Практикалық ж±мыс №4

N-граммдыќ алмастырып ќою

Ж±мыс маќсаты: N-граммды алмастырып ќою шифрыныњ ж±мысын ќарастыру.

N-граммды алмастырып қоюда бір әріптің орнына N әріпті қоюға болады. Мысалы, жалпы түрде N екіге тең болса онда екіграммды алмастырып қою болады және оған ағылшын алфавиты үшін 26² екіграммалы алмастыру кілті керек болады.Кілтті кесте ретінде көрсетуге болады. Кестенің жолында екіграмманың бірінші әріпі болады, ал бағанында екінші әріпі болады.

Алмастырып қою шифрына мысал ретінде берілген программа листингі:

program almastiru;

uses crt;

var

str,alf,key,keyc,res,keyc1,keyc2:string;

i,j,d,k,r,pk,ps,pr,l,s,ch,h,pm,chd,chm:integer;

begin

clrscr;

writeln('input alf');

readln(alf);

writeln('input str');

readln(str);

writeln('input key');

readln(key);

l:=length(alf);

k:=length(key);

s:=length(str);

if (s>k) then

begin

chd:=s div k;

chm:=s mod k;

if chd>1 then d:=1;

repeat

insert(key,keyc,k+1);

d:=d+1;

until d>chd;

if chm<>0 then

keyc1:=copy(key,1,chm);

keyc2:=concat(keyc,keyc1);

r:=length(keyc2);

end;

for j:=1 to r do

begin

for i:=1 to l do

if str[j]=alf[i] then ps:=i;

for i:=1 to l do

if keyc2[j]=alf[i] then pk:=i;

pr:=ps+pk;

if pr>l then

begin

pm:=pr-l;

res:=copy(alf,pm,1);

end

else

res:=copy(alf,pr,1);

writeln(res);

end;

end.

Тапсырмалар

1. Теориялық материалды оқу.

2. Берілген шифрмен мәтінді шифрлау және керішифрлау.

3. Берілген программа листигі бойынша блокті сұлбасын сызу.

4. Шифрдың тұрақтылығына баға беру.

Практикалық ж±мыс №5 матрицалыќ ж‡йелер

Ж±мыс маќсаты: матрицалыќ шифрыныњ ж±мысын ќарастыру

Бұл шифрда кілт ретінде матрица болады. Матрицада аралыстырылған алфавит жазылады. Матрицаның көлемін алфавиттің ұзындығына байланысты таңдау керек. Мысалы, ағылшын алфавитінде 26 әріп бар J әріпінің орныны I әріпін қолданып 25 әріпті 5х5 матрицаға жазамыз. Шифрлаған кезде мәтіннің әріпін алып матрицадан табамызда оның жолының нөміріман бағанның нөмірін криптограмма ретінде қолданамыз. Мысалы:

Мєтін COMET

	0	1	2	3	4
0	L	Z	Q	C	P
1	A	G	N	O	U
2	R	D	M	I	F
3	K	Y	H	V	S
4	X	B	T	E	W

Криптограмма 03 13 22 43 42

Матрицалық жүйесіне мысал ретінде берілген программа листингі:

Program matrizsystem;

Uses crt;

Type

Arr=array [0..4,0..5] of string;

Var

a:arr;

f:Text;

I, j, e:integer;

M:string;

Begin

Clrscr;

Assign(f,’c:\text1.txt’);

Reset(f);

Begin

For i:=0 to 4 do

For j:=0 to 5 do

Readln (f,a[i,j]);

End;

Close(f);

For i:=0 to 4 do

begin

For j:=0 to 5 do

Write (‘’,a[i,j],’-‘,i,j);

End;

Writeln(‘Vvedite text’);

Read (m);

For e:=1 to length(m) do

Begin

For i:=0 to 4 do

For j:=0 to 5 do

If (m[e]=a[i,j]) then write(i,j);

End;

Readkey;

End.

Тапсырмалар

1. Теориялық материалды оқу.

2. Берілген шифрмен мәтінді шифрлау және керішифрлау.

3. Берілген программа листигі бойынша блокті сұлбасын сызу.

4. Шифрдың тұрақтылығына баға беру.