Ашық бас ми жарақаты

1. Ашық бас ми жарақаты бастың жұмсақ қабатының бұзылысымен және бас сүйегінің зақымдалуымен жалғасады. Ашық бас ми жарақатына бас сүйекті негізінің сынуы жатады.

2. Ашық бас ми жарақаты – оқ жарақаты, оқтан емес болып бөлінеі. Оқтан емес ашық зақымдану сипатына қарай жыртылған, соғылған, шабылған, кесілген, тесілген және скалпильденген балады. Оқтың тиген сипатына қарай пулевой т.б. және оқ жарақат сипатына қарай бөлінеді.

   • Бас сүйегіні жұмсақ қабатының зақымдануы

   • Сүйек зақымдалумен жарақат бірақ ми қатты қабатының зақымдалуынсыз терең еңбеген

   • Сүйек зақымдалцымен жарақат. Мидың қатты қабатына енген орналасуына байланысты бас сүйегінің сынуы, негізінің сынуы. Бас сүйегінің сыну түріне байланысты: толық сыну, сызықтық сыну, қысылып сыну. Диагностикасында жараан аумағын көрсету керек (қабатын, сүйек ми бөлігін)

3. Ашық бас ми жарақатытында асқынулар жиі болады

• Инфекциялық емес (қан ағу, гематома, ликворейа, мидың ісінүі, т.б.)

• Инфекциялық бас сүйегінің остеомилиті, мененгит, энцофалит мидың абцесі, миды коллабсы, иефекцияның ганулемасы.

• Тыртықты жабысқан

4. Бас ми жарақатының еңген және еңбеген немесе қатты ми қабатының жарақатының бөлінүі маңызды роль атқарады.

5. Жарақат каналының түріне байланысты соқыр рекошетті жарақат болып бөлінеді. Оқ жарақаты орналасуына байланысты біреүлік немесе көптік болып бағаланады. Олар аралас және комбинирленген болады.

6. Оқ жарақатының клиникалық ағымының 5 кезеңі бар.

   • Бастапқы ұзақтығы 3 кун

   • Ерте реакция және асқыну түліктен 3 аптаға дейн

   • Ерте асқыну ликворейасы 3-4 аптадан 3 айга дейн

   • Кеш асқыну 2-3 жыл

7. Өмірге қажетті мүшелердің қызметін – тыныс алуын, жүрек қан тамырлар жүйесінің жұмысының бұзылуын қарайды. Ашық бас ми жарақатының патогенезінде витальды бұзылыс көбінесе бас ми жарақатына ұқсас келеді. Ашық бас ми жарақаты сирек ми затының бұзұлуымен қан ішілік бұзұлуымен жалғасады сондықтан патогенезінді бағананы бұзылысы ашық бас ми жарақатында негізгі рөльді бас сүйегі ішілік гематома ойнайды.

8. Ашық бас ми жарақаты мен науқасты клиникалық симптодарына, динмикасына, қан, ликвор зертеүлеріне, объекивті зертеу әдісиеріне қарап бағалайды. Ашық бас ми жарақатында сана жоғалуы 65,5% құрайды. Ашық бас ми жарақатының арасында 40% қанағатанарлық жағдымен 32% орташа жағдаймен ауырлығы, 28%-ауыр (соның ішінде 11% өте ауыр) жағдай. Ашық жарақат ауырлығы кезінде жиі жалпы жағдайына әсер етеді. Бас ми сауытының және ми жарақатын алғандар ішінде көпшілігі ауыр жағдайда болады.

И. Неврологиялық зерттеулер кезінде көз қарашығының көлеміне және пішініне көңіл аудару керек, олардың жарыққа әсері, карниальды рефлекстердің сақталуы, көз алмасының қозғалысына осыған байланысты қилылық, экзофтальм, көздің «толқу қозғалысы», нистагм, «очков» көз айналасында және т.б. Көз айналасына қан құюлу симптом «очков» ол бас сауытының алдыңғы шұңқырының сынғанын білдіреді. Бас сауыты негізін сынғанын тура анықтау үшін рентгенологиялық зерттеу сызаттарды анықтауға мүмкіндік береді. Егер науқастың жалпы жағдайы нашар болып, рентгенологиялық зерттеу жасауға мүмкіндік болмаса, онда мынадай белгілерге сүйенуге болады: симптом «очков» және субарахноидальды қан құюларға қараймыз.

К. Ашық бас ми жарақаты кезінде канал ішінен кейде бөгде денелерді жауып алуға болады, ол тін бөлігі, қағаз, тас, шиша болуы мүмкін.

Диагностика.

А. Ашық бас ми жарақатын негізгі анамнез жинау, науқастың шағымдары, жарақат көрінісі, неврологиялық, офтальмологиялық, отоневрологиялық қараудың нәтижесіне қарап, инструментальды зерттеулердің объективті әдісі рентгенологиялық, компьютерлік томография, ЯМР, эхоэнцефалоскопия, ЭЭГ, церебральды ангиография жарақат каналын қарап ревизиялау, қанды және ликворды зерттеу.

Б. Ашық бас ми жарақатын хирургиялық тексеру үлкен мән береді, жарақатты зерттеу, түрін анықтау және көлемін анықтау керек.

В. Краниография бас ми жарақат канал ішіндегі бөгде денелерді 4 стандартты проекцияны анықтау мақсатында қолданады.