияланған болып табылады. Бұған жұқпалы аурулар бөлімінің барлық қалдықтары, оның ішінде тағам қалдықтары, патанатомиялық қалдықтар, аурулардың шығарындыларымен, қанымен ластанған материалдар мен құрал-жабдықтар, операция жасаған уақытта алып тастаған мүшелер мен тіндер және басқалар жатады.

В класына аса қауіпті инфекциялармен ауыратын аурулармен жанасуда болған материалдар, жоғары патогенді микроағзалармен жұмыс істейтін зертхананың қалдықтары, туберкулездік және микологиялық бөлімдердің қалдықтары жатады. Б және В классына жататын қалдықтарды алдымен зарарсыздандырады, содан соң бір рет қолданатын герметикалық буып-түйетін ыдысқа салып, аурухана аумағында орналасқан қоқыс жағатын пештерде немесе үлкен орталықтандырылған – қоқыс жағатын зауыттарда және қалалық крематорияларда жағып жібереді. Г класына жататын қалдықтар – бұл, мерзімі өтіп кеткен дәрілік заттар, дәрілік және диагностикалық препараттардың қалдықтары, цитостатиктер, аспаптар мен жабдықтар және т.б. Оларды бір рет қолданатын ыдыстарға салып, талаптарға сәйкес залалсыздандырады. Д класына белсендік қалдықтар жатады, оларды жинау, сақтау, жою және көму санитарлық ережелерге сәйкес жүргізіледі.

ХІ- ТАРАУ. ЕҢБЕК ГИГИЕНАСЫ