Instytucje otoczenia biznesu
Działalność produkcyjna i usługowa skoncentrowana jest wokół miasta Chełm oraz w mieście Rejowiec Fabryczny. Tam też znajduje się przeważająca część instytucji ważnych dla biznesu, takich jak siedziby banków oraz filie agencji rządowych.
Podmioty gospodarcze
Największym przedsiębiorstwem na terenie powiatu jest Cementownia Rejowiec SA. W 1998 r. Cementownia Rejowiec połączona została kapitałowo z Cementownią Ożarów i dziś wchodzi w skład Grupy kapitałowej Ożarów. Złoża kredy i margla w Rejowcu należą do najlepszych w Europie surowców do produkcji cementu. Obecnie w Cementowni wytwarza się szeroki asortyment cementów specjalnych.
Do najważniejszych pracodawców w powiecie zaliczają się jednostki publiczne oraz, oprócz cementowni m. in. firmy:
• Przedsiębiorstwo Produkcyjno - Handlowe "CEM-BET";
• Firma produkcyjno - handlowa REYBUD Sp. z o.o.;
• POL-SCANMIX Sp. z o.o.;
• PKP - Stacja Kolejowa;
• Poczta Polska S.A. – oddział w Chełmie;
• Bank PKO BP – ekspozytura;
• Bank Ochrony Środowiska S.A. oddział w Chełmie.
Jeśli chodzi o ilość podmiotów gospodarczych w powiecie chełmskim, jest ona bardzo niska na tle całej Lubelszczyzny i wyniosła w 2005 zaledwie 2 534. Olbrzymia większość spośród nich to mikroprzedsiębiorstwa, zatrudniające do 9 osób. Większość podmiotów to osoby prowadzące indywidualną działalność gospodarczą (m. in. sklepy, zakłady usługowe, 2 apteki, 5 zakładów gastronomicznych, kioski ruchu, księgarnia).
Rysunek 45: Ilość przedsiębiorstw w powiecie według klas wielkości
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z GUS
Zdecydowaną większość przedsiębiorstw stanowią osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Niewielki udział mają spółdzielnie oraz spółki prawa handlowego.
Rysunek 46: Struktura przedsiębiorstw ze względu na rodzaj własności
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z GUS
Podobnie jak w innych powiatach Lubelszczyzny, dominującym działem jest handel i usługi, następnie budownictwo, przetwórstwo, rolnictwo i transport. W oficjalnych dokumentach, takich jak strategia rozwoju powiatu w latach 2004- 2006, agroturystyka jest uważana za największą szansę rozwojową dla regionu.
Rysunek 47: Podmioty gospodarcze wg. klas działalności
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z GUS
Wskaźnik ilości przedsiębiorstw na 10 tys. mieszkańców jest bardzo niski. Biorąc pod uwagę wartości z kilku lat, wskaźniki zakładanych i zamykanych przedsiębiorstw równoważą się. W 2004 roku nastąpił znaczny spadek ilości podmiotów zarejestrowanych w REGON (o ok. 12,5%). Nie ma natomiast prawie żadnej różnicy w wysokości wskaźnika między zeszłym a 2004 rokiem.
Rysunek 48: Ilość przedsiębiorstw zarejestrowanych w systemie REGON przypadających na 10 tys. mieszkańców w latach 2002-2005
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z GUS
Produkcja
Wartość sprzedanej produkcji na terenie powiatu jest bardzo niska w porównaniu do poziomu województwa. Wynika to z niemal stricte rolniczego charakteru powiatu chełmskiego. Świadczy to o poważnym gospodarczym zacofaniu tego obszaru, które może być postępujące. Sygnałem tego może być spadek produkcji sprzedanej w 2004 roku w porównaniu z poprzednimi latami.
Rysunek 49: Poziom produkcji sprzedanej per capita w 2004 roku w powiecie i w województwie lubelskim
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z GUS
Rysunek 50: Produkcja sprzedana przemysłu per capita w latach 2002-2004
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z GUS