1.1.4. Сорапты-компрессорлы құбырларды таңдау.

Сорапты-компрессорлы құбырлардың (СКҚ) диаметрі олардың өткізгіштік қасиетімен және жалғастыршы бар құбырмен, сораппен және дөңгелек кабельмен бірге орналасу мүмкіндігімен анықталады. СКҚ диаметрі берілген шарт бойынша құбырлардағы ағыстық орташа жылдамдығы υ_орт=1,2-1,6 м/с аралығында, ал одан кіші мәндер кіші дебиттерге үшін солайша ұңғыма дебиттерімен таңдалады.

Осыдан шығатыны СКҚ-дың ішкі каналының ауданы, м²:

Ғ_ішкі =Q/86400∙ υ_орт (1.1)

және ішкі диаметрі

d_іш =√ F_ішкі ∙10⁴/0,785, (1.2)

мұнда Q -ұңғыма дебиті м³/тәул; υ_орт- орташа жылдамдықтың таңдалған өлшемі.

Ішкі диаметрдің ең жақыны бойынша СКҚ-дың стандартты диаметрі таңдалады. Егер айырмашылығы үлкен мән болса, онда түзетіледі υ_орт:

υ_орт =Q/86400∙F_ішкі (1.2')

мұнда Ғ_ішкі - СКҚ стандарты бойынша таңдалған ішкі каналдың ауданы.

СКҚ-дың диаметрі берілген дебит және ПӘК-і 0,94 төмен емес таңдалған құбыр үшін сорапты құбырдың қисықтық жоғалуымен де анықталуы мүмкін (63[27]сурет).

1.1.5. ЭОС-дың қажетті тегеурінін анықтау.

Қажетті тегеурін ұңғыма қасиетінің шартты теңдеуі бойынша анықталады:

H_ұ=һ_ст+∆һ+һ_тр+һ_г+һ_с , (1.3)

Мұнда һ_ст-ұңғымадағы сұйықтықтың статистикалық деңгейі, м; Δһ-дипрессиясыз, м; һ_құб-құбырдың үйкелісіне жоғалтатын тегеуріні; һ-ұңғыма сағасының және статордың геодезиялық белгілердің айырмашылығы; һ_с-сепаратордағы тегеурінің жоғалуы.

Дисперсия бірге тең ағыспен келу теңдеуінің көрсеткіштік дәрежесі арқылы анықталады:

Һ=Q∙10⁶ / K∙ρ_c∙g, (1.4)

мұнда К-ұңғыманың өнімділік коэффициенті м³/тәул,МПа; ρ_с-сұйықтық тығыздығы кг/м³; g=0,81 м/с².

Құбырлардың үйкелісіне кететін тегеурін жоғалуын мына формула бойынша анықтаймыз:

һ_тр=λ(L+1)υ²_орт/ d_іш2g, (1.5)

мұнда L – сораптың түсу тереңдігі, м;

L=h_ст +∆h+h, (1.6)

Һ-сораптың динамикалық деңгейдің астына түсу тереңдігі; l-ұңғымадан сорапқа дейінгі арақашықтық, м; λ – гидравликалық қарсыласу коэффициенті.

λ коэффициентін Re санына және құбырларға қатысты тегістігіне К_s тәуелді анықталады:

Re=υ_орт∙d_іш / ν, (1.7)

мұнда υ – сұйықтықтың кинематикалық тұтқырлығы, м²/с;

К_s=d/2∆, (1.8)

Мұнда А-құбыр қабырғаларының кедір-бұдырлығы тұз қалдықтарымен және парафинмен ластанбаған құбырлар үшін 0,1 мм-ге тең деп қабылданады. (64[27]сурет) график бойынша λ мәнін табамыз. λ-ны табудың басқа тәсілі оны Рейнольдс санымен есептеу болып табылады, ал кедір-бұдырлыққа тәуелді емес.

λ=64/Re, (1.9)

eгер ≤2300.

λ=0,3164/Re^0,25, (1.10)

eгер Re>2300.

Сепаратордағы қысымды жеңуге кеткен тегеуріннің жоғалуы

Һ_с =Р_с/ρ_с g, (1.11)

Есептелген һ, һ_қ және һ_с мәндерін көрсете отырып формулаға бұрын берілген һ_ст және һ_т мәндері арқылы берілген ұңғыма үшін қажетті тегеуріннің өлшемін табамыз.

1.1.6. Ортадан тепкіш сорапты таңдау.

Берілген беріліс, қажетті тегеурін және ұңғыманың пайдалану колонасының диаметрі үшін сорапты таңдау батырылмалы ортадантепкіш сораптардың қасиеттірі бойынша өндіріледі. Осыған сәйкес ЭОС-ның қасиеттеріне байланысты сорап тегеуріні беріліс азайғанда үлкейеді, ал ПӘК максималды мәнін қабылдайды.

ЭОС қасиеттеріне қарай отырып белгілі өлшем түрлері болмағандықтан, жұмыс аймағының жалпылама ретінде берілген үш нүкте бойынша ЭОС-тың нақты тегеурінін анықтау үшін құрамыз.

Су қасиеттері үшін құралған кестені ескере отырып сәйкесінше нақты сұйықтың тығыздығы мен тегеурінін ескеріп кесте мәндерін өзгерту қажет.

Н_сұй =Н_суρ_су/ ρ_сұй, (1.12)

мұнда Н_сұй – тегеуріннің кестелі мәні, ρ_су-тұщы судың тығыздығы, ρ_сұй-нақты сұйықтың тығыздығы.

Нақты сұйықтықтың тұтқырлығын есептеу үшін және ЭОС қасиеттерін қайта есептеу үшін қайта есептеудің белгілі тәсілдерін қолданған дұрыс, мысалы 12-ші.

Ұңғыма мен сораптың қасиеттерін біріктіру үшін екі тәсілді қолданамыз.

1) Ұңғыманың шыға берісінде штуцер орнатады, ол сорап тегеуріні артық шығындайтын қосымша кедергіні жеңеді ΔН=Н – Н_с . Дегенмен, бұл тәсіл қарапайым, бірақ үнемді емес болып келеді, себебі сораптың және түгел қондырғының ПӘК-ін төмендетеді.

2) Екінші тәсіл сорапты бөлшектеу мен артық сатысын (ступней) шешуді қарастырады. Бұл тәсіл күрделі, бірақ үнемді себебі сораптың ПӘК-і өзгермейді.

Қажетті тегеурінді алу үшін, сораптан алынатын саты саны тең [27]:

z= [1- H_ұ/H]z, (1.12a)

мұнда Н-ұңғыманың дебитіне сәйкес сораптың тегеуріні; Н_ұ-ұңғыманың қажетті тегеуріні; z-сорап сатысының саны.