1. миокард және тыныс бұлшықеттерінің гипертрофиясы

2. сүйек кемігінің гиперплазиясы

3. тіндерде миоглобин мөлшерінің жоғарылауы

4. митохондрийлердің гиперплазиясы

5. қанның қордан шығуы

6. Эритропоэздің белсенділенуі

33. Гипоксия кезінде қанның оттегілік сыйымдылығының жоғарылауына әкеледі (3)

1. жүрек шығарымының артуы

2. эритропоэтин түзілуінің жоғарылауы

3. сүйек кемігінен эритроциттердің қанға шығуының жылдамдауы

4. қанда эритроциттер санының ұлғаюы

5. тахикардия

34. Биік таудағы жағдайларға бейімделу көріністеріне жатады (4)

1. тыныс бұлшықеттерінің гипертрофиясы

2. жүрек гипертрофиясы

3. қанның оттегілік сыйымдылығының жоғарылауы

4. дене тұрқының қысқа болуы

5. тыныстық ферменттер белсенділігінің төмендеуі

ӨСПЕЛЕР

1. Өспелерді белгілеу үшін қолданылатын терминдер (5)

1. tumor

2. blastoma

3. neoplasma

4. oncos

5. cancer

6. rubor

2. Сәйкестікті тап

1. Обыр

2. Саркома

1. эпителийлі тіннің өспесі 1

2. дәнекер тіннің өспесі 2

3. Қатерсіз өспелерге тән (3)

1. өспе түйінінің баяу өсуі

2. өсудің экспанциялық сипаты

3. өсудің инфилтрациялық сипаты

4. метастазалану

5. өспелік үдеудің жоғары дәрежесі

6. айқын атипизм

7. қоршаған тіннен анық шектелуі

8. кахексия дамуы

4. Кез-келген жаңа түзілімге тән алғашқы, негізгі белгі (1)

1. инвазиялық өсу

2. организмге жүйелі әсері

3. метастазалану

4. бақыланбайтын өсу

5. кахексия

5. Өспе жасушаларының шексіз өсуі патогенезінде маңызы бар (5)

1. өспе жасушаларының гормондық қабылдағыштарының саны азаюы немесе құрылымы бұзылуы

2. онконәруыздар түзілуінің күшеюі және өсіп-өнудің аутокриндік түрткіленуі

3. өспе жасушаларының беткейінде адгезиялық молекулалар санының азаюы

4. апоптоз тегінің белсенділенуі

5. теломераза белсенділігінің жоғарылауы

6. түйісулік тежелудің болмауы

7. жасушалар арасында жабысу күшінің жоғарылауы

6. Өспенің тіндік атипиясына тән (4)

1. тіндік бөлшектердің түрі, мөлшері және орналасуының өзгеруі

2. тірек және ұлпа қатынасының өзгеруі

3. жүйке және қан тамырларының дегенерациялық өзгерістері

4. ядролық-цитоплазмалық қатынастың жоғарылауы

5. цитоплазмада рибосомалар санының көбеюі

7. Өспелардің жасушалық атипиясына тән (5)

1. жасушалардың түрі және мөлшерінің өзгеруі

2. ядроның түрі және мөлшерінің өзгеруі

3. цитоплазмада рибосомалар санының азаюы

4. ядроның гиперхромиясы, ядрошықтар санының көбеюі, хромосомалар санының өзгеруі

5. көп ядролы жасушалардың пайда болуы

6. хромосомалардың ауытқыған орналасуы бар митоздардың болуы

8. Жасушалық атипия ерекше тән (1)

1. қатерлі өспелерге

2. қатерсіз өспелерге

9. Анаплазия (катаплазия) – бұл (1)

1. тін нақтылануының болмауы

2. жасушалардың, олардың басқа бір түріне айналуымен қабаттасатын, тұрақты морфофизиологиялық қасиеттерінің өзгеруі

3. тің ңақтылануының сақталуы

10. Өспе жасушаларының көмірсу алмасуының ерекшеліктеріне жатады (4)

1. Пастер әсерінің әлсіреуі (оттегі және тіндік тыныстың анаэробтық гликолизді тежей алмауы)

2. Варбург әсері (анаэробтық гликолиздің күшеюі)

3. глюкозаның пентоздық-фосфаттық жолмен тотығуының белсенділенуі

4. тіндік тыныстың анаэробтық гликолизден басым болуы

5. өспе жасушаларының глюкозаны қамтуының күшеюі

11. Өспе жасушаларының нәруыз алмасуының ерекшеліктеріне жатады (5)

1. эмбриондық нәруыздар түзілуі

2. гистондар түзілуінің азаюы

3. ДНҚ, РНҚ түзілуінің азаюы

4. онконәруыздардың қарқынды түзілуі

5. жасушалардың амин қышқылдарын қамтуының күшеюі

6. изоферменттік жиынтықтың қарапайымдануы

12. Өспе жасушаларының биохимиялық атипиясына тән (7)

1. қаннан ТТЛП және антиоксиданттарды қамтудың күшеюі

2. май қышқылдары түзілуінің төмендеуі

3. мембраналардың өзгерген фосфолипидтері түзілуінің күшеюі

4. кәлий және су мөлшерінің жоғарылауы

5. кәлций және магний мөлшерінің төмендеуі

6. амасудың аяғына дейін тотықпаған өнімдерінің жиналуы

7. сүт қышқылы мөлшерінің төмендеуі

8. рН қышқыл жаққа ауысуы

13. Өспе жасушаларының антигендік атипиясына жатады (4)

1. тінарнайылық антигендердің азаюы

2. антигендік реверсия

3. антигендік дивергенция

4. Пастер әсерінің әлсіреуі

5. ұрықарнайылық антигендердің түзілуі

14. Антигендік реверсия – бұл (1)

1. өспе жасушаларының басқа тіндерге тән нәруыздарды түзуі

2. эмбриондық антигендердің түзілуі

3. HLA жүйесі антигендерінің жоғалуы

4. Варбург әсері

15. Антигендік дивергенция – бұл (1)

1. өспе жасушаларының басқа тіндерге тән нәруыздарды түзуі

2. эмбриондық антигендердің түзілуі

3. HLA жүйесі антигендерінің жоғалуы

4. антигендік қарапайымдану

5. Варбург әсері

16. Қатерлі өспелердің алғашқы негізгі белгісі (1)

1. инвазиялық өсу

2. организмге жүйелік әсері

3. метастазалануы

4. бақылаусыз өсуі

5. кахексия

17. Қатерлі өспелердің инвазиялық (инфилтрациялық) өсуінің патогенезінде маңызы бар (4)

1. өспе жасушалары арасында жабысу күші төмендеуінің

2. өспе жасушаларының жоғары қозғалғыштығының

3. өспе жасушаларының гидролиздік ферменттерді бөліп шығаруының

4. өспе жасушаларының жүйкелік – ішкі сөлденістік реттелуі бұзылуының

5. кейлондар түзілуі жоғарылауының

18. Өспелердің өсуі барысында оның қатерлілігінің жоғарылауы аталады (1)

1. өспе жасушаларының өсіп-өнуі

2. өспенің үдеуі

3. Пастер әсері

4. экспансиялық өсу

5. антигендік реверсия

19. Өспелік үдеуді сипаттайды (4)

1. жасушалардың ұлғая түсетін анаплазиясы

2. инвазиялылығы

3. метастазалануы

4. химиотерапияға тұрақтылығы

5. жасушалардың соңғы нақтылану үрдістерінің күшеюі

6. организмнің өспе жасушаларымен антигендік түрткіленуінің күшеюі

20. Метастазалану - бұл (1)

1. өспе өсуінің жаңа ошақтарының түзілуіне әкелетін өспе жасушаларының басқа ағзаларға көшуі

2. аластанған жерде өспенің қайтадан пайда болуы

3. өспенің басқа тіндердің қасиеттерін иеленуі

4. жасушалардың соңғы нақтылану үрдістерінің күшеюі

5. организмнің өспе жасушаларымен антигендік түрткіленуінің күшеюі

21. Қатерлі өспелердің метастазалануының патогенезінде маңызы бар (6)

1. инфилтрациялық өсуінің

2. ангиогенез күшеюінің

3. өспе жасушаларының белсенді қозғалуының

4. өспе жасушаларының жоғары протеолиздік белсенділігінің

5. түйіспелік тежелудің деңгейі жоғарылауының

6. өспе жасушаларымен протеазалар өндірілуінің

7. мембранада жабысқақ молекулалар мөлшері төмендеуінің

8. өспе жасушаларында HLA-кешені молекулаларының пайда болуы күшеюінің

22. Қатерлі өспелердің метастазалануының сатыларына жатады (4)

1. өспе жасушаларының біреуі немесе тобының өспенің алғашқы ошағынан үзілуі

2. жасушалардың лимфа және қан тамырлары бойымен тасымалдануы және өспелік эмболдың түзілуі

3. қан тамырларының қабырғасына өспе жасушаларының бекітілуі

4. жасушалардың қан тамыры сыртына шығуы, олардың сау тінге енуі

5. өспенің үдеуі

23. Өспенің қайталануы – бұл (1)

1. өспе өсуінің жаңа ошақтарының түзілуіне әкелетін өспе жасушаларының басқа ағзаларға көшуі

2. аластанған жерінде өспенің қайтадан пайда болуы

3. өспенің басқа тіндердің қасиеттерін иеленуі

4. антигендік реверсия

5. өспе жасушаларының белсенді қозғалуы

24. Тәжірибеде химиялық заттардың өспелер этиологиясындағы маңызын алғашқы дәлелдегендер (1)

1. Бантинг, Бест

2. Ямагива, Ишикава

3. Роус

4. Шоуп

5. Л.А.Зильбер

25. Коканцерогендер (промоторлар) – бұл (1)

1. қалыпты жасушаларды өспеге айландыруға қабілетті жайттар

2. канцерогендер емес, бірақ олардың әсерін күшейтуге қабілетті жайттар

3. қалыпты жасушалардың өспеге айналуын тек алмасулық өзгерістерден соң ғана туындатуға қабілетті жайттар

26. Проканцерогендер (шынайы емес канцерогендер) – бұл (1)

1. қалыпты жасушаларды өспеге айландыруға қабілетті жайттар

2. канцерогендер емес, бірақ олардың әсерін күшейтуге қабілетті жайттар

3. қалыпты жасушалардың өспеге айналуын тек алмасулық өзгерістерден соң ғана туындатуға қабілетті жайттар

27. Көпоралымды хошиісті көмірсутектерге жатады (2)

1. 3,4-бензпирен

2. метилхолантрен

3. анилиндік бояғыштар

4. афлатоксин

5. нитрозомочевина

28. Көпоралымды хошиісті көмірсутектер (4)

1. жергілікті әсерге ие

2. ағзаға үйірлігі бар

3. организмге енгізгенде өспені өзі жиналған ағзаларда ғана туындатады

4. табиғатта кеңінен таралған

5. пайдаланылған газдар, битум, асфальт, темекі түтіні және шайырында, қатты қыздырылған май, ысталған өнімдерде болады

29. Аминдық-азоттық қосындыларға жатады (3)

1. диметиламиноазобензол

2. b-нафтиламин

3. 3,4-бензпирен

4. метилхолантрен

5. анилиндік бояғыштар

30. Аминдық-азоттық қосындылар (4)

1. жергілікті әсерге ие

2. ағзаға үйірлігі бар

3. қуық, бауыр обырын туындатады

4. анилиндік бояғыштар құрамына кіреді

5. кейбір тағамдық бояғыштардың құрамына кіреді

31. Нитрозаминдерға жатады (2)

1. диэтилнитрозамин

2. метилнитрозомочевина

3. 3,4-бензпирен

4. метилхолантрен

5. анилиндік бояғыштар

32. Нитрозаминдер (2)

1. ағзаға үйірлігі бар

2. асқазанда нитраттар және аминдерден тұз қышқылының қатысуымен түзіле алады

3. жергілікті әсерге ие

4. анилиндік бояғыштар құрамына кіреді

5. пайдаланылған газдар, битум, асфальт, темекі түтіні және шайырында, қатты қыздырылған май, ысталған өнімдерде болады

33. Эндогендік канцерогендердің түзілу мүмкіндігін алғаш дәлелдеді (1)

1. Роус

2. Ямагива

3. Ишикава

4. Л.М.Шабад

5. Л.А.Зильбер

34. Эндогендік химиялық канцерогендерге жатады (3)

1. көпоралымды хошиісті көмірсутектер

2. триптофан және тирозиннің алмасу өнімдері

3. холестериннің туындылары

4. нитрозаминдер

5. қарапайым химиялық қосындылар

6. бос радикалдар және азот тотығы

35. Эндогендік канцерогендерге тән (3)

1. организмде түзіледі

2. әлсіз канцерогендік әсері бар

3. жасырын кезеңі ұзақ болады

4. күшті канцерогендік әсері бар

5. қысқа жасырын кезеңі бар

36. Тәжірибеде өспелер этиологиясында вирустардың маңызын алғаш

дәлелдеді (1)

1. Роус

2. Ямагива

3. Ишикава

4. Л.М.Шабад

5. Л.А.Зильбер

37. Сәйкестікті тап:

1. РНҚ-лы бар вирустар (3)

2. ДНҚ-лы бар вирустар (4)

1. Битнердің сүт, тауықтар лейкозы, тышқандар вирустары 1

2. Папова тобының вирустары 2

3. Эпштейн-Барр вирусы 2

4. Роус саркомасының вирустары 1

5. HTLV- 1 вирусы 1

6. папиллома вирусы 2

7. В гепатит вирусы 2

38. Адамда вирустан пайда болады (2)

1. Беркитт лимфомасы

2. миелолейкоз

3. ретинобластома

4. Т-жасушалы лейкоз

5. нілдік ксеродерма

39. Өспелер пайда болуының вирустық-тектік теориясын құрушы (1)

1. Л.М.Шабад

2. Л.А.Зильбер

3. Ямагива

4. Ишикава

5. П. Потт

40. Физикалық канцерогендерге жатады (4)

1. альфа-, бета сәулеленуі

2. гамма-сәулеленуі

3. ультракүлгін сәулелері

4. рентгендік сәулелену

5. инфрақызыл сәулелері

41. Канцерогенеза сатылары (3)

1. инициация

2. прогрессия

3. промоция

4. регрессия

5. метастазалану

42. Өспе өсуінің 1-сатысы аталады (1)

1. промоция

2. коканцерогенез

3. прогрессия

4. инициация

5. проканцерогенез

43. Өспе өсуінің 2-сатысы аталады (1)

1. промоция

2. коканцерогенез

3. прогрессия

4. инициация

5. проканцерогенез

44. Сәйкестікті тап:

1. Инициация

2. Промоция

3. Прогрессия

1. қалыпты жасушаның өспелікке айналуы 1

2. өспелікке айналған жасушаларддың өсіп-өнуі 2

3. өспенің қатерлі қасиеттерінің көбеюі 3

45. Инициация сатысына тән (3)

1. онкогендердің белсенділенуі

2. антионкогендердің әсерсізденуі

3. апоптоз тектерінің белсенділенуі

4. протоонкогендердің әсерсізденуі

5. ДНҚ репарациясы тектері қызметінің бұзылуы

46. Протоонкогендер– бұл (2)

1. зат алмасуын бақылайтын тектер

2. жасушалар өсуі және нақтылануының тектері

3. жасушалар өсіп-өнуінің супрессор тектері

4. белсенді емес онкогендер

5. апоптозды реттейтін тектер

47. Онкогендер – бұл (2)

1. жасушаның реттелмейтін бөлінуін туындататын тектер

2. зат алмасуын бақылайтын тектер

3. жасушалар өсуі және нақтылануының белсенді емес тектері

4. жасушалар өсіп-өнуінің супрессор тектері

5. бақылаудан шыққан өзгерген протоонкогендер

48. Антионкогендер – бұл (1)

1. жасушаның реттелмейтін бөлінуін туындататын тектер

2. зат алмасуын бақылайтын тектер

3. жасушалар өсуі және нақтылануының белсенді емес тектері

4. жасушалар өсіп-өнуінің супрессор тектері

5. бақылаудан шыққан өзгерген протоонкогендер

49. Протоонкогеннің онкогенге айналуына әкеледі (4)

1. промотордың енуі

2. протоонкогеннің транслокациясы

3. протоонкогеннің өзгеруі

4. промотордың делециясы

5. протоонкогеннің амплификациясы

50. Онконәруыздар, қызметін атқаруы мүмкін (4)

1. өсу жайтының

2. өсу жайттары қабылдағыштарының

3. мембраналық G-нәруыздардың

4. кейлондардың

5. ДНҚ-на өсу дабылдарын берушілердің

51. Сәйкестікті тап

1. Онкогендер (2)

2. Антионкогендер (2)

3. Апоптозды реттейтін тектер (2)

1. ras 1

2. myc 1

3. bcl-2 3

4. р53 2

5. Rb 2

6. bax 3

52. Промоция сатысына тән (4)

1. белсенділенген онкогендердің амплификациясы

2. тектік және хромосомалық қосымша аберрациялар

3. жасушалық бөлінудің түрткіленуі (С протеинкиназаның белсенділенуі, басқа жасушалармен өсу жайттары сөлденісінің түрткіленуі)

4. тіндік бақылауды жоғалту

5. қалыпты жасушаның өспелікке айналуы

53. Прогрессия сатысының негізінде жатады (4)

1. жасушалық геномның тұрақсыздығы

2. жалғасқан өзгерулер

3. көптеген дәрілік төзімділік тектердің амплификациясы

4. апоптозға төзімділік

5. жасушалық бақылаудың күшеюі

54. Антибластомдық төзімділік жүзеге асады (4)

1. антиканцерогендік тетіктермен

2. антитрансформациялық тетіктермен

3. жасушаларға қарсы тетіктермен

4. ras – тектермен

5. р 53 тектермен

55. Химиялық канцерогендердің әсерсізденуі жүзеге асады (3)

1. оксидазалар көмегімен тотығумен

2. глюкурон және күкірт қышқылдарымен жұп қосындылардың түзілуімен

3. өт, нәжіс, несеп құрамында организмнен шығарылуымен

4. интерферон.түзілуінің жоғарылауымен

56. Физикалық канцерогендер әсерін әлсірету байланысты (1)

1. оксидазалар көмегімен тотығуына

2. глюкурон және күкірт қышқылдарымен жұп қосындылардың түзілуіне

3. өт, нәжіс, несеп құрамында организмнен шығарылуына

4. антиоксиданттық жүйенің белсенділенуіне

57. Антибластомдық төзімділіктің жасушаларға қарсы тетіктеріне

жатады (4)

1. Т-жендеттердің цитотоксиндік әсері

2. иммуноглобулиндердің өндірілуі

3. макрофагтармен өспелердің тіршілігін жоятын жайттың өндірілуі

4. NК лимфоциттердің түрткіленуі

5. глюкурон және күкірт қышқылдарымен жұп қосындылардың түзілуі

58. Өспелік жоғары қауіп жағдайларына жатады (3)

1. жіті қабынулық үрдістер

2. созылмалы қабынулық үрдістер

3. организмнің сәулеленуі

4. иммундық тапшылықты жағдайлар

5. БЦЖ- егу

59. Өспелік жасушалардың өсуіне септеседі (1)

1. жас организм

2. өспелік жасушалардың әлсіз антигендік қасиеттері

3. организмнің өспелердің тіршілігін жоятын жайтты (ӨТЖЖ) өндіруі

4. жасушалардың нақтылану үрдістерінің күшеюі

5. табиғи киллердің (NK-жасушаларының) белсенділенуі

60. Тұқым қуалаушылыққа бейімділіктің жоғары дәрежесі бар өспелер

тобына жатады (2)

1. ретинобластома

2. ішектің көптеген полипозы

3. миома

4. саркома

5. обыр

61. Тәжірибелік невроздар: (1)

1. өспелер өсуін күшейтеді

2. өспелер өсуін тежейді

3. өспелер өсуіне әсер етпейді

62. Иммундық тапшылықты жағдайларда: (1)

1. өспелер пайда болуы жиілейді

2. өспелер пайда болуы сирейді

3. өспелер пайда болуы жиілігі өзгермейді

63. Паранеоплаздық синдромға жатады (6)

1. остеоартропатиялар

2. гиперкәлциемиялар

3. Иценко-Кушинг синдромы

4. қан қатпарларын бейімділік

5. дерматоздар

6. бұлшықеттік дистрофия

7. метастазалану

64. Қатерлі өспелер кезінде кахексияның пайда болуына септеседі (4)

1. «заттық қақпан ерені»

2. өспе жасушалары және макрофагтардың интерлейкин-1, ӨТЖЖ, гамма-интерферон түзуі

3. глюкокортикоидтардың артық сөлденісі

4. өспелер ыдырауы өнімдерімен уыттану

5. инсулиннің артық сөлденісі

ЖҮЙЕЛІК ПАТОФИЗИОЛОГИЯ

ҚАН КӨЛЕМІНІҢ ӨЗГЕРІСТЕРІ. ЭРИТРОЦИТОЗДАР.

АНЕМИЯЛАР.

1. Қарапайым нормоцитемиялық гиповолемия байқалады (1)

1. организм сусызданғанда

2. эритремияда

3. қансыраудан соң бірнеше тәуліктен кейін

4. плазма ауыстырушыларды көп мөлшерде енгізгенде

5. жедел қансыраудан соң 30 - 40 мин. кейін

6. орташа ауырлықтағы жедел қансыраудан соң 24 сағ. кейін

7. күйіктік сілеймеде

8. организм қатты қыздырылғанда

2. Олигоцитемиялық нормоволемия байқалады (1)

1. сусызданғанда

2. гипоксияда

3. бүйрек жеткіліксіздігінде

4. эритремияда

5. эритроциттердің мол гемолизінде

3. Полицитемиялық нормоволемия байқалады (1)

1. сусыздануда

2. созылмалы гипоксияда

3. қан құйғанда

4. плазма ауыстырушыларды көп мөлшерде енгізгенде

5. организм қатты қыздырылғанда

4. Полицитемиялық нормоволемияның көріністеріне жатады (4)

1. гематокрит мөлшерінің азаюы

2. қан тұтқырлығының жоғарылауы

3. тромбоздық синдромның дамуы

4. микроциркуляцияның бұзылуы

5. тіндерде қылтамырлық алмасудың төмендеуі

5. Нормоцитемиялық гиперволемия дамиды (1)

1. көп мөлшерде қан құйғанда

2. бүйрек ауруларында

3. эритремияда

4. физиологиялық ертінді енгізгенде

5. қан ауыстырушыларды енгізгенде

6. Қарапайым гиперволемия байқалады (2)

3. ауыр дене жұмысында

4. көп мөлшерде қан құйғанда

5. «сумен» уыттанғанда

6. тромбоциттік массаны құйғанда

7. Қарапайым гиперволемияның көріністеріне жатады 4)

1. жүрек шығарымының жоғарылауы

2. артериялық қысымның жоғарылауы

3. диурездің көбеюі

4. тахикардия

Е) қан тұтқырлығының жоғарылауы

8. Полицитемиялық гиповолемия байқалады (2)

1. организмнің сусыздануында

2. эритроциттердің мол гемолизінде

3. эритремияда

4. анемиядаи

5. қансырауда

6. организм қатты қыздырылғанда

7. «сумен» уыттанғанда

9. Олигоцитемиялық гиперволемия байқалады (1)

1. эритремияда

2. уремияда

3. гипоксияда

4. қансырауда

5. сусыздануда

10. Полицитемиялық гиперволемия байқалады (1)

1. эритремияда

2. бүйрек жеткіліксіздігінде

3. сусыздануда

4. анемияда

5. қансырауда

11. Полицитемияллық гиперволемия сипатталады (3)

1. жоғары гематокриттік көрсеткішпен

2. қан қатпарлары түзілуге бейімділікпен

3. лейкопениямен

4. тромбоцитопениямен

5. қан тұтқырлығы жоғарылауымен

12. Жедел қансыраудан соң дереу байқалады (1)

1. олигоцитемиялық гиповолемия

2. қарапайым гиповолемия

3. олигоцитемиялық нормоволемия

4. қарапайым нормоволемия

13. Изотониялық ертінділерді көп мөлшерде құйғанда дамуы мүмкін (1)

1. қарапайым гиперволемия

2. полицитемиялық гиперволемия

3. олигоцитемиялық гиперволемия

4. полицитемиялық гиповолемия

5. олигоцитемиялық гиповолемия

14. Сәйкестікті тап:

1. Қарапайым гиповолемия

2. Полицитемиялық гиповолемия

3. Олигоцитемиялық нормоволемия

4. Олигоцитемиялық гиперволемия

5. Полицитемиялық гиперволемия

   1. жедел қансыраудан соң алғашқы тәуліктерде 1

   2. эритремия кезінде 5

   3. анемия кезінде 3

   4. гипергидратация кезінде 4

   5. сусыздану кезінде 2

15. Нағыз эритроцитоз пайда болады (1)