Кесте 1.5.1 Жаңа заман философиясының негізгі бағыттары

Эмпиризм

Рационализм

Ағылшын материализмі

Ф . Бэкон, Дж. Локк, Т. Гоббс

Ақиқат критериі – тәжірибе

Нақты ғылымдардың жетістіктері

Индукция

тектік

Ж екеден жалпыға үңгір

Б экон идолдар алаң

театр

Схоластикаға сын

Ғылымды қалыпқа келтіру.

«Білім – күш»

Д ж. Локк Сенсуализм – сезіну – таным бастауы. Туа біткен идеяларды терістеу. «Сезімде болмаған санада да болмайды».

Адамзат санасы туралы тәжерибе

Т . Гоббс Механикалық материализм.

Философия екі бөлімнен тұрады: табиғат философиясы – табиғи құбылыстар;

Мемлекет философиясы – жасанды денелер. Алғаш рет мемлекеттің пайда болуы қоғами кеісім арқылы болады дегенидеяны айтты.

Мемлекет туралы ілім

Сот Атқарушы билік жүйесі

Заң шығарушы билік

Р. Декарт, Б. Спиноза, Г. Лейбниц

Дедукция - жалпыдан жекеге өту әдісі ретінде.

Ақиқат критериі – ақыл /интеллект/.

Д екарт Дуализм – 2 субстанция

1 . Құдай ақыл (ойлаушы)

2 . Дене табиғат өнімі

Туа біткен идеяны мойындау:

1. Құдай

2. Бостандық

3. Жанның мәңгілігі

Күмән принципі таным негізі ретінде. «Ойлаймын, яғни өмір сүремін».

Спиноза Пантеизм:

Құдай - табиғат,

табиғат – Құдай.

Табиғат - өз-өзінің себебі.

Лейбниц Плюрализ-Монадалогия

1. Монада – дене – материя.

2. Монада – жан – сана.

3. Монада – рух – ғарыштық ақыл.

«Трилогия»

«Адамзат санасы туралы жаңа тәжірибе»

«Теодиция» - Құдай болмысын дәлелдеу

«Монодология»

Алдын ала орнатылған үндестік принципі - “Әлемдегі бар жақсылық - жақсылыққа”.

№

Танымның жалпы логикалық әдісі

Тұжырым

Р. Декарт әдісі туралы ілім

1

Анализ

Бүтін заттың бөлшектерге бөлінуі

Ештеңені сенім деп қабылдамау. Ең алдымен ақылға ашық және анық ешбір күмән келтірмейтін болып көрінетін бастау керек

2

Индукция

Жалпы қорытынды жеке сілтемелер негізінде түзілетін талқылау тәсілі

Мәселені шешуіне келгенше және қажеті туғанша жіктеу

3

Синтез

Заттың ертерек бөлінген бөлшектерінің бір бүтінге айналуы

Қарапайым заттардан бастап күрделі түсініктерге қарай қозғалыс

4

Дедукция

Жеке пікірдің

жалпы мағынасына сүйене отырып қорытынды шығару

Белгіліден белгісізге қарай қозғалыс

№

Философтар

Негізі ойлары

Шығармалары

1

Ф. Бэкон

«Идолдардан тазарған» және фактілерді қайта өңдейтін шынайы білім теориясы

«Өнегелі және саяси тәжірибелер мен насихаттаулар», «Жаңа Органон»,

«Ғылымның құндылығы және оның артуы»

2

Б. Спиноза

Өзіне-өзі себеп болатын және өзінің өмір сүруі үшін ештеңені қажет етпейтін табиғат туралы ілім

«Этика», «Саяси трактат», «Ақыл-ойды жетілдіру жайлы трактат»

3

Р. Декарт

Дедуктивті әдіс жайындағы ілім

«Философия бастауы», «Тәсіл жайлы пікірлер»

4

Дж. Локк

Бастапқы және кейінгі қасиеттер жайындағы материалистік сенсуализм

«Дінге еріктілік туралы хат», «Мемлекеттік теңсіздік жайлы екі трактат»,

«Басқару туралы екі трактат»

5

Г. Лейбниц

Монадалар жайындағы ілім

«Монадология»,

«Адамның ақыл-ойы жайлы жаңа тәжірибелер»

6

Т. Гоббс

Мемлекеттің шарттасу негізінде пайда болуы жайындағы ілім

Левиафан «Мемлекет жайлы», «Табиғи және саяси заңдылықтардың бастауы»