Buddhi-yukto jahätéha ubhe sukåta-duñkåte | tasmäd yogäya yujyasva yogaù karmasu kauçalam ||50||

çrédharaù : buddhi-yoga-yuktas tu çreñöha ity äha buddhi-yukta iti | sukåtaà svargädi-präpakaà duñkåtaà nirayädi-präpakam | te ubhe ihaiva janmani parameçvara-prasädena tyajati | tasmäd yogäya tad-arthäya karma-yogäya yujyasva ghaöasva | yogo hi karmasu kauçalam | sva-dharmäkhyeñu karmasu vartamänasya yä siddhy-asiddhyoù samatva-buddhir éçvarärpita-cetastayä tat kauçalaà kuçala-bhävaù | tad dhi kauçalaà yad bandha-svabhäväny api karmäëi samatva-buddhyä svabhävän nivartante | tasmät samatva-buddhi-yukto bhava tvam ||50||

madhusüdanaù : evaà buddhi-yogäbhäve doñam uktvä tad-bhäve guëam äha buddhéti | iha karmasu buddhi-yuktaù samatva-buddhyä yukto jahäti parityajati ubhe sukåta-duñkåte puëya-päpe sattva-çuddhi-jïäna-präpti-dväreëa | yasmäd evaà tasmät samatva-buddhi-yogäya tvaà yujyasva ghaöasvodyukto bhava | yasmäd édåçaù samatva-buddhi-yoga éçvarärpita-cetasaù karmasu pravartamänasya kauçalaà kuçala-bhävo yad-bandha-hetünäm api karmaëäà tad-abhävo mokña-paryavasäyitvaà ca tan mahat kauçalam |

samatva-buddhi-yuktaù karma-yogaù karmätmäpi san duñöa-karma-kñayaà karotéti mahä-kuçalaù | tvaà tu na kuçalo yataç cetano’pi san sajätéya-duñöa-kñayaà na karoñéti vyatireko’tra dhvanitaù | athavä iha samatva-buddhi-yukte karmaëi kåte sati sattva-çuddhi-dväreëa buddhi-yuktaù paramätma-säkñätkäravän saïjahäty ubhe sukåta-duñkåte | tasmät samatva-buddhi-yuktäya karma-yogäya yujyasva | yasmät karmasu madhye samatva-buddhi-yuktaù karma-yogaù kauçalaà kuçalo duñöa-karma-niväraëa-catura ity arthaù ||50||

viçvanäthaù : yogäyokta-lakñaëäya yujyasva ghaöasva | yataù karmasu sakäma-niñkämeñu madhye yoga evodäsénatvena karma-karaëam eva | kauçalaà naipuëyam ity arthaù ||50||

baladevaù : uktasya buddhi-yogasya prabhävam äha buddhéti | iha karmasu yo buddhi-yuktaù pradhäna-phala-tyäga-viñayänuñaìga-phala-siddhy-asiddhi-samatva-viñayayä ca buddhyä yuktas täni karoti, sa ubhe anädi-käla-saïcite jïäna-pratibandhake sukåta-duñkåte jahäti vinäçayatéty arthaù | tasmäd uktäya buddhi-yogäya yujyasva ghaöasva | yasmät karma-yogas tädåça-buddhi-sambandhaù | kauçalam cäturyaà bandhakänäm eva buddhi-samparkäd viçodhita-viña-pärada-nyäyena mocakatvena pariëämät ||50||

(2.51)

Karmajaà buddhi-yuktä hi phalaà tyaktvä manéñiëaù | janma-bandha-vinirmuktäù padaà gacchanty anämayam ||

çrédharaù : karmaëäà mokña-sädhanatva-prakäram äha karma-jam iti | karmajaà phalaà tyaktvä kevalam éçvarärädhanärthaà karma kurväëo manéñiëo jïänino bhütvä janma-rüpeëa bandhena vinirmuktäù santo’nämayaà sarvopadrava-rahitaà viñëoù padaà mokñäkhyaà gacchanti ||51||

madhusüdanaù : nanu duñkåta-hänam apekñitaà na tu sukåta-hänaà puruñärtha-bhraàçäpatter ity äçaìkya tuccha-phala-tyägena parama-puruñärtha-präptià phalam äha karma-jam iti | samatva-buddhi-yuktä hi yasmät karmajaà phalaà tyaktvä kevalam éçvarärädhanärthaà karmäëi kurväëäù sattva-çuddhi-dväreëa manéñiëas tat tvam asi ity ädi-väkya-janyätma-manéñävanto bhavanti | tädåçäç ca santo janmätmakena bandhena vinirmuktä viçeñeëätyantikatva-lakñaëena niravaçeñaà muktäù padaà padanéyam ätma-tattvam änanda-rüpaà brahmänämayam avidyä-tat-käryätmaka-roga-rahitäbhayaà mokñäkhyaà puruñärthaà gacchanty abhedena präpnuvantéty arthaù |

yasmäd evaà phala-kämanäà tyaktvä samatva-buddhyä karmäëy anutiñöhantas taiù kåtäntaùkaraëa-çuddhayas tat tvam asy ädi-pramäëotpannätma-tattva-jïäna-tat-käryäù santaù sakalänartha-nivåtti-paramänanda-präpti-rüpaà mokñäkhyaà viñëoù paramaà padaà gacchanti tasmät tvam api yac chreyaù syän niçcitaà brühi tan me [gétä 2.7] ity ukteù çreyo jijïäsur evaàvidhaà karma-yogam anutiñöheti bhagavato’bhipräyaù ||51||

viçvanäthaù : na vyäkhyätam.

baladevaù : karmajam iti | buddhi-yuktäs tädåça-buddhimantaù karmajaà phalaà tyaktvä karmäëy anutiñöhanto manéñiëaù karmäntargatätma-yäthätmya-prajïävanto bhütvä janma-bandhena vinirmuktäù santo’nämayaà kleça-çünyaà padaà vaikuëöhaà gacchantéti | tasmät tvam api çreyo jijïäsur evaà vidhäni karmäëi kurv iti bhävaù | svätma-jïänasya paramätma-jïäna-hetutvät tasyäpi tat-pada-gati-hetutvaà yuktam ||51||

(2.52)