Лексика-грамматикалық тапсырмалар

1-тапсырма. Тірек сөздер мен сөз тіркестерін есте сақтаңыз.

Саяси-әкімшілік орталық, озық технология, қала маңында, атауы, Президент Жарлығы, өнеркәсіп, торап, мәдениет пен өнер, оқу орындары, көрікті жерлер, спорт, мұражай, орталықтар, әлемдік өркениет.

2-тапсырма. Берілген сөздерді орыс тіліндегі баламасымен жұптастырыңыз.

мәртебе комплекс

ғажайып опора

кешен стрела

ауыспалы темп

сүйеніш соответствующий

жебе чудесный

құбылыс переносный

қарқын статус

лайықты явление

қадам красивый

әдемі гармоничный

жарасымды шаг

3-тапсырма. Мәтінді қазақ тіліне аударып, өз сөзіңізбен әңгімелеңіз.

Совсем недавно на политической карте мира появился город Астана – новая столица Казахстана. До этого столицами Казахстана были Орынбор, Кызылорда, Алматы.

Сегодня Астана – это огромная стройка. Над городом возвышаются высокие краны, тут и там поднимаются красивые многоэтажные здания, реставрируются старые дома, покрываюся асфальтом широкие площади, проспекты, и нарядные улицы.

Архитектура Астаны выполняется в евроазиатском стиле. Предполагается, что именно Астана будущем станет символом единения двух континентов.

4-тапсырма. Көп нүктенің орнына тиісті етіс жұрнақтарын қойыңыз.

Біз ұзақ әңгімеле...тік. Қошта...арда көзімізге жас ал...тық.Бұрын хат жаз...ып тұрғанбыз. Көр...пегелі көп болған.

5-тапсырма. Дүние жүзі бойынша қандай мемлекеттердің астаналарын білесіз? Бір минут ішінде шетелдік астаналардың атауларын жазыңыз.

6-тапсырма. Қазақстанның ең ірі 5 қаласын атаңыз. Оларға сипаттама беріңіз. Досыңызға Қазақстанның әр түрлі қалаларына саяхаттауды ұсыныңыз.Өз бағыттарыңызды айтып беріңіз.

Сөйлеу үлгісі: алдымен ... , баруға болады; жолшыбай ... қалалар бар; ... керемет екен; ... араладым; ... таң қалдым; ... бірге қыдырайық; саяхатымыздың соңында .... араладым; ... бұрын көрмеппін; ... көргім келеді.

7-тапсырма. Берілген сөз тіркестерімен сөйлем құрастырыңыз.

Еуразия кіндігі, 1998 жылғы 10 маусым, соңғы 10 жылда, Есілдің сол жағалауы, Бурабайдан шамамен 200 шақырым, халықаралық форумдар, спорт жарыстары.

8-тапсырма. Жағдаят бойынша жауап жазыңыз.

Сіз курстастарыңыз арасында Астана қаласы,оның тарихы, экономикасы, жер байлығы сияқты тақырыптарға баяндама дайындасаңыз, қандай мәселелерге басты назар аударар едіңіз?

Екінші сабақ

Бүгінгі Астана – ұлттық идеяның темірқазығы,

ұлттың рухани, әлеуметтік түлеуінің қозғаушы күші

Н.Назарбаев

Елордасы – Астана

Астана қаласы – 1998 жылдан бастап мемлекетіміздің әкімшілік-саяси орталығы. Сонымен қатар мәдениет пен өнер, білім мен ғылым, озық технологиясы уақыт талабына сай дамыған қала. Бас қаламыздың тарихы ертеден басталады. Қазіргі зерттеулерде қала маңында ортағасырлық Бозоқ қаласының орны табылды. Ал жаңа дәуірге келсек, 1832 жылы Есіл өзенінің жағалауына Ақмола сыртқы округінің негізі қаланды. Содан 1961 жылға дейін қала Ақмола, одан кейін – Целиноград деп аталды. Ал 1992 жылы Ақмола атауы қалпына келтірілді. Президент Н.Ә.Назарбаевтың 1998 жылғы 6 мамырдағы Жарлығымен Астана қаласы деген атауға ие болды.

Астана қаласы бүгінгі таңда республикалық автокөлік және темір жол салалары мен әуе жолдарын байланыстырып тұрған ірі тасымал торабына айналды. Елордамызда экономиканың бірнеше салалары: машина жасау; құрылыс материалдары өнеркәсібі; энергетика; полиграфия өнеркәсібі; жеңіл және тамақ өнеркәсіптері, байланыс және телекоммуникация дамыған.

Бүгінгі өркендеген жаңа Астанамызда көптеген зәулім ғимараттар мен ескерткіштер, даңғылдар мен көшелер бой түзеуде. Астана қаласы үш ауданға бөлінеді. Олар: Алматы, Сарыарқа, Есіл аудандары.

Астанада көптеген мәдени орындар мен театрлар: К.Байсейітова атындағы ұлттық опера және балет театры, Қ.Қуанышбаев атындағы қазақ музыкалық драма театры, М.Горький атындағы орыс драма театры,Тәуелсіздік сарайы, Бейбітшілік және келісім сарайы, Президенттік мәдени орталық, Конгресс-холл, «Жастар» сарайы, «Қазақстан» концерт залы, қалалық филармония бар. Елордамызда көптеген жоғары оқу орындары мен колледждер, мектептер мен балабақшалар, балалар қалашықтары бар. Солардың ішінде Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетін, С.Сейфуллин атындағы агротехникалық университетін, Астана медицина академиясын, Қазақ ұлттық өнер университетін, Қазақ гуманитарлық заң университетін, Еуразия гуманитарлық институтын айрықша атауға болады. Еліміздің бас қаласында спорттың дамуына да үлкен мән берілуде. «Қазақстан», «Алатау», «Астана» сияқты спорт кешендері, велотрек, мұз айдыны мен «Астана-Арена», Қ.Мұңайтпасов атындағы стадиондар соның куәсі.

Қаламыздың көрікті жерлерінде Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің мұражайы, С.Сейфуллин мұражайы мен Қазіргі заман өнер мұражайлары орналасқан. Сонымен қатар қаламызда «Мега», «Керуен», «Хан шатыр», «Думан» ойын-сауық орындары, «Еуразия», «Рамстор», «Астаналық», «Әлем», «Түркістан» секілді үлкен сауда орталықтары ашылған. Ел мақтанышы Астана – ХХІ ғасыр қаласы ретінде әлемдік өркениеттен лайықты орынға ие болып келеді.

1-тапсырма. Мәтіннен сөз тіркестерін теріп жазып, олардың мағына берудегі ерекшеліктерін талдаңыз.

2-тапсырма. Берілген теңеулерді пайдаланып, Астана тақырыбында бірнеше сөйлем құрыңыз.

Жұлдыздай жарқыраған, даладай кең, армандай биік, айнадай ашық, күндей нұрлы.

3-тапсырма. Кестедегі бос орындарға Астанаға байланысты эпитет сөздерді қойыңыз.

4-тапсырма. Өзіңіз туып өскен жеріңіз бен Астана қаласын салыстырыңыз.

1. Орналасқан жері ––––––––––––––––––––––––––––––––––––---

2. Ғимараттары –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

3. Танымал адамдары –––––––––––––––––––––––––––––––

4. Ерекшелігі –––––––––––––––––––––––––––––––––––––

5. Табиғаты –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

6. Білім ордалары ––––––––––––––––––––––––––––––––––––

7. Көрікті жерлері ––––––––––––––––––––––––––––––––––––

5-тапсырма. Жоғарыда берілген мәтіннен етістерді тауып, сөйлем құрастырыңыз.

6-тапсырма. Төмендегі жұмбақтарды шешіп, сан есімдерді тауып, түріне қарай ажыратыңыз.

Жұмбақтар

 

Жұмбақтардың шешуі: түйенің өркеші, төрт аяғы, күйсегені, кірпік, адамның сәбилік, ер жеткен, кәрілік шағы, бүйрек, жүрек, тоқымашы,