- •1. Раннія этапы ў развіцці літаратуразнаўчай думкі
- •1.1. Самыя першыя крокі навукі аб літаратуры
- •Літаратура
- •1.2. Літаратуразнаўчая думка ў сярэднія вякі
- •Літаратура
- •1.3. Развіццё літаратурнай навукі ў эпоху Адраджэння
- •Літаратура
- •1.4. Літаратуразнаўчая думка краін Заходняй Еўропы ў хvіі ст.
- •Літаратура
- •1.5. Фарміраванне літаратуразнаўства як самастойнай навукі ў хvііі ст.
- •Літаратура
- •Літаратура
- •2.2. Міфалагічная школа
- •Літаратура
- •2.3. Біяграфічны метад
- •Літаратура
- •2.4. Культурна-гістарычная школа
- •Літаратура
- •2.5. Параўнальна-гістарычны метад
- •Літаратура
- •2.6. Псіхалагічная школа
- •Літаратура
- •2.7. Духоўна-гістарычная школа
- •Літаратура
- •2.8. Фармальны метад
- •Літаратура
- •2.9. Сацыялагічны метад
- •Літаратура
- •Літаратура
- •3.2. Псіхааналітычная школа
- •Літаратура
- •3.3. Фенаменалагічная школа
- •Літаратура
- •3.4. Літаратуразнаўчая герменеўтыка
- •Літаратура
- •3.5. Эстэтыка, літаратурная тэорыя і крытыка экзістэнцыялісцкага накірунку
- •Літаратура
- •3.6. «Новая крытыка»
- •Літаратура
- •3.7. Структуралізм. Постструктуралізм. Дэканструктывізм
- •Літаратура
- •4. Асноўныя этапы і шляхі развіцця беларускАга літаратуразнаўства
- •4.1. Ля вытокаў беларускай літаратурнай навукі
- •Літаратура
- •4.2. Фарміраванне ўласнага беларускага літаратуразнаўства
- •Літаратура
- •4.3. Развіццё беларускай літаратурнай навукі ў 1920–1930-я гг.
- •Літаратура
- •4.4. Беларускае літаратуразнаўства ў 1940-я – першай палове 1950-х гг.
- •Літаратура
- •4.5. Здабыткі і дасягненні беларускага літаратуразнаўства ў другой палове 1950-х – 1990-я гг.
- •Літаратура
- •Літаратура
- •2. Творчы характар мастацтва. Мастацтва як з’ява эстэтычная
- •Літаратура
- •3. Мастацкі вобраз
- •Літаратура
- •4. Віды мастацтва. Некаторыя асаблівасці класіфікацыі і сістэматызацыі відаў мастацтва
- •З кнігі г. Паспелава «Искусство и эстетика»
- •З падручніка «Марксистско-ленинская эстетика»
- •Літаратура
- •5. Пазнавальны аспект мастацтва
- •Літаратура
- •6. Аўтарскі пачатак у мастацтве
- •Літаратура
- •7. Аксіялагічны аспект мастацтва
- •Літаратура
- •Літаратура
- •2. Мастацкія магчымасці слова
- •Літаратура
- •3. «Нярэчыўнасць» вобразаў у літаратуры. Слоўная пластыка
- •Літаратура
- •4. Час і прастора ў літаратуры
- •Літаратура
- •5. Пазнавальныя магчымасці літаратуры і яе праблемнасць
- •Літаратура
- •6. Месца і роля літаратуры ў агульнай мастацкай сям’і. Літаратура ў сучасным тэхнізаваным свеце
- •Літаратура
- •Літаратура
- •2. Рэцэптыўная эстэтыка
- •Літаратура
- •3. Гісторыка-функцыянальнае вывучэнне літаратуры
- •Літаратура
- •4. Літаратурная крытыка як адзін з істотных кампанентаў і фактараў функцыянавання літаратуры
- •Літаратура
- •5.1. «Высокая літаратура». Літаратурная класіка
- •Літаратура
- •5.2. Масавая літаратура
- •Літаратура
- •5.3. Белетрыстыка
- •Літаратура
- •5.5. Элітарная і антыэлітарная канцэпцыі літаратуры і мастацтва
- •Літаратура
- •Тэорыя літаратуры: Вучэбны дапаможнік для студэнтаў-філолагаў. Частка і
- •246019, Г. Гомель, вул. Савецкая, 104.
- •246019, Г. Гомель, вул. Савецкая, 104.
Літаратура
Афасижев М.Н. Критика буржуазных концепций художественного творчества.— М., 1984.
Барт Р. Избранные работы. Семиотика, поэтика.— М., 1989.
Борев Ю.Б. Критика современных буржуазных эстетических концепций.— М., 1977.
Гайденко П.П. Трагедия эстетизма: Опыт характеристики миросозерцания Серена Киркогора.— М., 1970.
Жураўлёў В.П. Структура твора.— Мн., 1978.
Зарубежная эстетика и теория литературы ХIХ–ХХ вв. Трактаты, статьи, эссе / Сост., общ. ред. Г.К. Косикова.— М., 1987.
История эстетической мысли: В 6 т.— М., 1986–1989.— Т. 4–6.
Литературный энциклопедический словарь.— М., 1987.
Лотман Ю.М. Структура художественного текста.— М., 1970.
Мукаржовский Я. Структуральная поэтика.— М., 1996.
Нефёдов Н.Т. История зарубежной критики и литературоведения.— М., 1988.
О современной буржуазной эстетике. Вып. 3.— М., 1972.
Основы литературоведения / Под. ред. В.П. Мещерякова.— М., 2000.
Панорама современного буржуазного литературоведения и критики. Вып.1.— М., 1974.
Семиотика и художественное творчество. Сб-к.— М., 1977.
Структура литературного произведения. Сб-к.— Л., 1984.
Структурализм: «за» и «против».— М., 1975.
Теории, школы, концепции (критические анализы). Художественный образ и структура.— М., 1976.
Успенский Б.А. Поэтика композиции. Структура художественного текста и типология художественной формы.— М., 1970.
4. Асноўныя этапы і шляхі развіцця беларускАга літаратуразнаўства
4.1. Ля вытокаў беларускай літаратурнай навукі
Беларускае літаратуразнаўства прайшло ў сваім развіцці даволі складаны шлях. Але ў параўнанні з уласна літаратурай гэты шлях намнога карацейшы. «Значнае адставанне навуковай думкі ад творчай практыкі тлумачыцца, — як лічыць адзін з самых буйных даследчыкаў шляхоў развіцця беларускага літаратуразнаўства і крытыкі М. Мушынскі, — неспрыяльнымі гістарычнымі абставінамі, у якіх на працягу доўгага часу знаходзіўся беларускі народ, яго культура»1.
Самыя першыя спробы навуковага і крытычнага асэнсавання літаратуры на Беларусі можна знайсці ў помніках старажытнай пісьменнасці, у прадмовах і пасляслоўях Ф. Скарыны, у «Песні пра зубра» (1522) М. Гусоўскага, у падручніках «Грамматика словенска» (1593) Л. Зізанія, «Грамматика» (1619) М. Сматрыцкага, у творах С. Полацкага, школьных рукапісных піітыках і рыторыках XVIII ст.
Больш змястоўныя эстэтыка-літаратурныя ацэнкі твораў беларускай пісьменнасці адносяцца да XIX ст. Так, у дадатку да 1-й часткі працы В. Сопікава «Спроба расійскай бібліяграфіі» (1813) грунтоўна разгледжана «Біблія» Ф. Скарыны. У 1816 г. у Варшаве выйшла на польскай мове кніга С.Б. Ліндэ «Аб Статуце літоўскім...», дзе аналізаваліся розныя рэдакцыі помніка, характарызавалася мова, якую аўтар называў беларускай. У 1821 г. у Маскве апублікаваны творы Кірылы Тураўскага. Агляд новай беларускай літаратуры дадзены ва ўступным артыкуле Р. Друцкага-Падбярэзскага да 1-га тома кнігі Я. Баршчэўскага «Шляхціц Завальня» (1844–1846). Л. Кавелін у артыкулах, надрукаваных у часопісе «Маяк» (1840-я гг.) пад назвай «Помнікі беларускай пісьменнасці», упершыню прывёў тэкст паэмы «Энеіда навыварат», гаварыў пра І. Манькоўскага, характарызаваў жыццё і творчасць Я. Баршчэўскага. У 2-й пал. ХІХ ст. друкаваліся працы па старажытнай беларускай літаратуры, мове, гісторыі асветы, грамадскай думкі. Сюды можна аднесці шэраг артыкулаў пад агульнай назвай «Беларусь у характарыстычных апісаннях і фантастычных яе казках» П. Шпілеўскага (час. «Пантеон», 1853–1856), кнігу «Пра літаратуру братніх славянскіх народаў» (1874) А. Кіркора з нарысам у ёй гісторыі беларускай літаратуры, двухтомнік «Гісторыя славянскіх літаратур» А. Пыпіна і У. Спасовіча з разглядам беларускай народнай паэзіі, кнігу П. Уладзімірава «Доктар Францыск Скарына, яго пераклады, друкаваныя выданні і мова» (1888), нарыс А. Семянтоўскага «Беларускія старажытнасці» (1890), працу М. Доўнар-Запольскага «В. Дунін-Марцінкевіч і яго паэма «Тарас на Парнасе» (1896). Зародкі літаратурнай крытыкі выяўляюцца ў артыкулах і рэцэнзіях У. Сыракомлі на творы В. Дуніна-Марцінкевіча, водгуку Е. Раманава на зборнік З. Радчанкі «Гомельскія народныя песні». У пачатку ХХ ст. да даследавання беларускай літаратуры звяртаюцца рускія вучоныя А. Пагодзін і С. Русаў, польскія Е. Янкоўскі і В. Вегняровіч, чэх А. Чэрны, літовец Л. Гіра, украінцы А. Русаў і І. Свянціцкі.