
- •Жалпы мағлұматтар
- •Электр жетегі ұғымының анықтамасы
- •Электр жетегінің құрамы және міндеттері
- •Электр жетегінің қысқаша тарихы
- •Жаттығулар
- •2. Электр жетегі механикасының негізі
- •2.1. Қозғалыс теңдеуі
- •2.2. Механикалық сипаттамалар
- •2.3. Моменттер мен инерция моменттерін келтіру
- •2.4. Электр жетектің координаттарын реттеу
- •2.5. Жаттығулар
- •3. Тұрақты ток электр жетектері
- •3.1 Электр жетегінің түрлері
- •3.2 Электр қозғалтқыштардың және өндіріс механизмдерінің механикалық сипаттамалары. Қалыптасқан режимдер
- •3.3. Тұрақты ток электр жетектері
- •3.3.1. Әрекет принципі. Негізгі теңдеулер
- •3.4. Тәуелсіз қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқышының механикалық сипаттамалары
- •3.5. Тәуелсіз қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқыштың тежеу режимдеріндегі механикалық сипаттамалар
- •3.6. Тізбектей қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқыштың механикалық сипаттамалары
- •3.7. Тізбектей қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқышының тежелу режимдеріндегі механикалық сипаттамалары
- •3.8. Тәуелсіз қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқыштың бұрыштық жылдамдығын магнит ағынын өзгерту арқылы реттеу
- •3.9. Тәуелсіз қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқыштың бұрыштық жылдамдығын реостаттық және импульстік параметрлік тәсілмен реттеу
- •3.10. Тәуелсіз қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқыштың якоріне берілетін кернеуді өзгерту тәсілі арқылы бұрыштық жылдамдықты реттеу
- •3.11. Тәуелсіз қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқыштың якорін шунттау тәсілі арқылы бұрыштық жылдамдығын реттеу
- •3.12. Тізбектей қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқышының бұрыштық жылдамдығын реттеу
- •4. Айнымалы ток электр жетектері
- •4.1. Асинхронды қозғалтқыштар
- •4.2. Синхронды машиналар
- •4.3.Асинхронды электр жетегінің қарапайым моделдері
- •4.3.1. Айналатын магнит өрісін алу принципі
- •4.3.3. Жүктелген кездегі процестер
- •4.3.4. Энергетикалық режимдер
- •4.4. Асинхронды қозғалтқыштың механикалық сипаттамалары
- •4.5. Тежеу режимдеріндегі ақ-тың механикалық сипаттамалары
- •4.6. Синхронды қозғалтқыштың механикалық және бұрыштық сипаттамалары
- •4.7.Айнымалы ток электр жетектерінің бұрыштық жылдамдығын реттеу
- •4.7.1.Реостаттық және импульстік реттеу
- •4.7.2 Асинхронды эж-нің бұрыштық жылдамдығын полюстер санын өзгерту арқылы реттеу
- •5. Электр жетегінің бұрыштық жылдамдығын және моментін автоматты реттеу
- •5.1. Кернеу бойынша қатаң теріс кері байланыспен бұрыштық жылдамдықты автоматты түрде реттеу жүйесі
- •5.2. Якорь тоғы бойынша қатаң оң кері байланыспен бұрыштық жылдамдықты автоматты реттеу жүйесі
- •5.3. Қозғалтқыштың бұрыштық жылдамдығы бойынша қатаң теріс байланыспен бұрыштық жылдамдықты автоматты түрде реттеу жүйесі
- •5.4. Тиристорлық кернеу реттеуіші арқылы асинхронды эж-дың бұрыштық жылдамдығын автоматты түрде реттеу
- •5.5. Түрлендіргіш-қозғалтқыш жүйеде электр жетегінің моментін автоматты түрде реттеу
- •6. Электр жетектеріндегі өтпелі процестер
- •7. Электр жетегінің қуатын анықтау
- •7.1.Механизмнің және қозғалтқыштың жүктемелік диаграммалары
- •7.2. Қозғалтқыштың жылулық моделі
- •7.3.Ұзақ мерзімді режимде қозғалтқышты қызу бойынша тексеру
- •7.4.Қайталанбалы қысқа мерзімді режимде қозғалтқышты қызу бойынша тексеру
- •Әдебиеттер тізімі
7.4.Қайталанбалы қысқа мерзімді режимде қозғалтқышты қызу бойынша тексеру
Қайталанбалы қысқа мерзімді режимде цикл ұзақтығы (tц 10 мин) және іске қосудың салыстырмалы ұзақтығы ( 0,6) шектелген және стандартты мәндер енгізілген = 0,15, 0,25, 0,4 және 0,6. Бұл режимде ұзақ мерзімді режимге арналған стандартты қозғалтқыштармен қатар қайталанбалы қысқа мерзімді режимге арнайы жобаланған қозғалтқыштар да қолданылады; соңғы жағдайда каталогта ε әр стандартты шамасы үшін номиналды токтар көрсетіледі: Iно,15, Iно,2 және т.б.
7.9-сурет. Қайталанбалы қысқа мерзімді режимдегі жүктемелік диаграмма (а) және оның эквиваленттік түрі (б).
7.9а-сурет үшін келесіні аламыз:
Келесі қадам алынған эквиваленттік жүктемелік диаграмманы стандартты түрге келтіру.
Егер қайталанбалы қысқа мерзімді режимге арналған қозғалтқыш қолданылса, онда ең жақын стандартты мән сг қабылданады және келесі қатынас пайдаланылады:
,
бұдан
.
(7.24)
Ұзақ мерзімді режимге арналған қозғалтқышты қолдану кезінде (7.25) теңдеуінен аламыз:
(7.25)
Келтірілген бағалауларда үзіліс кезіндегі жылу бергіштіктің нашарлауы ескерілмейді, яғни келесі қабылданады:
Циклдің жартысында қозғалтқыш жұмыс істемегендіктен, IнIэкв және МнМэкв болғандықтан, қозғалтқышты асқын жүктеме және іске қосу режимі бойынша тексеруге көңіл бөлу қажет.
Қайталану баллы қысқа мерзімді режимнің маңызды жеке жағдайы болып қысқа циклдер режимі немесе жиі іске қосу режимі болып табылады. Энергетикалық кернеуленген динамикалық режимдердің қысқа циклдерінде жоғарыда айтылған қарапайымдатылған қозғалтқышты тексеру әдістерінде көп бөлігі қателіктерге жеткізеді. Осындай жағдайларда алыс цикл үшін тікелей жылулық баланс құруға негізделген әдісті пайдаланған жөн. Роторы қысқа тұйықталған асинхронды қозғалтқыш үшін осындай жылулық баланс мысалы 7.1-кестеде көрсетілген.
7.10-сурет. Қысқа циклдер режиміндегі тахограмма.
7.1-кесте
Цикл учаскесі |
Қозғалтқышта бөлінетін энергия |
Қоршаған ортаға таралатын энергия |
Іске қосу, tп |
Wп |
|
Тұрақталған режимдегі жұмыс, tуст |
Р tуст |
Рн tуст |
Тежеу, tт |
Wт |
|
Үзіліс, t0 |
0 |
Рнt0 |
Кестеде Wп және Wт – іске қосу және тежеу кезіндегі энергия шығыны;
Р және Рн – жұмыс және номинал режимдеріндегі қуат шығыны;
- жылу бергіштіктің нашарлау коэффициенті.
Егер қозғалтқыштың жылулық режимі тұрақталса, яғни қызу цикл басында және цикл соңында бірдей болса, онда бөлінген энергияны қоршаған ортаға таралған энергияға тең деп есептеуге болады:
(7.27)
Алынған теңдеу режимнің рұқсат етілген параметрлерін бағалау үшін қолданыла алады.