Na buddhi-bhedaà janayed ajïänäà karma-saìginäm | joñayet sarva-karmäëi vidvän yuktaù samäcaran ||

çrédharaù : nanu kåpayä tattva-jïänam evopadeñöuà yuktam | nety äha na buddhi-bhedam iti ajïänäm ata eva karma-saìginäà karmäsaktänäm akartätmeopadeçena buddher bhedam anyathätvaà na janayet | karmaëaù sakäçäd buddhi-vicälanaà na kuryät | api tu joñayet sevayet | ajïän karmäëi kärayed ity arthaù | katham ? yukto’vahito bhütvä svayam äcaran san | buddhi-vicälane kåte sati karmasu çraddhä-nivåtter jïänasya cänutpattes tesäm ubhaya-bhraàçaù syäd iti bhävaù ||26||

madhusüdanaù : nanu karmänuñöhänenaiva loka-saàgrahaù kartavyo na tu tattva-jïänopadeçeneti ko hetur ata äha na buddhéti | ajïänäm avivekinäà kartåtväbhimänena phaläbhisandhinä ca karma-saìginäà karmaëy abhiniviñöänäà yä buddhir aham etat karma kariñya etat-phalaà ca bhokñya iti tasyä bhedaà vicälanam akarträtmopadeçena na kuryät | kintu yukto’vahitaù san vidvän loka-saàgrahaà cikérñur avidvad-adhikärikäëi sarva-karmaëi samäcaraàs teñäà çraddhäm utpädya joñayet prétyä sevayet | anadhikäriëäm upadeçena buddhi-vicälane kåte karmasu çraddhä-nivåttir jïänasya cänutpatter ubhaya-bhrañöatvaà syät | tathä coktaà—

ajïasyärdha-prabuddhasya sarvaà brahmeti yo vadet |

mahä-niraya-jäleñu sa tena viniyojitaù || iti ||26||

viçvanäthaù : alaà karma-jaòimnä | tvaà karma-sannyäsaà kåtvä jïänäbhyäsenäham iva kåtärthébhavaiti buddhi-bhedaà na janayet karma-saìginaà açuddhäntaùkaraëatvena karmasv eväsaktimatäm | kintu tvaà kåtärthébhaviñyan niñkäma-karmaiva kru iti karmäëy eva yojayet kärayet | atra karmäëi samäcaran svayam eva dåñöäntébhavet |

nanu,

svayaà niùçreyasaà vidvän na vakty ajïäya karma hi |

na räti rogiëo’pathyaà väïchato’pi bhiñaktamaù || [bhä.pu.6.9.5]

ity ajita-väkyenaitad virudhyate | satyam | tat khalu bhakty-upadeñöåka-viñayam idaà tu jïänopadeñöåka-viñayam ity avirodhaù | jïänasyäntaùkaraëa-çuddhy-adhénatvät | tac chuddhes tu niñkäma-karmädhénatvät, bhaktes tu svataù präbalyäd antaùkaraëa-çuddhi-paryantänapekñatvät | yadi bhaktau çraddhäm utpädayituà çaknuyät, tadä karmiëäà buddhi-bhedam api janayet, bhaktau çraddhävatäà karmänadhikärät—

tävat karmäëi kurvéta na nirvidyeta yävatä |

mat-kathä-çravaëädau vä çraddhä yävan na jäyate || [bhä.pu.11.20.9] iti |

dharmän santyajya yaù sarvän mäà bhajet sa tu sattamaù [bhä.pu.11.11.32] iti, sarva-dharmän parityajya mäm ekaà çaraëaà vraja [gétä 18.66] iti, tyaktvä sva-dharmaà caraëämbujaà harer bhajann apakvo’tha patet tato yadi [bhä.pu.1.5.17] ity-ädi-vacanebhya iti vivecanéyam ||26||

baladevaù : kià ca, loka-hitecchur jïäné sävahitaù syäd ity äha na buddhéti | vidvän pariniñöhito’pi karma-saìginäà karma-çraddhä-jäòya-bhäjäm ajïänäà buddhi-bhedaà na janayet | kià karmab hir aham iva jïänenaiva kåtärtho bhaveti karma-niñöhätas tad-buddhià näpanayed ity arthaù | kintu svayaà karmasu yuktaù sävadhänas täni samyak sarväìgopasaàhäreëäcaran sarväëi vihitäni karmäëi yoñayet prétyä sevayet ajïän karmäëi kärayed ity arthaù | buddhi-bhede sati karmasu çraddhä-nivåtte jïänasya cänudayäd ubhaya-vibhrañöäs te syur iti bhävaù |

svayaà niùçreyasaà vidvän na vakty ajïäya karma hi |

na räti rogiëo’pathyaà väïchato’pi bhiñaktamaù || [bhä.pu.6.9.5]

ity ajitoktis tu karma-saìgétara-paratayä neyä ||26||

(3.27)