Тақырып 7. Еңбек ресурстары

Тапсырма №7. Еңбек ресурстарын пайдалану көрсеткіштеріанықтау.

Тапсырманы орындау бойынша әдістемелік нұсқау

Келісімде көрсетілген еңбекақы мөлшері, нақтыға қарағанда төмен болуы:

• толық көлемде жалақыны сот тәртібінде өндіріп алу мүмкіндігінаң болмауы (құжаттар бойынша өткізілетін ғана жалақы өндіріліп алынады);

• жұмысшының төлемқабілеттілігі мен табыстарын әрі қарай дәлелдеу мәселелері (көбінесе, мысалы төмендетілген жалақы банктік несиені беру туралы бас тартуына алып келеді).

Еңбек келісімінде міндетті жағдайлардың жоқтығы:

• жұмыс берушінің өз құқықтарынан тым артық кетуі;

• жұмыскерге қосымша міндеттемелерді, қосымша жұмысты жүктеу, заң бойынша қарастырылған компенсациялар мен кепілдерді төлемеуі.

Кейбір жұмыс берушілер жұмысқа қабылдау кезінде сынақ өткізеді, және олар осы кезде егер жұмыскер оның сенімдерін ақтаса ғана, оны әрі қарай создыруға шамалы ғана мерзімге еңбек келісіміне қол қояды.

Бірақта ҚР Еңбек Кодексінің 15 – бабында жұмысқа қабылдау кезінде сынақтың басқа тәртібін қарастырады. Жұмыскерге тапсырылатын жұмысқа сәйкестігін тексеру мақсатында сынақ дара еңбек келісіміне қол қою кезінде негізделуі керек. Бұл мерзім болмаса, жұмыскер жұмысқа сынақсыз қабылданды деп саналады.

Сынақ мерзімі үш айдан аса алмайды. Сынақ мерзімінде жұмыскердің себеппен жұмыста болмаған кезеңі есептелмейді. Мерзім біткенге дейін жұмыс беруші мен жұмыскердің дара еңбек келісімін бұзуға құқықтары бар, ол ескерту кезеңінен бастап бұзылған деп саналады. Сынақ мерзімі біткенге дейін жұмыскерді жұмыс берушімен жоғарыда тұрған қызметке қабылдауы

жағдайында жұмыскер жұмысқа қабылдану кезінде сынақтан өтті деп саналады. Егер сынақ мерзімі бітсе және тараптардың ешқайсысы да бірін – бірі дара еңбек келісімін бұзу туралы ескертпесе, келісім жалғастырылады және оны бұзу жалпы жағдайлармен ғана жүргізіледі.

Есеп№1:Технологиялық процесс операциялары бойынша еңбекті пайдаланудың мынадай шығындары бар.

операция	Операцияның орындалуына жұмсалатын уақыт бірлігі, мин.	Сағаттық тарифтік мөлшерлеме, тенге/сағат
Дайындау	0,45	5
монтаждау	15,0	7
Катушканы бақылау	1,0	7
Журекшелерді іріктеу және желімдеп жабыстыру	4,4	6
Негіздемесін және шеңберін құру	1,2	6
Соңғы жинақтау	1,2	7
Бақылау	5,0	7

Ұзақтығы 8 сағат бір ауысымды жұмыс орнына қызмет көрсетуге жұмсалатын уақыт 0,5 сағатты құрайды (ауысын соңында орындалады). Бір ауысымда демалуға жеке қажеттіліктерге берілетін уақыт 0,5 сағат. Жабдық жұмыс істемей қалғанда бір ауысымдағы орташа жоғалатын уақыт – 0,2 сағат ақауға 0,3 сағат жоғалады.

Анықтау керек:

• өнім бірлігіне жұмсалатын уақыт шығынының оңтайлы мөлшері;

• өнім бірлігіне жұмсалатын уақыт шығынының нақты молшері;

• өнім бірлігіндегі жалақыға жұмсалатын мінсіз нормативті шығындар;

• өнім бірлігіндегі жалақыға жұмсалатын нақты нормативті шығындар.

Бақылау нысаны: есептер шығару

Тапсырманы орындауды бағалау баллы – 4 балл

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі:

1.Кәсіпорын экономикасы. Тәжірбиелік құрал./ Рахметов Б.А., Байнеева П.Т., Қалманова Н.М. Экономика баспасы., Алматы 2012ж.