КІРІСПЕ.

МЕСТ-16110-82 бойынша трансформатор дегенiмiз екi не одан да к¼п индуктивтi байланысºан орауыштары бар ж¸не электрмагниттiк индукция арºылы бiр кернеудегi айнымалы ток ж¾йесiн сол жиiлiктегi басºа бiр айнымалы тоº ж¾йесiндегi кернеуге т¾рлендiретiн электрмагниттiк статикалыº º½рыл¹ы.

Электр ж¾йесiндегi ж¸не электр энергиясын т½тынушылар торабында¹ы электр энергиясын т¾рлендiретiн трансформаторлар к¾штiк трансформатрлар деп аталады.

Егер к¾штiк трансформаторлар ж¾ктеме сипаттамасымен, ж½мыс режимiмен ж¸не басºа ж½мыс шарттарымен ерекшеленбейтiн, тек торапºа ºосылу¹а арнал¹ан болса м½ндай трансформаторлар жалпылай та¹айындалатын к¾штiк трансформаторлар деп аталады. Егер к¾штiк трансформаторлар ж¾ктеме сипаттамасымен, ж½мыс режимiмен ж¸не басºа ж½мыс шарттарымен ерекшеленетiн, тiкелей ºоректi ºажет ететiн трансформаторлар арнайы та¹айындалатын к¾штiк трансформаторлар деп аталады.

К¾штiк трансформаторлар ¸р электр торабында¹ы е» ма»ызды элементтердi» бiрi болып табылады. Электр энергиясын ¸рт¾рлi ба¹ытта бiрнеше мы»да¹ан т½тынушылар¹а жеткiзу ºажет бол¹андыºтан бiрнеше рет трансформацияланады, осыны» салдарынан жеке трансформаторлар саны генераторлар санынан ¸лдеºайда артыº болады. ²азiргi та»да к¾штiк трансформаторлар электр тораптарындағы е» ма»ызды элемент болып табылады ж¸не келешекте трансформатор º½рылысыны» дамуы мемлекет энергетикасыны» дамуымен анықталады.

Аннотация

Берілген курстық жұмыста екі орамды трансформатордың келесі бөлімдері бойынша есептеу жұмыстары жүргізілген: негізгі электрлік өлшемдерді есептеу, орамаларды есептеу, қысқа тұйықталу параметрлерін есептеу, магниттік жүйе мен трансформатордың эксплуатациялық сипаттамаларын есептеу.

Курстық жұмыс 33 беттен тұрады. Түсініктемелік бөлімінің тексті компьютерде терілген, ал графикалық бөлім 2 графикалық беттен тұрады. Түсініктемелер трансформатордың барлық есептеулерін, 1 сурет пен 3 кестеден тұрады.

Графикалық бетте екі орамды трансформатор, оның ∆U=f (μ₂) тәуелділігі, трансформатордың сыртқы сипаттамалары мен ПӘК-терінің η=f(β) тәуелділігі бейнеленген. Трансформатордың Т – тәріздес орынбасу сұлбасы түсіндірменің 1-суретінде көрсетілген.

Курстық жұмысқа тапсырма. Есептеуге берiлген м¸ндер

№ 49 – нұсқа.

1 трансформаторды» толыº ºуаты S=250кВŁA;

2) ôàçà ñàíû, m=3;

3) æèiëiê f=50Ãö;

4) орауыштарды» жо¹ар¹ы (ЖК) ж¸не т¼менгi (ТК) номиналды сызыºтыº кернеулерi U₁=10000 В, U₂= 400 В;

5) кернеудi реттеу т¸сiлi–ºоздырусыз ºайта ºосу, кернеудi реттеу пайыз есебiмен к¼рсетiлген сатылар саны +2,5; -2,5;

6) орауыштарды» ºосылу тобы ж¸не сызбасы С - Y/Yн – 0;

7) трансформаторды суыту т¸сiлi - майлы;

8) ж¾ктеме т¸ртiбi – жал¹асымды;

9) орауыштар сымыны» материалы - мыс;

10) ºысºа т½йыºталу кернеуi Uºт =4,5 %;

11) ºûñºà ò½éûºòàëó êåçiíäåãi øû¹ûí кò =3700Âò;

12) áîñ æ¾ðiñ êåçiíäåãi øû¹ûí Ðáæ =740Âò;

13) áîñ æ¾ðiñ òî¹û Iáæ =2,3%;

ТРАНСФОРМАТОРДЫҢ НЕГІЗГІ ШАМАЛАРЫ МЕН ӨЛШЕМДЕРІ

Трансформатордың негізгі электрлік өлшемдерін есептеу.

Трансформаторды есептеу оны» негiзгi электрлiк ¼лшемдерiн – бiр фазаны» ж¸не бiр стерженьдегi ºуат, ЖК ж¸не ТК номинал тогы, фазалыº ток пен кернеу т.б. аныºтаумен басталады.

Трансформаторды» бiр фазасында¹ы ºуат, кВА,

S_ф=S/m=250/3=83,333 кВА

Бiр стерженьдегi ºуат, кВА,

S^’=S/С=250/3= 83,333 кВА,

М½нда¹ы С–трансформаторда¹ы стерженьдер саны, ал S–трансформаторды» номиналды ºуаты.

Үш фазалы трансформаторларды» ЖК ж¸не ТК орамдарында¹ы номиналды (сызыºтыº) және бір стержендегі фазалық òîкòàðû, À,

¶шфазалы трансформаторды» фазалыº кернеуi, В; ж½лдызша болып жал¹ан¹анда¹ы:

Тапсырмада берiлген ºысºа т½йыºталу шы¹ыны арºылы ºысºа т½йыºталу кезiндегi кернеудi» активтi шы¹ынын аныºтау¹а м¾мкiндiк бередi, %:

U_A=P_K /10S=3700/250*10=1.48 %,

Áåðiëãåí Uк бойынша ºысºа т½йыºталу кернеуiнi» реактивтi º½раушысын аныºтаймыз.

Майлы трансформатор үшін сынау кернеуі:

U_сынау=35кВ

7(6)-кесте

Трансформатордың негізгі өлшемдерін анықтау.

Магниттiк ж¾йе трансформатор º½рылымыны» негiзi болып табылады. Оруыштарды» негiзгi ¼лшемдерiмен ºатар магниттiк ж¾йенi» негiзгi ¼лшемдерiн та»дау арºылы трансформаторды» активтi б¼лшектерiнi» бастапºы ¼лшемдерiн аныºтаймыз.

Коэффицент мәні:

К=0,63

11(1)-кесте

ЖК ж¸не ТК орауыштарыны» радиалды ¼лшемдерiнің қосындысы:

ЖК және ТК орамаларының оқшаулағыштары:

_а12=9*10-3

_L01=15*10-3

_L02=30*10-3

_a01=4*10-3

_a22=10*10-3

9 және 15 кесте

Трансформаторды» келтiрiлген жазылу каналыны» енi:

a_p=0,009+0,019=0,028 м

Ұсынылып отырған мәндер:

=1,8

12 а [1]-кесте

Вс=1.65 Тл

Роговский коэффиценті:

Êð 0,95

К_кр=0, 918

5[2]-кесте

Стержень ºимасы ºоршал¹ан ше»бер ауданын активтi болатпен толтыру коэффициентi Кс:

Êñêðç

Êñ0,918*0,97=0,89

Стержень диаметрі (Петров формуласы):

Стандарт бойынша қабылданған диаметр:

d_Н=0,15 м.

Егер аныºтал¹ан диаметр d стандарттал¹ан диаметрлер dн ºатарында болмаса, онда сол ºатарда бар å» æàºûí ì¸íãå æóûºòàï аламыз.

_н=(d_н/d)⁴

_н=1,8(0,15/0,154)⁴

_н=1,62

Ê1=1,10

ТК орауышыны» радиалды ¼лшемi былай аныºталады:

Орауыштар арасында¹ы каналды» орташа диаметрi:

d12= d_H+2a₀₁+2a₁+a₁₂

d12=0.207 м

Орауыштарды» биiктiгi:

L=d12/í

L=0,207/1,62=0,401м

Стерженнi» активтi ºимасын немесе таза болат ºимасын аныºтау:

Бiр орамны» электр ºоз¹аушы к¾шi:

Ев=4,44 f Bc Пс

Ев=4,44*50*1,65* 0,015=5.494В

Есептеу барысында аныºталып отыр¹ан орауыштар мен стержень ¼лшемдерi наºты м¸ндер емес, тек алдын-ала есептеу м¸ндерi болып табылады. Б½л м¸ндер наºтылы есептеу барысында ºажет болады ж¸не алдын-ала есептелген м¸ндер наºтылы есептелген м¸ндерден 0,5-1-¹а ¼згеруi м¾мкiн.