2. Read the article again and decide if the following statements are true (t) or false (f).

1. ‘Free running’ was invented in France.

2. It was originally a way of fighting boredom.

3. A group of friends created ‘Yamakasi’ and it still exists.

4. Foucan knew it would become this popular.

5. People who do free running aren’t competitive.

6. Ez says one of the most important things is to be fit.

7. He has never hurt himself while free running.

8. Fear has a bad effect on your co-ordination.

9. Ez never feels any fear.

1. Find words in the text which mean:

1. to jump over something in one move. (paragraph 2)

2. to choose one thing over another (paragraph 3)

3. a problem that happens that stops you from making progress (paragraph 5)

4. the force or energy that makes a moving object continue to move

(paragraph 5)

5. an expression that is used too often and no longer has any real meaning (paragraph 7)

6. stiff and not moving or bending (paragraph 7)

4. Language Focus

Спортық суреттерге комментарий жазу

(Writing commentary and Captions on Sports Photo)

I. Комментарий (Commentary) - ағылшын тілін қолданудың ерекше түрінің бірі. Оны сән үлгілерін көрсету, демонстрация жасауда және т.б. контекстерде естуге болады. Алайда комментарийдің ең көп қолданылатын жері спорт және спорттық ойындар. Мұнда негізгі екі элементті атап өтеміз: ойын бойынша (play-by-play commentary) және көркемделген (color-added commentary) .

Стилистикалық жағынан қарастырылатын ойын бойынша берілетін түрі (play-by-play commentary).

Осыған байланысты бірнеше түрлі формула бар. Оның кейбірі жарыс (a race) басталғанда және аяқталғанда қолданылады (they’re off!, and at the post, it’s). Ал кейбіреулері іс-әрекеттің жаңа циклімен таныстырады (in the straight they come, and round the turn it’s). Қорытынды сөз футбол, крикет және бейсбол сияқты ойындарда маңызды.

Examples: They are off and racing now. And one of the best was Speedy Cheval Coming out at number two from El Red Twilight Time is in behind those. Breaking up behind is Noodlum’s Fella And he went down And one tipped out was My Dalrae

Жоғарыдағы үзіндіде айтылғандай спорттық комментарийдің өзінің сөздік ерекшеліктері жоқ: басылым хабарламаларында және күнделікті әңгімелесуде спорттық терминдер мен идиомалар кездеседі. Басқа ерекше факторлар:

• Ол іс-әрекеттің әрбір қадамын назарда ұстап өте тез айтылады. Жылдамдық тұрақты және аздап мүдіру дыбыстары (hesitation noises), фальстарт (false starts), коментарийлік сөйлемдер (comment clauses), мағынасыз сөздер және басқа да спонтанды (spontaneous) сөздің белгілері болады.

• Просодияны (Prosody) спортта атмосфера мен драманы көрсетуде қолдану тиімді. Кейбір ерекше просодиялар естіліп тұрады және күнделікті әңгімелесуден өзгеше артикуляция жылдамдығы (both slower and faster). Кейбі спорттың түрі (мыс. ат жарысы) бірқалыпты (in a monotone) не жоғары не төмен болуы мүмкін. Ал кейбір спорт түрлері (футбол, бейсбол) әр түрлі дауыс ырғағын қолданады. Комментатор өзіндік үйреншікті жолымен комментарий беруі және идиосинкразие (idiosyncrasy - өзіндік) басым болуы мүмкін.

• Грамматиканың ерекшелігі осы шақты қолдануында (he sends it back); сөйлем құрылымының элементтері болмайды (Gooch in close), сөз тәртібінің орны ауысу (over at third is Smith) және ерекше өзгерістер (The quiet Texan Tommy John delivers; and Smith, who’s scored well this season, runs back). Пассивті (Passive) жиі қолдану: комментаторлар ойынды көрудің алдында ойыншыларды анықтап алады.

II. Спортық суреттер (Sports photo captions) оқырманның назарын спорттағы моменттерге аударады. Спорттық титр (captions) нақты, тартымды, қысқа әрі дер кезінде болуы тиіс. Олар уақытында бірден басылу керек

1. Титр (caption) тұтас оқиға болуы мүмкін. Егер сурет жақсы болса және онда орын аз болса оқырман ойын туралы тек титрдан біле алады.

2. Титрды оңайдан қиынға қарай тәртіппен құру керек: жақсы жасалған сурет (photo credit), суреттеме (body copy), иллюстрацияның астындағы жазу (header or cutline).

3. Фотокредитті (photo credit) кімнің жасағаны берілу керек. Ол әдетте жақшаның ішінде болдаы.

4. Суретте болып жатқан оқиғаны суреттеу (body copy). Фотографтың неліктен сол моментті бергенін түсіндіру. Бес негізгі сұрақты есте ұстау: who, what where, when және why. Ең маңыздысы “who,” “where” және “when.” Хабарламаны жүргізуші немесе фотограф барлық нәрсені түсіндіруде көмек көрсетеді. Адамның есімін, дата мен орынды берген соң өте аз орын қалады. Осы жерде дәл сол кезде не болып жатқанын (“what is happening”) және неліктен (“why”) екенін суреттеу.

5. Иллюстрацияның астындағы жазу. Бес сұрақтың біреуі оқиғаны қорытындылайды. Ол кешенді болуы немесе “Safe!” деген сияқты қарапайым бір сөзден тұруы мүмкін.

6. Титрдің үлгісін қараңыз: Safe! Pirates first base player Sucharita Patel tags Tiger Daniel Chen in Tuesday’s Springfield Little League semifinals at Memorial Park. The Pirates defeated the Tigers 8-7. (Photo: Sally Smith)

Second place: Michael Phelps was beaten by South African Darian Townsend in the 200m individual medley in Stockholm Photo: GETTY IMAGES