Yajïa-çiñöäçinaù santo mucyante sarva-kilbiñaiù | bhuïjate te tv aghaà päpä ye pacanty ätma-käraëät ||

çrédharaù : ataç ca yajanta eva çreñöhäù | netara ity äha yajïa-çiñöäçina iti | vaiçva-devädi-yajïävaçiñöaà ye’çnanti te païcasünäkåtaiù sarvaiù kilbiñair mucyante | païca-sünäç ca småtäv uktäù—

kaëòané peñaëé cullé udakumbhé ca märjané |

païca-sünä gåhasthasya täbhiù svargaà na vindati || iti ||

ye ätmano bhojanärtham eva pacanti, na tu vaiçvadevädy-arthaà te päpä duräcärä agham eva bhuïjate ||13||

madhusüdanaù : ye tu vaiçvadevädi-yajïävaçiñöam amåtaà ye’çnanti te santaù çiñöä vedokta-käritvena devädy-åëäpäkaraëät atas te mucyante sarvair vihitäkaraëa-nimittaiù pürva-kåtaiç ca païca-sünä-nimittaiù kilbiñaiù | bhüta-bhävi-pätakä-saàsargiëas te bhavantéty arthaù |

evam anvaye bhüta-bhävi-päpäbhäväm uktvä vyatireke doñam äha bhuïjate te vaiçvadevädy-akäriëo’ghaà päpam eva | tu-çabdo’vadhäraëe | ye päpäù païca-sünä-nimittaà pramäda-kåta-hiàsä-nimittaà ca kåta-päpäù santa ätma-käraëäd eva pacanti na tu vaiçvadevädy-artham | tathä ca pâïca-sünädi-kåta-päpe vidyamäna eva vaiçvadevädi-nitya-karmäkaraëa-nimittam aparaà päpam äpnuvantéti bhuïjate te tv aghaà päpä ity uktam | tathä ca småtiù—

kaëòané peñaëé cullé udakumbhé ca märjané |

païca-sünä gåhasthasya täbhiù svargaà na vindati || iti |

païca-sünäkåtaà päpaà païca-yajïair vyapohati iti ca | çrutiç ca idam eväsya tat-sädhäraëam annaà yad idam adyate | sa ya etad upäste na sa päpnamo vyävartate miçraà hy etat iti | mantra-varëo’pi—

mogham annaà vindate agra-cetäù

satyaà bravémi vadha itsa tasya |

näryamäëaà puñyati no sakhäyaà

kevalädho bhavati kevalädé || iti |

idaà copalakñaëaà païca-mahä-yajïänäà smärtänäà çrautänäà ca nitya-karmaëäm | adhikåtena nityäni karmäëy avaçyam anuñöheyänéti prajäpati-vacanärthaù ||13||

viçvanäthaù : vaiçvadevädi-yajïävaçiñöam annaà ye’çnanti te païca-sünäkåtaiù sarvaiù päpair mucyante | païca-sünäç ca småty-uktäù—

kaëòané peñaëé cullé udakumbhé ca märjané |

païca-sünä gåhasthasya täbhiù svargaà na vindati || iti ||13||

baladevaù : ye indrädy-aìgatayävasthitaà yajïaà sarveçvaraà viñëum abhyarcya tac-cheñam açnanti tena tad-deha-yäträà sampädayanti te santaù sarveçvarasya yajïa-puruñasya bhaktäù sarva-kilbiñair anädi-käla-vivåddhair ätmänubhava-pratibandhakair nikhilaiù päpair vimucyante | te tu päpäù päpa-grastäù agham eva bhuïjate | ye tat-tad-devatäìgatayävasthitena yajïa-puruñeëa svärcanäya dattaà vréhy-ädy-ätma-käraëät pacanti tad vipacyätma-poñaëaà kurvantéty arthaù | pakvasya vréhy-äder agha-rüpeëa pariëämäd aghatvam uktam ||13||

(3.14)

Annäd bhavanti bhütäni parjanyäd anna-saàbhavaù | yajïäd bhavati parjanyo yajïaù karma-samudbhavaù ||

çrédharaù : jagac-cakra-pravåtti-hetutväd api karma kartavyam ity äha annäd iti tribhiù | annät çukra-çoëita-rüpeëa pariëatäd bhütäny utpadyante | annasya ca sambhavaù parjanyäd våñöeù | sa ca parjanyo yajïäd bhavati | sa ca yajïaù karma-samudbhavaù | karmaëä yajamänädi-vyäpäreëa samyak sampadyata ity arthaù |

agnau prästähutiù samyag ädityam upatiñöhate |

ädityäj jäyate våñöir våñöer annaà tataù prajäù ||14||

madhusüdanaù : na kevalaà prajäpati-vacanäd eva karma kartavyam api tu jagac-cakra-pravåtti-hetutväd apéty äha annäd iti tribhiù | annäd bhuktäd reto-lohita-rüpeëa pariëatäd bhütäni präëi-çaréräëi bhavanti jäyante | annasya sambhavo janmänna-sambhavaù parjanyäd våñöeù | pratyakña-siddham evaitat | atra karmopayogam äha yajïät kärér yäder agnihoträdeç cäpürväkhyäd dharmäd bhavati parjanyaù | yathä cägnihoträhuter våñöi-janakatvaà tathä vyäkhyätam añöädhyäyé-käëòe janaka-yäjïavalkya-saàväda-rüpäyäà ñaö-praçnyäm | manunä coktam—

agnau prästähutiù samyag ädityam upatiñöhate |

ädityäj jäyate våñtir våñter annaà tataù prajäù || [manu 3.76] iti |

sa ca yajïo dharmäkhyaù sükñmaù karma-samudbhava åtvig-yajamäna-vyäpära-sädhyaù | yajïasya hi apürvasya vihitaà karma käraëam ||14||

viçvanäthaù : jagac-cakra-pravåtti-hetutväd api yajïaà kuryäd evety äha annäd bhütäni präëino bhavantéti bhütänäà hetur annam | annäd eva çukra-çoëita-rüpeëa pariëatät präëi-çaréra-siddhes tasyännasya hetuù parjanyaù | våñöibhir evänna-siddhes tasya parjanyasya hetur yajïaù | lokaiù kåtena yajïenaiva samucita-våñöi-prada-megha-siddhes tasya yajïasya hetuù karma-åtvig-yajamäna-vyäpärätmakatvät karmaëa eva yajïa-siddheù ||14||

baladevaù : prajäpatinä pareçena prajäù såñövä tad-upajévanäya tadaiva yajïaù såñöas tataù pareçänubartinävaçyaà sakärya ity äha annäd iti dväbhyäm | bhütäni präëino’nnäd vréhy-äder bhavanti | çukra-çoëita-rüpeëa pariëatäs tasmät tad-dehänäà siddheù | tasyännasya sambhavaù parjanyäd våñöer bhavati | parjanyaç ca yajïäd bhavati sidhyatéty arthaù |

agnau prästähutiù samyag ädityam upatiñöhate |

ädityäj jäyate våñöir våñöer annaà tataù prajäù || iti manu-småteù ||14||

(3.15)