
- •Шикізат және тағам өнімдерінің қасиеттерін зерттеу әдістері
- •5В072100-«Органикалық заттардың химиялық технологиясы» мамандығы үшін
- •2. Күндізгі бөлімнің жұмыс оқу жоспары
- •3. Пәннің оқу бағдарламасы — syllabus
- •3.1Оқытушылар туралы мәліметтер:
- •3.4 Пәннің қысқаша мазмұны
- •Пәннің оқу - әдістемелік картасымен қамтамасыз етілуі
- •Лекциялық кешен
- •1 Лекция тақырыбы: Шикізат пен тағам өнімдерінің қасиеттерін зерттеу әдістері. Негізгі ұғымдар мен түсініктер.
- •2 Лекция тақырыбы: Тағамдық өнімдерінің сапасын анықтайтын құрамы. Сапаны бақылау.
- •3 Лекция тақырыбы: Зерттеу обьектісі ретінде тағамдық заттарды өндіруге қажетті өсімдік және жануар текті шикізаттың сипаттамасы.
- •4 Лекция тақырыбы: Тағамдық заттарды өндіруге арналған қосымша шикізаттар. Әртүрлі шикізат өнімдерінің орташа үлгілерін жинау.
- •5 Лекция тақырыбы: Шикізат пен тағамдық заттардың қасиеттерін сараптайтын әдістердің жіктелуі.
- •6 Лекция тақырыбы: Сараптаудың органолептикалық әдістері.
- •7 Лекция тақырыбы: Тағамдық шикізаттар мен өнімдердің физикалық қасиеттерін зерттеу әдістері.
- •8 Лекция тақырыбы: Тағамдық заттарды сараптаудың химиялық қасиеттері.
- •9 Лекция тақырыбы: Сенсорлы сараптау әдісі туралы жалпы мәліммет.
- •10 Лекция тақырыбы: Дәм мен түсті бақылау.
- •Дәм амболиясы –дәм сезу қабілетінің толық немесе бөлшекті жоғалуы
- •11 Лекция тақырыбы: Иістердің жіктелуі.
- •12 Лекция тақырыбы: Зерттеудің лабораториялық әдістері (физикалы-химиялық). Тығыздықты анықтау. Поляриметрия, рефрактометрия әдістері.
- •13 Лекция тақырыбы: Зерттеудің лабораториялық әдістері. Фотокалориметрия. Хроматография. Спектроскопия мен зерттеудің басқа әдістері.
- •14 Лекция тақырыбы: Ақуыздар липидттер мен көмірсулардың дайын тағамдық өнімдерде сапасын бақылауда химиялық және физикалы-химиялық әдістерді қолдану.
- •15 Лекция тақырыбы: Дәрумендер мен минералды заттардың дайын тағамдық өнімдерде сапасын бақылауда химиялық және физикалы-химиялық әдістерді қолдану.
- •Пәннің оқытылуы бойынша әдістемелік ұсыныстар
- •9. Зертханалық жұмыстарды орындауға әдістемелік нұсқаулар:
- •10.1 Оқытушының жетекшілігімен орындалатын студенттердің өзіндік жұмыстары бойынша өткізілетін сабақтардың жоспары.
- •Тақырыбы: Сараптаудың органолептикалық әдістері.
- •Тақырыбы: Сараптаудың органолептикалық әдістері.
- •10.3. Жазбаша жұмыстардың тақырыптары
- •11 Құжаттардың есеп түрі, оқу, өндірістік және диплом алды пратикаларының әдістемелік нұсқаулары (қосымша 2)
- •Білімді бағалау критерийлері.
- •12.2 Өзіндік бақылау үшін тест тапсырмалары
- •12.3 Курс бойынша емтихан сұрақтары
- •14. Аудиториялардың, кабинеттердің және зертханалардың мамандандыру тізбесі.
- •«Шикізат және тағам өнімдерінің қасиеттерін зерттеу әдістері»
- •5В072100-«Органикалық заттардың химиялық технологиясы» мамандығы үшін
- •100012, Қарағанды қаласы, Гоголь көшесі, 38
Пәннің оқу - әдістемелік картасымен қамтамасыз етілуі
№№ |
Курс бойынша оқулықтар мен оқу құралдары |
КарМУ кітапханасындағы оқулықтар мен оқу құралдарының саны |
1.Негізгі әдебиеттер* |
||
1 |
Заядан Б.Қ., Өнерхан Г. Тағам биотехнологиясы./ Оқу құралы. 2011 ж.-301 б. |
10 |
2 |
Байысбаева М.П. Нан өнімдерінің технологиясы./ Оқулық. Алматы: Дәуір 2011 ж.-448 б. |
6 |
3 |
Харитонов Ю.Я. Аналитическая химия. М.: ВШ, 2010 ж. -559 б |
10 |
4 |
Нечаев А.П., Витол И.С. Безопасность продуктов питания. /Уч пособие, 1999 ж. 86 б |
5 |
5 |
Сагимбекова Н.Б. Экспертиза пищевых продуктов. /Метод.рук. для студентов. хим. факультета, 2004ж. -93 б. |
29 |
6 |
Рогов И.А. Пищевая биотехнология. 2004ж.-439 б. |
20 |
7 |
Короткова Е.И. және т.б. Хиические методы исследования и аналитическая химия. Томск.: Изд. Томск 2011 ж. 167 б. |
1 |
2.Қосымша әдебиеттер* |
||
8 |
Антипова Л.В., Гиотова И.А., Рогов И.А. Методы исследования мяса и мясных продуктов. /Уч.для студ. ВУЗ-ов, 2004 ж.-571 б. |
1 |
9 |
Дуборасова Д.Ю. Сенсорный анализ пищевых продуктов. /Уч.пособие, 2001 ж.-183 б. |
1 |
2.1 Мерзімдік әдебиеттер (басылымдар) |
||
10 |
Соровский образовательный журнал, Пищевые ингредиенты (сырье и добавки), Известия ВУЗов. Пищевая технология,. Ваше питание, Успехи химии |
|
2.2 Электрондық оқулықтар мен оқу құралдары |
||
11 |
Ли М.Л. Инновационный практикум по органической химии. Электронный учебник. КарГУ, 2003 г. |
|
2.3 Интернет көздері |
||
12 |
http://www.twirpx.com/files/chidnustry/organic/, www.download-book.ru, www.springer.com, www.elsevier.com, thomsonreuters.com |
Лекциялық кешен
1 Лекция тақырыбы: Шикізат пен тағам өнімдерінің қасиеттерін зерттеу әдістері. Негізгі ұғымдар мен түсініктер.
Лекция тезистері. Тамақтану адамның денсаулығын анықтайды, сондықтан тағам пайдалы қауіпсіз және сапасы бойынша қалыпты.болуға тиісті (құрамында адамға қажетті барлық заттардың болуы).
Көбіне тағам мәдениеті қоршаған ортаның дамуына байланысты, халықтың әдеті, адамның физиологиялық тамақтануы туралы ойдан жинақталып, күнделікті өмірде адамға қажетті компоненттер және рационалды тамақтану түсінігі нәтижесінде негізгі принциптері мен уақытында өнімнің сапасын танып білуін білдіреді.
Сабақтың мақсаты – дайын өнім мен өндіріс шикізатынының қазіргі зерттеу әдістерін үйреніп, сапа деңгейіне баға беру арқылы идентификациялық жолмен, мүмкіндіктерін практикалық жолмен қарап, дайын өнімнің құндылығын анықтау.
Курстың тапсырмалары келесідей:
Тағам өнімдерінің құрамының жоғары сапасын оқу
Тағам өнімдеріне қазіргі заманға сай зерттеулерді өткізу.
Қандай да бір дайын өнім мен шикізаттың құрамын экспертизалық зерттеу үшін сынамаларды жасап үйрену.
Фальсификациялық түрлер мен әрекеттерді үйрену және оларды ажырата білу. Тағам өнімдері идентификациясы туралы білім
Тағам өнімдерін зерттеуде шыққан шығымдарға байланысты оның сапасының өзгерісін болжап, сапасына байланысты сақтау жолдарын және жарамдылық мерзімін қою.
Тағам өнімдерінің сипаттамаларына байланысты кездесетін терминдер:
Өндіріс шикізаты - тағам өнімдерін дайындауда пайдаланылатын өнімдер.
Тағам өнімі – өнімнің өндіріс шикізатынан алынған тағамға жасанды және табиғи түрінде пайдаланылуы
Тағам өнімдері келесі топтарға жіктеледі:
Көп пайдаланылатын өнімдер. Ұлттық технологияда жасалынған және халықтың негізгі топтарына арналған азық
Емдік (диеталық) және емдік профилактикалық. Емдеу және профилактикаға арнайылап жасалған тағам өнімдері. Химиялық және физикалық құрамына байланысты сипатталған. Бұл топқа витаминделген, майлылығы төмен, калориясы аз, көп мөлшерде азықталған, құрамында азды – көпті қанты, холестерині, хлорлы натриі және т.б болатын тағам өнімдері жатады.
Балаларға арналған тағам өнімдері үш жасқа дейінгі сау және де ауру балаларға арнайылап дайындалған тағамдар. Тағам өнімдерінің құрам жиынтығы мен сапасы оның органолептикалық қасиеттерін, тағамдағы ағзаға қажеттіліктерін, денсаулығының қауіпсіздігін, сақтау мен дайындаудағы сенімділікті қамтамасыз етеді (өнімнің біздің қажеттілігімізді қанағаттандыруы).
Тағам өнімдерінің сапасына медициналы – биологиялық талаптар – өндіріс шикізаты мен тағам өнімінің құндылығы мен қауіпсіздігін анықтайтын критерилер комплексі.
Тағам өнімінің қауіпсіздігі – тағам өнімін белгілі мөлшерде пайдаланғанда ағзаға улы, канцерогенді, мутагенді немесе қандайда бір жағымсыз әсердің болмауы. Қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін кепілдіктер бекітіледі, соның арқасында химиялық (ауыр металлдар, пестицидтер), биологиялық (антибиотиктер) немесе табиғи пайда болған ластаушыларға шектеу қойылады
Тағам құндылығы – тағам өнімінің пайдалы құрам жинағы, энергиясы мен органолептикалық көрсеткіштері, адамның физиологиялық қажеттіліктері негізгі тағам өнімдерінде болады. Жалпыға белгілі мөлшерінде тұтыну, оның химиялық құрамы арқылы байқалады.
Биологиялық құндылығы – тағамдық ақуыздың сапалық көрсеткіші, ағзаның қажеттілігінде ақуызды синтездеу үшін аминқышқылдық құрамының сәйес деңгейі.
Энергетикалық құндылығы – адам ағзасының физиологиялық функциясын қамтамасыз ету үшін тағам өнімінен энергия санын алу (ас қорыту процесі, физикалық жүктеме, ой дамуы т.б)
Биологиялық тиімділік өнімнің майлылығының сапалық көрсеткіші, алмасуға келмейтін май қышқылдарының полиқанықпаған құрамын көрсетеді
Тағам өнімдерінің және өндіріс шикізатының фальсификациясы –өзінің атауына және рецептурасына сәйкес келмейтін, жасанды тағам өнімдерін және өндіріс шикізатын жасау.
Тағам өнімдерін және өндіріс шикізатын сәйкестендіру –тағам өніміне және өндіріс шикізатына нормативті документтеріне сәйкес нақты бір атау енгізу.
Сақтау мерзімі (жүзеге асыру) – белгілі-бір талаптарды орындап, орнатылған стандарттарға немесе басқа документке сәйкес өндіріс шикізаты мен тағам өнімінің сапасын сақтайтын уақыт аралығы.
Қаптауға арналған және көмекші материалдар – тағам өнімдерімен жанасатын ыдыс материалы. Технологиялық процестің әр түрлі сатыларында дайындалуы, тасымалдануы, сақтау және сатылуы.
Негізгі әдебиеттер: 1-7
Қосымша әдебиеттер: 8-12