2.2 Автомобильді басқару құрылғылары

Автомобиль радиобайланыс арқылы басқарылады. Модельдің қозғалысын басты үш құраушы іске асырады:

• таратушы;

• қабылдаушы;

• қозғалтқыш.

Таратушының құрамында модулятор, жоғары жиілікті генератор бар. Модулятор төмен жиілікті тразисторлардан жиналған. Модулятор транзисторы ашылғанда, +аккумулятор батареясына қатысты генератор тізбегінің электр тұйықталуы өтеді. Генератор жұмыстық жиілікте албыртады, антенна сигналды таратады.

Қабылдаушыда үш құраушы бар:

• электронды реле;

• төмен жиілікті күшейткіш;

• жоғарғы жиіліктің каскады.

Жоғарғы жиіліктің каскады дегеніміз – жоғарғы жиілікті транзисторы бар асқын генераторлар.

Таратушы жіберген сигнал күшейе түседі де, асқын генератор оны түзейді.

Басқару сигналы кернеуінің төмен жиілігі транзистор арқылы күшейтіледі, содан кейін конденсатор арқылы түзейтін ұяшыққа жіберіледі. Әрі қарай түзетілген кернеу транзисторға резистор арқылы барады. Эмиттерлі ток жылдам ұзарады, осы мезетте транзистор ашылады. Реле қозғалысқа келтіріледі де, қозғалтқыштың тұтыну тізбегі тұйықталады.

Қорытынды

Автомобильдің отындық проблемалары ұтымды түрде теориялық және тәжірибе жүзінде шешілді. Жасау барысындағы тәжірибені, ғылыми әзірлемелерді, тәжірибелік сынақтар нәтижелерін қазақстандық автомобильдің жасалуының пайдаға асқан алғышарты ретінде қарастыруға болады.

Істелінген жұмыстың негізгі мәні: Қазақстанның жасыл экономикасын дамытуға арналған құрылғының негізгі функцияларын қамтитын, кішірейтілген модель арқылы Қазақстанда мектеп автомобилінің іс жүзіндегі макеті жасалды.

Марсоходтың басқару жүйесіне осы заманға сай, озық ақпараттық технологияларға сәйкес программалы логиқалық интегралды сұлба пайдаланылды. Микроконтроллер программасын бірнеше мәрте ауыстыру мүмкіншілігі марсоход макетінің көп функционалдылығын жүзеге асырып, халық шаруашылығына экономикалық пайда әкеледі. Автомобиль қызметін мынадай салаларда: гидроэлектростанцияларда (ГЭС); Жылу Электр станцияларда (ЖЭС); автомобиль өнідірісінде; зауыт жән фабрикаларда қолдануға болады..

Жобаны жасау барысында автомобиль құрылысынан және сутек энергетикасынан іс жүзінде зор тәжірибе алынды.

Қолданылған әдебиеттер тізімі:

1. [1] «Сутек энергетикасы» - «Казахэнергоэкспертиза» http://old.kazee.kz/energoeffektivnye-texnologii/vodorodnaya-energetika/?lang=kz

2. [6] Chemical Composition of Natural Gas, www.uniongas.com/NaturalGasInfo/AboutNaturalGas/composition.asp.

3. [7] U.S. Department of Energy , “Hydrogen and Other Clean Fuels”

4. [4] Жюль Верн «Таинственный остров» - 1874, 2 часть, глава 11.

5. http://geology.gov.kz/reference-fields-in-kazakhstan СПРАВОЧНИК МЕСТОРОЖДЕНИЙ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

6. [9]http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%BE%D0%BF%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D1%8D%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82#.D0.A2.D0.B8.D0.BF.D1.8B_.D1.82.D0.BE.D0.BF.D0.BB.D0.B8.D0.B2.D0.BD.D1.8B.D1.85_.D1.8D.D0.BB.D0.B5.D0.BC.D0.B5.D0.BD.D1.82.D0.BE.D0.B2 Топливный элемент

7. [10],[11]http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8E%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D0%B9 Алюминий

8. [12],[13]http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B8%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%BA%D1%81%D0%B8%D0%B4_%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%80%D0%B8%D1%8F Гидроксид натрия

9. [14]http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B5%D0%BB%D1%8C Силикагель

10. [15]http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%BE%D0%BF%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D1%8D%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82 Топливный элемент

11. [16]http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%86%D0%B5%D1%82%D0%B0%D1%82_%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%80%D0%B8%D1%8F Ацетат натрия

12. [17]http://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%BB - этанол

13. Б.Соренсен «Преобразование, передача и аккумулирование энергии» - Долгопрудный: «Интелект», 2011. – 296 с.

14. Фримантл М. «Химия в действии» в 2-х томах. Ч.2 – М.: Мир, 1998 – 620 с., ил.

15. Бокрис Дж. О'М., Везироглу Т., Смит Д.Л. «Солнечно-водородная энергия. Сила, способная спасти мир» (Пер. с англ. Д.О.Дуникова – М.: Изд. МЭИ, 2002 – 164 с., ил.