Өз бетінше орындауға арналған тапсырмалар:

Есеп №1:Кәсіпорынның өнім көлемі (сатылытын) – 3 млн тенге. Сатылатын өнімнің толық өзіндік құны – 260 млн тенге№ Басқа кәсіпорынның жарғы қорындағы үлестік қатысуынан алатын табысы – 100 мың тенге, тауарларды бағалаудан түскен табыс – 50 мың тенге. Кәсіпорын 15 мың тенге сомасында айып төледі. Кәсіпорынның жалпы пайдасын анықтаңыздар.

Есеп №2:Егер негізгі өндірістік қорлардың орташа жылдық құны 520 теңгеге тең, мөлшерленген айналмалы қорлар -100 мың теңге. Өнімді сатудан түскен пайда 217 мың теңгеге тең болса, өндірістік қорлардың табыстылығы қаншаға тең болады?

Есеп №3:Зауытта жылына 4000 тонна өнім өндіріледі. 1 тонна өнімнің көтерме бағасы – 600 теңгеге, өнімнің бір данасының өзіндік құны – 1 теңге, өнімнің көтере бағасы 70%- ды құрайды. Өнімді сатудан түскен пайда қаншаға тең болады?

Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқа

Табыс әрбір кәсіпорынның тиімділігінің негізгі критерийі және ақырғы мақсаты болып табылады.

Сату рентабельділігі (айналым)

Рсату=	Таза табыс	 100%
	Өнім өткізуден түскен түсім

Бұл көрсетікіш өнімді шығаруға кеткен шығындар мен осы өнімді сату бағасының арасындағы қарым-қатынастың тиімділігін сипаттайды.

Активтер рентабельділігі:

Ра=	Таза табыс	100%
	Кезең соңындағы активтер

Бұл көрсеткіш кәсіпорнының барлық мүлігінің (айналым және негізгі капиталының) қолданылу тиімділігін көрсетеді.

Негізгі капиталдың рентабельділігі:

Рн.к.=	Таза табыс	100%
	Есеп беру кезең соңындағы негізгі капитал – амортизация

Кәсіпорынның негізгі қорларының қолданылу тиімділігін көрсетеді.

Тиімділіктің салыстармалы көрсеткіштері:

– активтердің айналымдылығы

Ка.а.=	сату көлемі
	активтердің жылдық құны

Кәсіпорынның тауарлары бар активтердің негізінде шығарылып, сатылу мүмкіншіліктерін сипаттайды.

– негізгі капиталдың айналымдылығы

Кн.к.а.=	сату көлемі
	негізгі капитал

Негізгі капиталға салынған қаражаттың қолданылу тиімділігін көрсетеді.

Өтімділік көрсеткіштері:

Жабу коэффициенті:

Кжабу=	ағымдағы активтер
	ағымдағы міндеттемелер

Активтердің өтімділік жалпы бағасын береді. Кәсіпорынның ағымдағы активінің қанша теңгесі, ағымдағы міндеттемелердің 1 теңгесіне келетінін көрсетеді.

Тез өтімділік коэффициенті. Бұл коэффициент жабу коэффициенті сияқты есептелінеді бірақ ағымдағы активтердің бір бөлігімен есептелінеді, есептеуден өндіріс запастары алынып тасталады.

№ 13 тапсырма дәріс материалдарын, сондай-ақ қосымша оқулықтар мен оқу құралдарын, экономикалық әдебиеттер мен мерзімді басылымдар мәліметтерін пайдалана отырып жеке орындалады.

Тақырып 14. Кәсіпорын қаржысы

Практикалық (семинар) сабақ тапсырмасы: Сұрақтарды талқылау және есептерді шығару:

1. Өнеркәсіп қаржысы туралы түсінігі және міндеттері.

2. Кәсіпорындағы қаржы қатынастар көрінісінің нысандары.

3. Кәсіпорынның қаржы қызметінің негізгі қағидалары менұйымдастыру бағыттары.

4. Қаржы механизмі: құрамдық элементтер, құқықтық, нормативтік тетіктер және ақпараттық қамтамасыз ету.

5. ҚР-сының Салық Кодексі бойынша салықтық есеп беру және салық есебінің ережелері.

6. Кәсіпорынның қаржылық ресурстары.

7. Қаржылық жоспарлау.

8. Кәсіпорындағы қаржы ресурстарының қалыптасу көздері.

9. Несиелер, оларды берудегі негізгі қағидалар.

10. ҚР-сының банк жүйесі.