
- •Жалпы мағлұматтар
- •Электр жетегі ұғымының анықтамасы
- •Электр жетегінің құрамы және міндеттері
- •Электр жетегінің қысқаша тарихы
- •Жаттығулар
- •2. Электр жетегі механикасының негізі
- •2.1. Қозғалыс теңдеуі
- •2.2. Механикалық сипаттамалар
- •2.3. Моменттер мен инерция моменттерін келтіру
- •2.4. Электр жетектің координаттарын реттеу
- •2.5. Жаттығулар
- •3. Тұрақты ток электр жетектері
- •3.1 Электр жетегінің түрлері
- •3.2 Электр қозғалтқыштардың және өндіріс механизмдерінің механикалық сипаттамалары. Қалыптасқан режимдер
- •3.3. Тұрақты ток электр жетектері
- •3.3.1. Әрекет принципі. Негізгі теңдеулер
- •3.4. Тәуелсіз қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқышының механикалық сипаттамалары
- •3.5. Тәуелсіз қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқыштың тежеу режимдеріндегі механикалық сипаттамалар
- •3.6. Тізбектей қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқыштың механикалық сипаттамалары
- •3.7. Тізбектей қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқышының тежелу режимдеріндегі механикалық сипаттамалары
- •3.8. Тәуелсіз қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқыштың бұрыштық жылдамдығын магнит ағынын өзгерту арқылы реттеу
- •3.9. Тәуелсіз қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқыштың бұрыштық жылдамдығын реостаттық және импульстік параметрлік тәсілмен реттеу
- •3.10. Тәуелсіз қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқыштың якоріне берілетін кернеуді өзгерту тәсілі арқылы бұрыштық жылдамдықты реттеу
- •3.11. Тәуелсіз қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқыштың якорін шунттау тәсілі арқылы бұрыштық жылдамдығын реттеу
- •3.12. Тізбектей қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқышының бұрыштық жылдамдығын реттеу
- •4. Айнымалы ток электр жетектері
- •4.1. Асинхронды қозғалтқыштар
- •4.2. Синхронды машиналар
- •4.3.Асинхронды электр жетегінің қарапайым моделдері
- •4.3.1. Айналатын магнит өрісін алу принципі
- •4.3.3. Жүктелген кездегі процестер
- •4.3.4. Энергетикалық режимдер
- •4.4. Асинхронды қозғалтқыштың механикалық сипаттамалары
- •4.5. Тежеу режимдеріндегі ақ-тың механикалық сипаттамалары
- •4.6. Синхронды қозғалтқыштың механикалық және бұрыштық сипаттамалары
- •4.7.Айнымалы ток электр жетектерінің бұрыштық жылдамдығын реттеу
- •4.7.1.Реостаттық және импульстік реттеу
- •4.7.2 Асинхронды эж-нің бұрыштық жылдамдығын полюстер санын өзгерту арқылы реттеу
- •5. Электр жетегінің бұрыштық жылдамдығын және моментін автоматты реттеу
- •5.1. Кернеу бойынша қатаң теріс кері байланыспен бұрыштық жылдамдықты автоматты түрде реттеу жүйесі
- •5.2. Якорь тоғы бойынша қатаң оң кері байланыспен бұрыштық жылдамдықты автоматты реттеу жүйесі
- •5.3. Қозғалтқыштың бұрыштық жылдамдығы бойынша қатаң теріс байланыспен бұрыштық жылдамдықты автоматты түрде реттеу жүйесі
- •5.4. Тиристорлық кернеу реттеуіші арқылы асинхронды эж-дың бұрыштық жылдамдығын автоматты түрде реттеу
- •5.5. Түрлендіргіш-қозғалтқыш жүйеде электр жетегінің моментін автоматты түрде реттеу
- •6. Электр жетектеріндегі өтпелі процестер
- •7. Электр жетегінің қуатын анықтау
- •7.1.Механизмнің және қозғалтқыштың жүктемелік диаграммалары
- •7.2. Қозғалтқыштың жылулық моделі
- •7.3.Ұзақ мерзімді режимде қозғалтқышты қызу бойынша тексеру
- •7.4.Қайталанбалы қысқа мерзімді режимде қозғалтқышты қызу бойынша тексеру
- •Әдебиеттер тізімі
2.5. Жаттығулар
2.5.1. сызықтық жылжу үшін қозғалыс теңдеуін жазыңыз және талдаңыз.
2.5.2.
Егер
болса рауалы жүктемені m анықтаңыз.
2.5.3.
Қозғалтқыштың білігіне келтірілген
және
анықтаңыз
2.5.4. Қозғалтқыштың білігіне келтірілген және анықтаңыз.
2.5.5.Алдыңғы
2.5.3. және 2.5.4. есептердің берілгені
бойынша механизмнің білігіне келтірілген
анықтаң
және
анықтаңыз.
2.5.6. АИР160 84 қозғалтқышы жүкті 0,5 м/с жылдамдықпен көтеру үшін редуктордың беріліс қатынасы қандай болу керек? Егер ПӘК =0,85 болса, жүк көтергіш (жүкті көтеру - түсіру) қандай жүкпен үздіксіз жұмыс істей алады?
2.5.7.
А112М2
қозғалтқыш пайдаланатын центрифугаға
(Мкц=0)
максималь үдеу қамтамасыз ететін
редуктордың беріліс санын анықтаңыз,
Егер
М=Мном
болса, центрифуганың жүгіріс және үдеу
уақыттарын бағалаңыз.
2.5.8. Моменттерді «активтік», «реактивтік», «мәліметтер аз» деп белгілеңіз. (Таңбалардың жалпы ережесі пайдаланылады )
2.5.9. Электр жетегінде қабылданған қозғалыс теңдеуінің жазылуындағы «-» таңбасы нені білдіреді
2.5.10. Асинхронды қозғалтқыштың «механикалық сипаттамасының екі бұтағы» орнықты және орнықсыз деген тұжырым қатаң ба? Оны қалай дәлірек тексереді?
2.5.11.
Қозғалыс орнықты ма
?
2.6. Түйін
Электр жетегінің механикалық бөлімінің негізгі моделі - жалпы білікке жалғанған қозғалтқыштың роторы, яғни түсірілген М момент және Мқ моментімен эквиваленттік жүктеме (машинаның жұмысшы бөлігі). Жалпы инерция моменті J болатын жүйе жылдамдығымен айналады.
Қозғалыс
теңдеуі
екі
режимді анықтайды: қалыптасқан
(статикалық), мұнда:
және
және
өтпелі (динамикалық) Мқозғалтқышпен
жүктеменің механикалық сипаттамалары;
сипаттамалардың қатаңдығы
.
Таңбалар ережесі: жылдамдық таңбасы тағайындалады, қозғаушы моменттің таңбасы жылдамдық таңбасымен сәйкес, тежеуші моменттің таңбасы жылдамдықтың таңбасына қарама-қарсы.
Активтік моменттер М және Мк қозғалыс туындатады (қозғаушы) және қозғалысқа кедергі етеді (тежеуші) - қозғалтқыштың, жүктің, серіппенің және т.с.с. моменттері; олар жазықтығының төрт квадраттарында орналасады.
Реактивтік моменттер әрқашан қозғалысқа кедергі етеді, олар жазықтығының II және IV квадраттарында орналасады - үйкеліс, серпінсіз материалдардың деформациясының т.с.с. моменттері.
Механикалық
сипаттамалар қалыптасқан режимнің
және
координаттарын анықтайды - бұл ордината
өсінен шағылысқан сипаттамасымен
паттамасының
қиылысқан нүктесі. Негізгі қозғалыс
теңдеуінде шағылыс операциясын «-»
таңбасымен есепке алады.
немесе
әдетте
Механикалық сипаттамалардың түрі қозғалыстың статикалық орнықтылығын анықтайды: егер қалыптасқан режимде және орнықты нүктесімен кездейсоқ ауытқығанда жүйені қалыпты күйіне қайтаратын момент артықтау болса - жүйе орнықты.
Егер
жүктеме ротормен механикалық беріліс
арқылы байланысқан болса, онда негізгі
моделді алу үшін жүктеме моментін Мк.м
және жүктеме инерция моментін
қозғалтқыштың білігіне келтіру операциясы
пайдаланылады. Бастапқы және келтірілген
жүйелерде қуат
және кинетикалық энергия
өзгеріссіз қалу керек. Қуат шығасы
қозғалыс тудыратын элементпен жабылады.
Моменттер мен инерция моменттерін
бастапқы жүйенің кез-келген білігіне
келтіруге болады.
Жылдамдық,
момент, ток - электр жетектің координаттары.
Реттеу-координаттарды мәжбүрлі түрде
өзгерту, оны механикалық
немесе электрмеханикалық
сипаттамалардың түрлеріне сәйкес табиғи
өзгерістермен араластыруға болмайды.
Координатаны реттеудің негізгі көрсеткіштері: табиғи сипаттамаға қатысты реттеу бағыты, диапазон, жатықтық, рауалы жүктеме, үнемділік, реттеуге кететін шығындар.