Html-тізімін қолдану. Тізімдер. Тізімдер анықтамасы.
Тізімдердің (lіsts) НТМL тіліне енгізілуінің басты себебі – мәтіндік редакторлардың тізімдермен жұмыс істеу мүмкіндіктерінің мол болуы әсерінен деп айтуға болады. Тізім құрғанда оның жолдарын нөмірлеу немесе белгілеуді біртіндеп орындау қажет етілмей, бұл жұмысты программа өз міндетіне алады. Егер тізім жаңа жолмен толықтырылатын немесе оның бірі қысқартылатын болса, онда нөмірлеу реттілігі де автоматты түрде түзетіледі. Тізім нөмірленбей, тек белгіленетін кездерде әрбір жол алдына маркерлеу белгілері: сызықшалар, дөңгелекшелер, тіктөртбұрыштылар, ромбылар және де басқа да таңбалар қойылады. Осының нәтижесінде тізім оқуға ыңғайлы түрдегі «фирмалық» сипатқа ие болады.
Тізім жасау үшін қолданылатын тэгтерді шартты түрде екі топқа бөлуге болады: олардың біріншісі – тізімнің жалпы көрінісін анықтайтын атрибуттық сыртқы белгілер, ал екіншісі – оның құрылымын қалыптастыратын ішкі белгілер. Соңғы ішкі белгілер үшін тек бір ғана ашылу тэгі қолданылады.
Нөмірленген тізімдер
Нөмірленген тізімдер алдына нөмір қойылады. <ОL> және </ОL> сыртқы тэгтерінің арасында орналасқан мәтін жолдары белгіленген тізім ретінде қабылданады. Мұнда әрбір белгіленетін мәтін жолын <LІ> ішкі тэгімен бастап отыру керек.
<OL> <LI>Иван; <LI>Данила; <LI>Игорь </OL> |
Тізім мына түрде көрсетіледі:
|
Маркерленген тізімдер.
Тізім тэгтерінің ең қарапайым түрі – нөмірленбеген белгілеу тізімі <UL> (unordered lіst). Нөмірленбеген тізімдер: <UL> ... </UL> Мұнда әрбір белгіленетін мәтін жолын <LІ> ішкі тэгімен бастап отыру керек.
Мысалы мынадай тізім құру керек болса:
<UL> <LI>Иван; <LI>Данила; <LI>Игорь </UL> |
|
Нөмірленген тізімнің әрбір жолы реттелген тәртіп бойынша араб немесе рим сандарымен, әйтпесе латын алфавитінің әріптерімен таңбаланады. Ол таңбаларды өзгерту type= “…” атрибутымен көрсетіледі.
Нөмірлеу таңбаларын анықтайтын type атрибутының мүмкін мәндері кестеде көрсетілген.
Атрибут мәні |
Нөмірлену таңбалары |
A - |
Үлкен латын әріптері (А, В, С, D, ...) |
a - |
Кіші латын әріптері (а, b, с, d, ...) |
I - |
Үлкен рим цифрлері (І, ІІ, ІІІ, ІV,…) |
i - |
Кіші рим цифрлері (і, іі, ііі, іv, ...) |
1 - |
Кәдімгі цифрлер (1, 2, 3, 4,...) |
START - параметрі санақ қай саннан басталатынын анықтайды.
Келесі мысалда тізім үлкен рим санының сегізінші цифрінен басталып нөмерленген:
<OL TYPE="I" START="8"> <LI> Сегіз <LI> Тоғыз <LI> Он <LI> Он бір <LI> Он екі </OL> |
|
<UL>параметрлерінің тэгі
Маркерленген тізім тэгі: Нөмірленбеген тізім үшін әдетте тізімдегі элементті белгілеуге маркерді қолданады. Ал маркердің түрін, заң бойынша, қолданушы таңдайды. <UL> тэгі өзіне TYPE және COMPACT. параметрін қоса алады. Оның disc, circle, square деген белгілері бар.
Атрибут |
Атқаратын қызметі |
<UL TYPE=disc><LI> disc </UL> |
|
<UL TYPE=circle><LI> circle </UL> |
|
<UL TYPE=square><LI> square </UL> |
|
Бұл белгілер маркердің түрін береді. Жазбаған жағдайда автоматты түрде disc жазылады.
Анықтамалар тізімі:
Анықтамалары бар тізімдер <DL> (defіnіtіon lіsts) жоғарыдағылардан өзгешелеу тәсілмен жасалады. Мұнда <LІ> тэгі орнына <DT> (defіnіtіon term — анықталатын термин) термин тэгі және оған қосымша <DD> (defіnіtіon defіnіtіon — анықтаманы анықтау) терминді түсіндіру белгісі жазылады.
Мұндағы <DT> және <DD> тэгтері <LІ> тәрізді жабылмай, жалқы түрде жазылады. Егер анықталатын термин түсінігі бір жолға сиятындай қысқа болса, онда <DL COMPACT>сыртқы тэгін қолдануға болады. Анықтамалар тізімі былай жазылады:
<DL> <DT> Термин <DD> Терминге анықтама <DD> Терминге анықтама <DD> Терминге анықтама <DD> Терминге анықтама </DL> |
Термин Терминге анықтама Терминге анықтама Терминге анықтама Терминге анықтама |
DL элементімен бірге COMPACT атрибутын қолдануға болады, сол кезде тізімнің пункттары жинақы орналасады. <DL COMPACT> Бұл атрибут тура осылай қолданылады, ешқандай да сан қойылмайды.
Мысал 2.
<html>
<head>
<title>
Мысал 2
</title>
</head>
<body bgcolor="#FFFFFF" TEXT="black" LINK="#00FF00" ALINK="#00FF00" VLINK="blue">
<OL TYPE="1">
<Font size="6"> <b>Информатика модулі </b>
<li>Информатика
<li>Электронды үкімет
<li>Delphi программалау тілі
</ol>
<OL TYPE="I">
<Font size="6"> <b> Психиатрия модулі</b>
<li>Наркология
<li>Психология
<li>Психиатрия
</ol>
<OL TYPE="A">
<Font size="6"> <b> Философия модулі </b>
<li>Философия
<li>Социология
<li>Құқық
</ol>
</body>
</html>
