- •Мазмұны
- •Пәннің типтік оқу бағдарламасы
- •8. Пәннің мазмұны (таңдау пәндер компоненті бойынша)
- •8.1 Әр тақырыптың атауы және мазмұны
- •9. Пәннің күнтізбелік-тақырыптық жоспары
- •10. Дәріс (лекция), практикалық және зертханалық сабақтар жоспары
- •11. Соөж-ын жүргізу жоспары
- •12. Сөж тапсырмаларын орындау және өткізу графигі
- •13. Курстық жұмыс тақырыптары
- •14. Негізгі және қосымша әдебиеттер тізімі
- •Пәннің күнтізбелік-тақырыптық жоспары
- •9. Дәріс (лекция), практикалық және зертханалық сабақтар жоспары
- •10. Соөж-ын жүргізу жоспары
- •11. Сөж тапсырмаларын орындау және өткізу графигі
- •12. Курстық жұмыс тақырыптары
- •13. Негізгі және қосымша әдебиеттер тізімі
- •13.2. Өзін өзі дайындауға арналған сұрақтар:
- •15. Студенттің білімін бағалау жүйесі
- •15.1. Студенттің рейтингін қою шкаласы
- •15.2 Қорытынды бағаны есептеу
- •15.3 Студенттің оқу жетістіктерінің балдық- рейтингтік әріптік жүйе бойынша бағалау және сәйкесінше бағалаудың дәстүрлі шкаласына аудару
- •15.4 Академиялық тәртіп саясаты
- •1.1 Қазақстан Республикасы экономикасының ұзақ мерзімге даму бағыттары.
- •1.3 Қазақстан Республикасының мемлекетік өнеркәсіптік саясатының негізгі бағыттары.
- •Ұсынылатын әдебиеттер:
- •Тақырып2. Кәсіпорын шаруашылық жүргізу обьектісі ретінде
- •2.1. Кәсіпорын – шаруашылықты жеке жүргізетін субъект және нарықтық қатынастардың негізгі жүргізуші.
- •2.2. Кәсіпорынның басты міндеттері.
- •Студенттердің білімдерін тексеруге арналған сұрақтар:
- •Ұсынылатын әдебиеттер:
- •Тақырып 3. Өндірістің экономикалық және әлеуметтік тиімділігі
- •3.1. Өндіріс тиімділігінің мәні, түрлері және көрсеткіштер жүйесі.
- •Өндірістің абсолюттік және салыстырмалы тиімділігі.
- •3.3. Өндіріс қызметінің тиімділік көрсеткіштері.
- •Студенттердің білімдерін тексеруге арналған сұрақтар:
- •Ұсынылатын әдебиеттер:
- •Тақырып 4. Кәсіпорын ресурстары және оларды пайдалану тиімділігі. Негізгі капитал
- •4.1. Кәсіпорынның негізгі қорларының экономикалық мәні, олардың құрамы және құрылымы.
- •Кеңейтілген ұдайы өндірістегі негізгі қорлардың рөлі.
- •Негізгі қорлардың амортизациясы және тозуы.
- •Студенттердің білімдерін тексеруге арналған сұрақтар:
- •Ұсынылатын әдебиеттер:
- •Тақырып 5. Шикізат, материалдық және отын-энергетикалық ресурстар
- •5.1.Өнеркәсіпті дамыту үшін шикізат және отын-энергетикалық ресурстар маңызы.
- •5.2. Шикізат және отын-энергетикалық ресурстардың жіктелуі.
- •5.3. Материалдық ресурстарды пайдалану көрсеткіштері және тиімді пайдаланудың жолдары
- •Студенттердің білімдерін тексеруге арналған сұрақтар:
- •Ұсынылатын әдебиеттер:
- •Тақырып 6. Айналым капитал
- •6.1 Кәсіпорынның айналым капиталы туралы түсінік, оның құрамы және құрылымы.
- •6.2. Айналым қорлардың құрамы және құрылымы.
- •6.3. Айналыс қорлардың құрамы. Айналым капиталды қаржыландырукөздері.
- •Студенттердің білімдерін тексеруге арналған сұрақтар:
- •Ұсынылатын әдебиеттер:
- •Тақырып 7. Еңбек ресурстары
- •Кәсіпорынның еңбек ресурстары және кадрлары, олардың құрамы және құрылымы, қалыптастыру көздері.
- •Кадрларды бағалау көрсеткіштері.
- •Студенттердің білімдерін тексеруге арналған сұрақтар:
- •Ұсынылатын әдебиеттер:
- •Тақырып 8. Кәсіпорын қызметінің экономикалық механизмі.Еңбек ақы төлеу
- •8.1.Еңбек ақы төлеудің мәні және қағидалары
- •8.2.Еңбек ақының мәні және оның қалыптасуы
- •Кәсіпорындағы еңбек ақы төлеудің формалары және жүйелері
- •Студенттердің білімдерін тексеруге арналған сұрақтар:
- •Ұсынылатын әдебиеттер:
- •9.1.Нарық және инвестициялық процесс
- •Студенттердің білімдерін тексеруге арналған сұрақтар:
- •Ұсынылатын әдебиеттер:
- •10.1.Кәсіпорындардың шығындары, олардың түрлері және өндірілетін өнімнің өзіндік құны туралы түсінік
- •10.2. Өнімнің өзіндік құнының түрлері
- •10.3. Өнімнің өзіндік құнының құрылымы және оның әр түрлі салалардағы ерекшеліктері
- •Студенттердің білімдерін тексеруге арналған сұрақтар:
- •Ұсынылатын әдебиеттер:
- •Тақырып11. Кәсіпорынның маркетингтік және өндірістік қызметі
- •11.1. Маркетинг және стратегиялық жоспарлау
- •11.2. Маркетинг шешімдерге арналған ақпараттар
- •11.3. Маркетинг стратегиясын таңдау және өткізу
- •Тақырып12. Өнімнің бәсекелік қабілеттілігін қамтамасыз ету
- •12.1. Өнім сапасы: түсінігі, көрсеткіштері және деңгейін өсіру жолдары
- •12.2. Кәсіпорындағы өнім сапасын басқару жүйесі
- •12.3. Өнім сапасын басқарудың жаңа стратегиясы
- •Тақырып13. Кәсіпорын қызметінің қаржылық нәтижесі. Табыс және өндіріс рентабельділігі
- •13.1. Пайда – кәсіпорынның шаруашылық қызметінің қаржылық нәтижесінің жиынтық көрсеткіші ретінде.
- •13.2. Табысты қалыптастыру және тарату тәртібі.
- •Тақырып14. Кәсіпорын қаржысы
- •14.1. Өнеркәсіп қаржысы туралы түсінігі және міндеттері
- •14.2. Кәсіпорындағы қаржы қатынастар көрінісінің нысандары
- •14.3. Кәсіпорынның қаржы қызметінің негізгі қағидалары мен ұйымдастыру бағыттары
- •Тақырып 2. Кәсіпорын шаруашылық жүргізу объектісі ретінде
- •Тақырып 3. Өндірістің экономикалық және әлеуметтік тиімділігі
- •Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқау
- •Тақырып 4. Кәсіпорындардың ресурстары және оларды тиімді пайдалану. Кәсіпорынның негізгі капиталы.
- •Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқау
- •Тақырып 6. Айналым капитал
- •Тақырып 7. Еңбек ресурстары
- •Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқау
- •Тақырып 8. Кәсіпорын қызметінің экономикалық механизмі. Еңбек ақы төлеу.
- •Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқау
- •Тақырып 9. Кәсіпорынның инвестициялық және инновациялық саясаты
- •Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқау
- •Тақырып 10. Өнімді өткізу және өндіріс шығындары
- •Өз бетінше орындауға арналған тапсырмалар:
- •Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқау
- •Тақырып 11. Кәсіпорынның маркетингтік және өндірістік қызметі
- •Өз бетінше орындауға арналған тапсырмалар:
- •Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқа
- •Тақырып 12. Өнімнің бәсекелестігін қамтамасыз ету
- •Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқа
- •Тақырып 13. Кәсіпорын қызметінің қаржы нәтижесі. Табыс және өндіріс рентабельділігі
- •Өз бетінше орындауға арналған тапсырмалар:
- •Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқа
- •Тақырып 14. Кәсіпорын қаржысы
- •Өз бетінше орындауға арналған тапсырмалар:
- •Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқа
- •Тақырып 3. Өндірістің экономикалық және әлеуметтік тиімділігі
- •Тақырып 4. Кәсіпорындардың ресурстары және оларды тиімді пайдалану. Кәсіпорынның негізгі капиталы.
- •Тақырып 5. Шикізат, материалдық және отын-энергетикалық ресурстар
- •Тақырып 6. Айналым капитал
- •Тақырып 7. Еңбек ресурстары
- •Тақырып 8. Кәсіпорын қызметінің экономикалық механизмі. Еңбек ақы төлеу
- •Жеке категориядағы жұмысшылардың орташа айлық еңбек ақысы жылдық еңбек ақы қорын орташа жылдық санына бөлу жолымен анықталады.
- •Тақырып 2. Кәсіпорын шаруашылық объектісі ретінде
- •Тақырып 4. Кәсіпорындардың ресурстары және оларды тиімді пайдалану. Кәсіпорынның негізгі капиталы.
- •4. Есептерді шығару:
- •Тақырып 5. Шикізат, материалдық және отын-энергетикалық ресурстар
- •Тақырып 6. Айналым капитал
- •Тақырып 7. Еңбек ресурстары
- •4.Есептерді шығару:
- •Тақырып 10. Өнімді өткізу және өндіріс шығындары
- •Тақырып 11. Кәсіпорынның маркетингтік және өндірістік қызметі
- •Тақырып 12. Өнімнің бәсекелестігін қамтамасыз ету
- •Тапсырманы орындау бойынша әдістемелік нұсқау
- •Тақырып 14. Кәсіпорын қаржысы
- •Пәннің оқу-әдістемелік қамтамасыз етілу картасы ке 3302 «Кәсіпорын экономикасы» пәні бойынша «5в050600 - Экономика» мамандығы
Кеңейтілген ұдайы өндірістегі негізгі қорлардың рөлі.
Резервтік капитал бөлінбеген табыстан аударулар есебінде құрылады. Резервтік капиталдың есебінен төленетін дивиденттер мен табыстардың есептелген сомаларының реті қарастырылады.
Басқа да резервтік капитал есебі арнайы шотта жүргізіледі. Бұл шотта заңдарда қарастырылған төменгі мөлшерден арты құрылған резервтік капитал есепке алынады.
Акционерлік қоғамдар әрі қарай айналымнан алу мақсатында өз акционерлерімен сатып алынған меншікті акцияларының есебін «Қайтарып алынған капитал» шотында жүргізеді.
Кәсіпкердің қолдағы негізгі капиталды сатып алысымен пайдалану міндет емес, өйткені негізгі құралдар қоймада резерв ретінде жатуы, ұзақ уақыт бойы сақталуы немесе жалға берілуі мүмкін.
Басқаша айтқанда негізгі капитал сатып алу жолындағы кез келген жұмыс, кәсіпкер мен негізгі құралдар иесі арасындағы келісім шарт немесе келісімге қол қоюдан басталады. Негізгі құралдарды есепке алу үшін талапқа сай ресімделген бастапқы құжаттар керек. Ол қөабылдау актілері, кіріс қағаздары, есеп-фактуралары, сатып алу, сату шарттары мен тағы басқалары болуы мүмкін.
Негізгі құралдар көптеген өндіріс құралдары бойына пайдаланылады, қасиеті мен нысанын сақтай отырыпе, жанама түрде тозады, өзінің құнын жаңадан жасалған өнімге біртіндеп көшіреді.
Айналым құралдары бір ғана өндірістік процесте тұтынылады және өзінің құнын жаңадан жасалған өнімге толықтай көшіреді.
Негізгі қорлардың амортизациясы және тозуы.
Пайдалану сипатына қарай негізгі құралдар былайша бөлінеді:
Қолданыстағы – бұл пайдалану сатысындағы негізгі құралдар қолданылмаған консервацияға немесе басқа да себептерге байланысты уақытша қолданылмай тұрған негізгі құралдар.
Запаста тұрған - қолданылып жүрген негізгі құралдардың жөнделуі, жойылуы, апатқа ұшырауы жағдайында оларды алмастыру үшін запас құрайтын негізгі құралдар.
Өндіріске қатысатын әртүрлі құрал-жабдық пен айналымды біркелкі жасалмайды, сондықтан оларды негізгі және айналмалы деп жіктейміз.
Негізгі капитал өнімді капиталдың бір бөлігі болып табылады. Әдетте ол жабдықтар машина, станок, үйлер мен алып құрылыстың құнынан еніп кетеді. Оның ерекшелігі сонда, ол дайындалатын өнімге өзінің құнын бөлшектеп енгізіп отырады. Егер станок 10 жыл қызмет етсе, ал оның құны 100 мың долларға тең болса, ол 1 жылда өндірілген өнімге 01,-ге өзінің құнын бөлшектеп жайлап енгізу процесін амортизация дейміз. Табиғи тозу өндіріс процесінің әсерінен ғана болып қоймайды, оған табиғат күші де әсер етеді. Станок шіриді, ірі үйлер қолайды. Ал моральдық тозудың екі түрі бар:
1. бұрынғы конструкицядағыдай машинаның пайда болуы, бірақ одан арзандай;
2. бұрынғы конструкциядағыдай машинаның пайда болуы, бірақ содан өнімділеу және үнемділеу;
Техникалық прогресс негізгі капиталдың табиғи тозуына дейін оның моральдық тозуын жеделдетеді. Моральдық тозуға кеткен шығынды азайту үшін және жабдықтарға жұмсалған шығынды қысқа мерзімде қайтару үшін кәсіпкерлер жедел амортизациялық жүйені кеңінен қолдануға мәжбүр. Негізгі капиталдың құны кәсіпкерге бірнеше шеңбер айналымынан соң қайтарылады.
Амортизациялық төлемдер өнімнің өндірістік шығындарына енеді және оның өткерілуінен кейін кәсіпорын есебінде ақшалай қор түрінде қорланып, амортизациялық қорды құрайды. Амортизациялық қор негізгі капиталды толық қалыпына келтіруінде немесе ремонт процесінде оның бөлшегінің қалпына келтіруінде қолданылады.