Сызба 2.1.6 Сананың философиялық мінездемесі
Сана адамның рухани әрекетінің көрінісі мен барлық формаларын зерттеу және белгілеу үшін қолданылатын бастапқы философиялық ұғым
Сана формуласы: сана = әлем туралы білім + өзін-өзі тану + адамның әлемге қатынасы
Сана қызметтері
Танымдық
Реттеуші
Мақсатты түрде болжау
Дүниенің идеалды Шындықтың алдын-ала Сана өнімі
бейнесі көрінісі /Сезім, идеялар, идеалдар/
/Дүниенің көрінісі/ Адамдар арасындағы қарым-
қатынастарға белсенді әсер
Бақылау сұрақтары
Антикалық философиядағы болмыс мәселелер (Элей мектебі).
Әлем мәселесінің дуалистік және монистік сұрақтар шешімі.
Болмыстың және объективті шындық мәндерінің ара қатынасы.
Материяның негізгі құрамдас бөліктері қандай?
Бейне материяның негізгі қасиеті ретінде. Бейненің түрлерінің эволюциясы.
Материяның болмыстық әдістері мен негізгі түрлері.
Материя құрылымы туралы жаңа ғылым.
Адам болмысының ерекшелігі неде?
Сананың пайда болуы мен табиғаты. Сананың пайда болуындағы еңбектің етудің рөлі?
Сана мидың қызметі ретінде.
Жасанды интеллектің мәселелері неде?
Қазіргі кездегі жаратылыстанудағы (психоанализ) ілімдердеріндегі ой мәселелері.
2.2 Философиядағы әлемді тану мәселелері (Гносиология)
Таным теориясы - табиғат танымы, оның мүмкіндіктері мен шегін, субъекті мен объекті қатынасын, жеткілікті білім шартын, оның ақиқаттығының өлшемін, формалары мен деңгейлерін қарастырып зерттейтін философияның негізгі бөлімі.
Сызба 2.2.1 Таным құрылымы
Т
ірі
табиғатты
қабылдау
Сезімдік таным баспалдағы
Эмпирикалық білім (тәжірибелік)
Сезімдік таным формалары:
а) түйсік (заттар мен құбылыстардың жеке қасеттерін бейнелеу)
б) қабылдау (сезім мүшелеріне тікелей әсер еретін сыртқы заттар мен құбылыстардың тұтас бейнесі)
в) елестету (бұрын қабылданған заттар мен құбылыстардың бейнесін қайта жаңғырту)
А бстрактілі ойлау
Рационалдық таным сатылары
Логикалық білім
Негізгі формалары:
а) ұғым (сөздер, сөз жиынтығы-заттар мен құбылыстардың елеулі белгілері мен қасиеттерін бейнелейтін абстактілі ойлау)
Заттың мәні
б) пікір (бір нәрсені растайтын не терістейтін ойлау формасы)
пікір екі ұғымнан тұрады:
1) Жалпы бекітілген - жалпы терістелген
2) Жекелей бекітілген – жекелей терістелген
в) ой-тұжырымы
(индуктивті, дедук -тивті аналогия бойынша бұрынғы пікірдің жаңаға ауысуы, яғни бір н/е бірнеше пікірден жаңа пікір шығаратын ойлау формасы)
Ешкім де мәңгілік емес. Сократ та Құдай перзенті. Сократ та мәңгілік емес.
Тарихи-қоғамдық тәжірибе – таным негізі, ақиқат өлшемі
Негізгі формалары:
а) өндіріс (еңбек)
б) басқару қызметі, саяси-қоғамдық
(қоғамдық болмыстың
қалыптасуы)
в) рухани мәдениет (ғылыми эксперимент)
ақиқат – білімнен тысқары тұрған объектіге сәйкес келетін танымның мақсаты.
Ақиқат қасиеттері:
а) объективтілік
б) ақиқат бұл процесс
в) қатыстылық
г) нақтылық