7.1 Айналмалы арнасыз байланыс тізбегінің жұмыстық өшулігін есептеу

Егер, байланыс айналмалы арнасыз ұйымдастырылса, онда жұмыстық өшулікті есептеу төмендегі формуламен орындалады:

(7.1)

Бұл формуладағы:

(7.2)

 – тізбек өшулігінің километрлік коэффиценті, кабель маркасына және талшықтың диаметіріне тәуелді, дБ/км;

l – учаске ұзындығы, км;

а_вх – таратқыштың сыртқы кедергісімен келістірілмеген және бірінші аралық пунктке параллель қосылуымен келістірілген тізбек кірісіндегі өшулік.

(7.3)

а_нвх­ – тізбек кірісіндегі келісілмеген өшулік (таратқыштың):

а_швх – бірінші аралық пунктпен енгзілген тізбек:

z_пер – таратқыштың шығыс кедергісі (4 қосымшаға қара);

z_в – негізгі кабельдік тізбектің толқындық кедергісі;

z_пп – тізбек кірісінде қосылған аралықтық пункттің кіріс кедергісі;

а_вых­ – тізбек шығысындағы өшулік:

(7.6)

а_нвых – тізбек шығысындағы келісілмеген өшулік:

(7.7)

z_{п р}– қабылдағыштың кіріс кедергісі;

а_швых – тізбек соңындағы жүктемелік кедергіден енгізілген өшулік.

(7.8)

z_нк – жүктемелік кедергі;

(7.9)

а_отв – тармақтан енгізілген өшулік:

(7.10)

Z_отв – тармақ кабелінің толқындық кедергісі;

а_внап–аралық пунктпен немесе станциялық байланыс аппаратураларының жиынтығынан (КАСС) енгізілген өшулік.

(7.11)

Z_ап – аралықтық пункттің немесе КАСС-тің кіріс кедергісі.

Қолданылатын аппаратуралар мен кабельдердің параметрлері бойынша анықтамалар 4 қосымшада көрсетілген.

7.2 Өтпелі құрылғыларыы бар байланыс тізбегінің өшулігін есептеу

Таратушы станциядан аралықтық пунтке беру кезіндегі тізбек өшулігі төменднгі формула бойынша анықталады:

(7.12)

а_вхн–аппаратураның кіріс кедергісінің және келістірілген ұзартқыштардың келісілмеген өшулігі. Мына аппараратуралар үшін РСДТ-2 1/76 дБ, ПСТ-2 0,008 дБ алынған.

а_удл1=а_удл2= 18,27 дБ – келістірілген ұзартқыштардың өшулігі;

S_в=17,4 дБ –төртсымды тракт тізбегінің қалдық күшейтілуі;

S_пу – ауыспалы құрылғының күшейтілуі

ПУ-62 үшін: S_4-2=23,4 дБ; s_2-4=5,64 дБ;

ПУ-4 үшін: S_4-2= s_2-4=0,9 дБ; S_4-4=17,4 дБ.

Аралықтық пункттен басқарушы станцияға сөзді беру кезіндегі өшулікті есептеу келесі формула бойынша орындалады:

мұндағы а_выхп–РСДТ-2 аппаратурасының және келістірілген ұзартқыштардың келісілмеген өшулігі.

№8 Тәжірибелік жұмыс

КҮШЕЙТКІШТЕР САНЫН ЕСЕПТЕУ

ПДС тізбегінде күшейткіштерді орнату қажеттілігі мен орлардың санын жұмыс өшулігінің есебімен негіздеу, 19 дБ тең деп алынатын, максималды рұқсат атілген өшулік нормасынан алынады.

Тізбек өшулігі мына формуламен анықталады:

(8.1)

мұндағы: а – кабельді тізбектің өшу коэффициенті (мысалы МКПАП кабелі үшін – 0,4 дБ/км); l – тізбек ұзындығы, км.

ППТ-66Д және КАСС аппаратураларының желіүе параллель жалғанған кезінде енгізетін өшуліктері, сәйкесінше 0,43 дБ және 0,26 дБ құрайды.

Жалпы жұмыс өшулігі тең болады:

, (8.2)

мұндағы: – барлық аралық пунктер мен КАСС аппаратурасы енгізетін жинықтық (суммарный) өшулік.

Егер тізбек өшулігі 19 дБ-ден асып кетсе, онда екіжақты (дуплексті) күшейткіштер орнату керек, олардың саны төмендегі формуламен анықталады:

. (8.3)

мұндағы: - тізбектегі талап етілуші күшею; - күшейткіштің орташа күшеюі (ПТДУ-67 аппараты үшін S_ус =8,7).

Егер п бүтін сан болмаса, онда оны жақын үлкен санға дөңгелектеп, бүтін сан жасау керек.

Күшейткіштердің санын анықтағаннан соң, аралық пункттердің (промпункт) орнасқанын ескере отырып, желіге жайғастыру керек.

Егер күшейткіштер саны төрттен асып кетсе, онда ПДС тізбегін екіге бөлу қажет; бір бөлігін айналып өту арнасы арқылы, ал екіншісіні – физикалық тізбек арқылы ұйымдастыру керек. Айналып өту тізбектерінің түрлері 5.1-суретте көрсетілген.

8.1- сурет. ПДС ұйымдастыру түрлері: РС – басқарушы станция; УС – күшейткіш; ПУ - өтпелі құрылғы.

Күшейткіштер аралық станцияларды орналастырылады. Күшейткіштерді орналастырып болғаннан соң, әрбір күшейткіштің күшейтілуі есептелінеді, ол үшін алдын ала күшейткіштер арасындағы әрбір тізбек учаскесінің өшулігін табу керек:

; тағы сол сияқты.

мұндағы: , ,... – күшейтілуші учаскелердің ұзындығы; - аралық пункттен енгізілген өшулік.

Бірінші күшейткіштің күшеюі:

(8.4)

мұндағы: - 19 дБ – ПДС тізбегі үшін қалдық өшулік.

Екінші және келесі күшейткіштер үшін:

, (8.5)

Соңғы күшейткіштің күшеюі:

(8.6)

Есептің нәтижелері бойынша байланыс сапасы туралы қорытынды жасау керек.

8.1-кесте

Атауы	Студент шифрының соңғы саны
	1	2	3	4	5	6	7	8	9	0
Участок ұзындығы, км	100	170	90	150	110	130	100	140	160	120
Аралық станциялар саны	7	12	6	11	8	10	7	9	11	8