45. Зейнетақы нарығының құрылымы

Қолданыстағы зейнетақы жүйесі кемшіліктері болғанына қарамастан республикада жинақтаушы зейнетақы қорлары, зейнетақы активтерін инвестициялық басқаратын компанияларды, кастодиан-банктерін, бағалы қағаздар бойынша брокерлік компанияларды, екінші деңгейлі депозиттік банктерді, қор биржасын, орталық депозитарийді, мемлекеттік реттеуші органдарды қамтитын қатысушылардың айтарлықтай үйлесімді институционалдық құрылымы құрылды Айтылып өткендей, Қазакстанда Зейнетақы төлеу бойынша мемлекеттік орталық (ЗТМО) құрылды. ЗТМО-дан зейнетақы алудың кұқығына мына санаттағы азаматтар ие болады: Республикада ЗТМО-дан өзге мемлекеттік және мемлекеттік емес жинақтаушы зейнетақы қорлары бар. ЖЗҚ халықтың міндетті және ерікті зейнетақы жарналарын тартады, әрі бұл ресурстарды осы арада атаулы ие ретінде алға шығатын кастодиан-банктің шотына аударады. Зейнетақы қорларының зейнетақы активтерін инвестициялық басқаруды жүзеге асыратын ұйым басқарады (ЗАИБЖҮ) немесе тиісті лицензиясы болса, зейнетақы қорлары дербес басқарады. ЗАИБЖҮ кастодиан-банктің шотына зейнетақы жарнасы түскен күннен бастап 3 күннің ішінде бүл қаражатты тиісті бағалы қағаздарға орналастыруға міндетті.

Зейнетақыны жинақтаудың жаңа жүйесі 1998 жылдың қаңтар айынан бастап жұмыс істесе де, тек ақпан айында ғана зейнетақы жүйесінің барлық буындарының әкімшілігі (администраторы) толықтай құрылып, анықталды. 2004 жылдың 1 қаңарына дейін зейнетақы жарналарын тарту және зейнет-ақымен қамтамасыз ету бойынша қызметті жүзеге асыруға берілетін лицензияға Мемлекеттік жинақтаушы зейнетақы қоры (МЖЗҚ) мен 15 Мемлекеттік емес жинақтаушы зейнетақы қоры (МЕЖЗҚ) ие болды. Мемлекеттік емес жинақтаушы зейнетақы қорларының біреуі корпорациялық болып табылады.

Зейнетақы нарығының құрылымы

ЖЗҚ

МЖЗҚ

МЕЖЗҚ

Кастодиан банк

46. Жинақтаушы зейнетақы қорларының қызметiн реттеу және қадағалау ерекшелiктерi

«Қаржы нарығы мен қаржылық ұйымдарды мем реттеу және қадағалау туралы 2003ж 4шілдедегі ҚР заңының екінші тарауында айтылған.

ҚР Президентінің қаулысына сәйкес қаржы нарығындағы қызметті реттеу және қадағалаудағы жүзеге асыратын өкілетті орган 2004 жылы құрылған – Қазақстан Республикасының Қаржы нарығы мен қаржылық ұйымдарды реттеу және қадағалау жөніндегі агенттігі болып табылады.

Шаралары:

1.Анықталған кемшіліктерді белгіленген мерзімде жою туралы орындалуы міндетті жазбаша ұйғарым беруге

2.ҚР\ның заңдарына сәйкес айыппұлдар салуға және өндіріп алуға

3.Лицензияны тоқтата тұруға н\е қайтарып алуға құқылы

4.Басшы қызметкерлерді қызметтен алу туралы шешім қабылдауға

5.Консервациялауды енгізуге

Уәкілетті орган жзқ\ның з.жарналарын тарту жөніндегі қызметке лицензиясын қолдануын мынандай жағдайларды тоқтата тұруға құқылы:

1.Лицензия берілгенде негізге алған ақпараттың дұрыс болмауы

2.Лицензия берілген кезден бастап жзқ\ның қызметін бастауды бір жылдан астам кідірту

3З.қорының з.ақымен қамсыздандыру туралы шарт б\ша міндеттемелерді үнемі орындамауы н\е тиісіснше орындамауы

4.Белгіленген нормативтерді және орындалуы міндетті басқа да нормалармен лимиттерді үнемі бұзуы

5.Уәкілетті органның жазбаша нұсқамаларын орындамауы және т.б.