Кесте 1.3.4 Софистер – Сократ, дүниеге көзқарастық ұстанымдарының айырмашылығы
Софистер |
Сократ
|
Жалған даналық «Алдамшы даналық» Аристотель «Софистерді жоққа шығару» Эвристика Этикалық релятивизм Логика заңдарын саналы түрде терістеу.
Протагор «Адам – барлық заттың өлшемі». Софистер ілімінің негізгі мәні – сөзбен түсіндіру шеберлігі (Платон).
Диалектикалық ойлау – қауымды сендіру.
Диалектика – дәлелдеу немесе терістеу құралы /Горгий/.
Продик – сөздердің номиналды функциялары. Дауласу ережелері. Ақиқат көрінісі.
Субъективизм, скептицизм
Адам санасынан тыс ештеме өмір сүрмейді, тек қана пікірлер әлемі ғана болады.
Объективті танымға жету мүмкін емес.
Қанша адам, сонша ақиқат. Диалог мүмкін емес. |
Даналық идеялы
Эвристика (оқу әдісі диалогқа негізделлген) Этикалық рационализм Ақиқатты табудағы диалекикалық әдіс. Майевтика – ақиқаттың дәлелдемесі. Сократ «Адам - бұл оның жаны», «Өзіңді өзің таны», «Менің білетінім, ештеңе білмейтінім, қалғандары оныда білмейді».
Ақиқат бір, диалог процесі арқылы жүзеге асады.
Өзін-өзі мысқылдау (самоирония) - өз пікірінен бас тарту.
Жалпы (әмбебап) түсініктердің анықтамасы. Еркін ойлаудың демократиялық ойлау стилі.
Өзге пікірді сыйлау – ол пікірмен келісу міндетті емес.
Таным – жан естелігі ретінде өз-өзіне сұрақ қоя білу.
Қанша адам, сонша пікір - ақиқат бір.
|
Сызба 1.3.5 Платонның идеалды мемлекет туралы ілімі Адам /барлық азамат/
Жан /оның түрлері/
Ақылды бастама
Қаһарлы
бастама
Әуестікке құштарлық
(вожделяющее) бастама
Кеңес – пікір алысу Қорғау қызметі Іскерлік қызмет
басқарушылар әскер материалды
игіліктерді
өндірушілер
даналық, философтар қайрат зерделі, парасатты
үстемдік күзет байлыққа құмарлық
Алтын - құндылық
Күміс - келісім
Темір, мыс -
бостандық1 Қабат
2 Қабат
3 Қабат
Мемлекет құрылымының принциптері:
Мемлекет, оны темір күзет қорғағанда жоғалады;
Ешкім жеке меншікке ие болуға құқығы жоқ;
1 және 2 қабат бірге басқаратын отбасы;
Мемлекет мақсаты – жалпы игілік;
Байлық – салтанат, жалқаулық;
Кедейшілік – опасыздық зұлымдық.
Мемлекеттік 6 құрылым түрі:
Монархия - бір адамның әділетті билігіне негізделген;
Тирания - бір адамның әділетсіз билігіне негізделген;
Аристократия - азшылықтың әділетті билеуі;
Олигархия - азшылықтың әділетсіз билеуі;
Демократия - көпшіліктің әділетті билеуі;
Тимократия - көпшілікттің әділетсіз билеуі, атаққұмарлардың, әскерилердің билігі;