Na karmaëäm anärambhän naiñkarmyaà puruño’çnute | na ca saànyasanäd eva siddhià samadhigacchati ||

çrédharaù : ataù samyak-citta-çuddhyä jïänotpatti-paryantaà varëäçramocitäni karmäëi kartavyäni | anyathä citta-çuddhy-abhävena jïänänutpatter ity äha na karmaëäm iti | karmaëäm anärambhäd ananuñöhänän naiñkarmyaà jïänaà näçnute na präpnoti | nanu caitam eva pravräjino lokam icchantaù pravrajantéti çrutyä saànyäsasya mokñäd aìgatva-çruteù saànyasanäd eva mokño bhaviñyati | kià karmabhiù ? ity äçaìkyoktaà na ceti | citta-çuddhià vinä kåtät saànyasanäd eva jïäna-çünyät siddhià mokñaà na samadhigacchati na präpnoti ||4||

madhusüdanaù : tatra käraëäbhäve käryänupapatter äha na karmaëäm iti | karmaëä tam etaà vedänuvacanena brähmaëä vividiñanti yajïena dänena tapasänäçakena iti çrutyätma-jïäne viniyuktänäm anärambhäd ananuñöhänäc citta-çuddhy-abhävena jïänäyogyo bahirmukhaù puruño naiñkarmyaà sarva-karma-çünyatvaà jïäna-yogena niñöhäm iti yävat näçnute na präpnoti |

nanu etam eva pravräjino lokam icchantaù pravrajanti iti çruteù sarva-karma-saànyäsäd eva jïäna-niñöhopapatteù kåtaà karmabhir ity ata äha na ca saànyasanäd eva citta-çuddhià vinä kåtät siddhià jïäna-niñöhä-lakñaëäà samyak-phala-paryavasäyitvenädhigacchati naiva präpnotéty arthaù | karma-janyäà citta-çuddhim antareëa saànyäsa eva na sambhavati | yathä-kathaàcid autsukya-mätreëa kåto’pi na phala-paryavasäyéti bhävaù ||4||

viçvanäthaù : citta-çuddhy-abhäve jïänänutpattim äha neti | çästréya-karmaëäm anärambhäd ananuñöhänän naiñkarmyaà jïänaà na präpnoti na cäçuddha-cittaù | saànyasanäc chästréya-karma-tyägät ||4||

baladevaù : ato’çuddha-cittena citta-çuddheù sva-vihitäni karmäëy evänuñöheyänéty äha na karmaëäm ity ädibhis trayodaçabhiù | karmaëäà tam etam iti väkyena jïänäìgatayä vihitänäm anärambhäd ananuñöhänäd aviçuddha-cittaù puruño naiñkarmyaà nikhilendriya-vyäpära-rüpa-karma-viratià jïäna-niñöhäm iti yävat näçnute na labhate | na ca sa teñäà karmaëäà saànyäsät parityägät siddhià muktià samadhigacchati ||4||

(3.5)

Na hi kaçcit kñaëam api jätu tiñöhaty akarma-kåt | käryate hy avaçaù karma sarvaù prakåtijair guëaiù ||

çrédharaù : karmaëäà ca saànyäsas teñv anäsakti-mätram | na tu svarüpeëa | açakyatväd iti | äha na hi kaçcid iti | jätu kasyäàcid apy avasthäyäà kñaëa-mätram api kaçcid api jïäny-ajïäno vä akarma-kåt karmäëy akurväëo na tiñöhati | atra hetuù—prakåtijair svabhäva-prabhavai räga-dveñädibhir guëaiù sarvo’pi janaù karma käryate | karmaëi pravartyate | avaço’svatantraù san ||5||

madhusüdanaù : tatra karma-janya-çuddhy-abhäve bahirmukhaù | hi yasmät kñaëam api kälaà jätu kadäcit kaçcid apy ajitendriyo’karma-kåt san na tiñöhati | api tu laukika-vaidika-karmänuñöhäna-vyagra eva tiñöhati tasmäd açuddha-cittasya saànyäso na sambhavatéty arthaù |

kasmät punar avidvän karmäëy akurväëo na tiñöhati | hi yasmät | sarvaù präëé citta-çuddhi-rahito’vaço’svatantra eva san prakåtijaiù prakåtito jätair abhivyaktaiù käryäkäreëa sattva-rajas-tamobhiù svabhäva-prabhavair vä räga-dveñädibhir guëaiù karma laukikaà vaidikaà vä käryate | ataù karmäëy akurväëo na kaçcid api tiñöhatéty arthaù | yataù sväbhävikä guëäç cälakä ataù para-vaçatayä sarvadä karmäëi kurvato’çuddha-buddheù sarva-karma-saànyäso na sambhavatéti na saànyäsa-nibandhanä jïäna-niñöhä sambhavatéty arthaù ||5||

viçvanäthaù : kintv açuddha-cittaù kåta-saànyäsaù çästréyaà karma parityajya vyavahärike karmaëi nimajjatéty äha na héti | nanu saànyäsa eva tasya vaidika-laukika-karma-pravåttir-virodhé ? taträha käryata iti | avaço’svatantraù ||5||

baladevaù : aviçuddha-cittaù kåta-vaidika-karma-saànyäso laukike’pi karmaëi nimajjatéty äha nahéti | nanu saànyäsa eva tasya sarva-karma-virodhéti cet taträha käryata iti | prakåtijaiù svabhävodbhavair guëai räga-dveñädibhiù, käryate pravartyate avaçaù parädhénaù syät ||5||

(3.6)