Мазмұны
№1 ТӘЖІРИБЕЛІК САБАҚ
Радиациялық бақылау және дозиметриялық қадағалау құралдары.
Радиациялық ортаны бағалау…………………………………….........…..28
№2 ТӘЖІРИБЕЛІК САБАҚ
Химиялық бақылауға арналған құралдар. Химиялық ахуалды
бағалау............................................................................................................
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ…………………….......…..39
№1 ТӘЖІРИБЕЛІК САБАҚ
Тақырыбы: Дозиметрикалық мен радиациондық бақылау құрылғылары. Радиациялық ортаға баға беру.
Жұмыстың мақсаты: Студенттерге үйрету:
Радиациондық бақылау құрылғылармен жұмыс істеуді үйрену және жұтылған мөлшерлерді бақылайтын дозиметрикалық құрылғылармен жұмыс істеу.
Жәбірленушілерді эвакуациялау үшін арнайы құтқару жұмыстары, дәрiгерлiк, тағы басқа шараларды өткiзу, дер кезінде көмек көрсету үшін радиациялық жағдайларды алдын ала бақылау.
Жұмыстың мазмұны
Гамма- және нейтрон шығаруын есепке алатын құрылымдардың жұмыстық техникалық сиапаттамасы және жалпы мәліметтер. Радиоактивтi шығарулардың сыртқы ортамен өзара әрекеттесуі кезінде оның бейтарап атомдары және молекулалары қозады және иондалу күйінде болады. Бұл процесстер тiркеуге болатын сәулеге түсiрiлетiн ортаның физикалық-химиялық қасиеттерiнiң маңызды өзгерiстерiне алып келедi..Қандай физико-химиялық құбылыс тіркеліп жатқанына байланысты ион шығару әдістері иондаған, химия, сцинтилляциялық және тағы басқа әдiстерге бөлінді. Негізгі әдіс болып иондану болып табылады. Оның мәнi иондайтын шығарулардың әсерінен ауаның молекулалары ионданады, нәтижесінде оның электр өткiзгiштiгi үлкейеді. Егер газ көлемiн кернеу қосылған екi электродтардың арасына орналастырса, онда олардың арасында өлшеуге болатын иондалған тоқ пайда болады. Ион шығаруларды әсермен иондаған тоқ пайда болатын құрылым шығаруларды (құрылым ретінде қабылданатын) детекторлар деп атайды. Ион шығаратын детекторлар ретiнде ион шығарулардың дозиметриялық құралдарында иондаған камералар және газ разряды есептеуiштер қолданылады.
Ионизациондық камера (ИК) (ДП-ЗБ тағы басқалар) шағылуын және (ДКП-50А тағы басқалар) шағылу мөлшерінің куатын зерттейтін, ЭДС кернеу көзіне қосылған, бір-бірінен оқшауланған екі электродтан тұрады: ИК көлемі қалыпты жағдайдайдағы ауамен толтырылады. ИК радиоактивтік шағылу жұмыс көлеміне әсер еткенде, онда электрондар мен оң зарядталған иондар пайда болады (9.1-сурет).
Электр ауласында электрондар оң электродтқа (анодқа), ал оң зарядталған иондар теріс катодқа тартылады (катодқа). Иондар мен электродтардың бір бөлігі соқтығысу нәтижесінде рекомбинирование жасап, ал басқа бөлігі электродтарға жетіп, нейтралданады. Нәтижесiнде электродтарда заряд азайып, тұрақты эққты көздерден жаңа зарядтардың құйылуын әкеледі, демек, ИК-ның сыртқы шынжырында иондаған тоқ деп аталатын электр тогы ағады. Иондалған тоқтың мөлшері ИК-ның жұмыс көлеміне әсер ететін (Р) шағылу дозасының қуатымен және электродтқа қосылған кернеумен анықталады. Демек, иондалған тоқтын көлемін өлшей отырып, ИК-ға әсер ететін шағылу дозасының қуатын анықтауға болады.
+