Жоспар
Кiрiспе.
Негiзгi бөлiм:
а) Мемлекеттiң механизмi оның анықтамасы және түсiнiгi.
ә) Мемлекеттiк аппарат және орган анықтамасы және олардың белгiлерi мен жiктелуi, принципi.
б) Қазақстан Республикасының Үкiметi (министрлiктер).
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер
Кiрiспе
а) Мемлекеттiң механизмi оның анықтамасы және түсiнiгi.
Механизм — дегенiмiз бiрнеше бөлiмдердiң жиынтығы бұл бөлiмдер бiр-бiрiмен тығыз байланыста болады және бiрдей жұмыс жасайды.
Мемлекеттiң сан қилы қызметiн атқаратын механизмi (аппараты) болады. Мемлекет механизмi – бұл мемлекеттiк органдар жүйесi, бұлар меммлекеттiк жұмыстар мен қызметтерiн атқарады. Мемлекет механизмi—белгiлi түрде ұйымдастырылған, iшкi тұтастығымен және өзара байланыстылығымен сипатталатын мемлекет органдарының жүйесi. Мемлекет механизмi бұл құрылымдық және материалдық күш, осының арқасында мемлекет билiк жүргiзедi және саясатын жүргiзедi.
Әр мемлекеттiң механизмi оның тарихи, әлеуметтiк, ұлттық, экономикалық, географиялық т.б. ерекшелiктерiне байланысты құрылады. Дегенмен, барлық мемлекеттерге бiрдей тән органдар болады. Негiзiнен, олар—құқықтық тәртiптi сақтайтын, мемлекеттiң iшкi қауiпсiздiгiн, сыртқы тәуелсiздiгiн қорғайтын органдар. Мұндай органдар әр дәрежеде, әр көлемде барлық мемлекеттерде болады. Мемлекет механизмiне тән заңдылық—оның органдары тек мемлекет қызметiн атқаруға қажет болғанда ғана құрылады. Және осы құрылым арқылы мемлекеттiк аппарат өз iсiн жүргiзедi.
Мемлекет механизмiнiң өзiне тән белгiлерi:
реттелген мемлекеттiк органдар;
оларды бiрлiгiн қамтамасыз ететiн алдына қойған мақсаты;
оның негiзгi элементi болып мемлекеттiк органдар тұрады;
ол ұйымдық және материалдық күш жүйесi, осының арқасында мемлекеттiк билiктi жүргiзедi, алдына қойған мақсатына жетедi.
Екiншi заңдылығы—бiрiнiң қызметiн бiрi қайталамайтын органдардың болмауы.
Демократиялық құқықтық, әлеуметтiк мемлекет ғасырлар сынағынан өткен принциптерге негiзделiп құрылады.
Мұндай мемлекеттердiң механизмi мынадай органдардан тұрады: 1. Өкiлдiк органдар. Қазақстан Республикасында өкiлдiк органдар екiге бөлiнедi: 1) Жоғарғы өкiлдiк орган—Парламент. 2) Жергiлiктi өкiлдiк органдар—облыстық, аудандық, қалалық мәслихаттар. 2. Мемлекет басшысы. Қазақстанда мемлекет басшысы—Президент. Президент мемлекеттiк билiктiң барлық тармағының келiсiп жұмыс iстеуiн және өкiмет органдарының халық алдындағы жауапкершiлiгiгiн қамтамасыз етедi. 3. Атқарушы орган. Қазақстанда жоғарғы атқарушы орган—Үкiмет. Жергiлiктi атқарушы органдар—әкiмшiлiктер. 4. Орталық басқару органдары. Қазақстанда оларға: министрлiктер, мемлекеттiк комитеттер, комиссиялар, ведомстволар жатады. 5. Сот органдары. Қазақстанда оларға: Жоғарғы Сот, жергiлiктi соттар, әскери соттар жатады. 6. Прокуратура. Ол заңдардың бiркелкi орындалуын қадағалайтын орган. 7. Әскер. Оған мемлекеттiң әр саладағы қарулы күштерi жатады. 8. Барлау, қарсы барлау органдары. 9. Абақты, бас бостандығынан айырылған адамдарды ұстап тұратын орындар.
МЕМЛЕКЕТ ҚҰРЫЛЫСЫ МЕХАНИЗМI.
БИЛIКТIҢ
БӨЛIНIСI
БОЙЫНША
атқарушы-орындаушы
органдар
Заң
шығару
(өкiлдi)
мекемелер жүйесi
Сот органдары
АТҚАРАТЫН
ҚЫЗМЕТТЕРI
БОЙЫНША
Сыртғы
ғызметтердi атқарушы
органдар
Iшкi
ғызметтердi атқарушы
органдар
құқықтық
тәртiпiт қауiпсiздiктi
қорғау, сақтау
полиция,
сот, прокуратура және
т.б.
әлеуметтiк
экономикалық реттеу
ғаржы-салығ
аппараты, байла- ныс органдары
менкоммуналдығ ғызмет, көлiк
т.б.
рухани
өндiрiс оғу-ағарту,
бiлiм, мәдениет,
ақпарат
органдары
қарулы
күштер,
барлау, мемлекет- аралық
қатынастар
органы
МЕМЛЕКЕТТIҢ
МЕХАНИЗIМI (АППАРАТЫ)
Жоғарғы
өкiлдiк,
заң
шығаратын
орган
Сот
Прокуратура
Мемлекет
басшысы
Әскер
Жоғарғы
атғарушы орган
Барлау,
қарсы
барлау
Жергiлiктi
атқарушы
орган
Абақты
орталық
басқару
органдары