1.2. Динамикалық деңгейдің астына сораптың батыру тереңдігін анықтау.

Белгілі газ факторы бар динамикалық деңгейге сорапты батыру тереңдігін һ анықтау ең қиыны болып табылады.

Көп зерттеушілердің еңбектері осыған арналған. Осы өлшемді есептеу тәсілінің жеңілін табу біздің мақсатымыз болып табылады. Динамикалық деңгейдің астына сорапты батыру тереңдігінің (1.6) формуласы құрама, ал үйкеліске кеткен тегеурінін 1.5 формула бойынша анықтайды. Динамикалық деңгейге сораптың толығымен батырылмауы белгілі мөлшерде бос газ, сұйықтық берілісінің төмендеуіне немесе ЭОС-ты газ көпіршіктерімен тоқауылдап берілісті үзуге алып келеді.

Ал керісінше, сораптың динамикалық сатыға шамадан тыс батырылуы қысым және температураның көбейюіне, пайдалану кабельдер және қасиеттерінің төмендеуіне, түбінен кішкене арақашықтықта құмның интенсивті келуіне және СКҚ мен кабель ұзындығының ақталмаған ұзаруына соқтырады.

Динамикалық деңгейдің астына батыру тереңдігі:

h= (Р_қаб- Р_с)10⁶ / ρ_қосп∙g, (1.15)

Мұнда Р_қаб-сораптың қабылдау қысымы, МПа; Р_с-құбыр астындағы кеңістіктегі қысым, МПа; g-еркін түсу үдеуі; ρ_қосп-мұнайлысутекті газ қоспасының тығыздығы, кг/м³,

ρ_cм=[ ρ_м(1-n)+ ρ_суn](1-β)+ ρ_гβ, (1.16)

Осында ρ_м, ρ_су, ρ_г-сәйкесінше мұнай, су, газ тығыздықтары, n-ылғалдылық, β-қабылдаудағы газ құрамы.

Ұңғыма өнімінің n ылғалдылығы және газ құрамын ескере қабылдаудағы Р_қаб қарапайым қысымды арнайы тәсілмен және график арқылы анықтайды. Сорапты түсіру тереңдігінде сұйықтыққа қатысты газ фазасының сырғанау болмауы α және β теңестіруге алып келеді. Газ құрамы және ылғалдылықтың Р_қос өзгеру графигі V.11.5(28) суретте көрсетілген тәуелділігін [16] жұмыстан алуға болады, онда тек ылғалдылық пен газ құрамын ескеруге және де түбіндегі температураны, мұнайдың көлемдік коэффициенті, сығылымдылық пен газдың сепарациялануы коэффициенті анықтаймыз:

Р_қос=(Г- V_е.г)(1-σ) Р_о z Т(1 - n)(1-β)/βТ_о[1+( В_м-1) (1 - n)], (1.17)

мұнда Г – газ факторы; V_е.г-еріген газдың көлемі; n- ұңғыма өнімінің ылғалдылығы; σ- газдың сепарациялану коэффициенті; Т_ω, Т-сәйкес ұңғымадағы сораптың сағасындағы және қабылдағышындағы температура; Р_о=0,1033 МПа- сағадағы қысым; z – газдың сығылу коэффициенті; В_м-мұнайдың көлемдік коэффициенті; сораптың қабылдаудағы қысымына сәйкес.

Алдын-ала (псевдокритикалық) қысым мен температураны анықтап, z газдың сығылу коэффициентін анықтау үшін [19, 10-13 сурет] графигін қолданамыз.

[23] жұмыстың мұнайдың көлемдік коэффициентін мына формула бойынша анқтаймыз:

В_м =1+ λ_м Г+α_м(t_пл-20) - β_мР_пл, (1.18)

Мұнда β_м=65∙10 1/МПа-мұнайдың сығылу коэффициенті; а_м-0,86≤Р_м≤0,96 кезіндегі температура коэффициенті. а_м 10^-3(2,513-1,975); λ-меншікті көлемнің өсірілген көлемнің тең қатынасы кезіндегі газқұрамында еріген газ өлшемсіз параметр [22],

λ_м=[4,3+0,858 ρ_г²⁰+5,2∙10^-3(1 – 1,5·10^-3 Г)Г – 3,54 ρ_м²⁰]10^-3, (1.19)

мұнда ρ_м²⁰-20⁰С кезіндегі және атмосфералық тығыздық қысымы 4⁰С кезіндегі мұнайдың қатысты тығыздығы; ρ_г²⁰-газдың қатысты тығыздығы; Г-газ факторы; t_пл, Р_пм-қойнауқат температурасы ⁰С және сәйкесінша қысым МПа.

В_н табуды жеңілдету үшін λ_м-ды ескермей [19, 2-сурет] номограммасымен қолдануға болады, бірақ В_н табудың нақтылығы біршама төмендейді.