Na tv evähaà jätu näsaà na tvaà neme janädhipäù | na caiva na bhaviñyämaù sarve vayam ataù param ||

çrédharaù : açocyatve hetum äha na tv eväham iti | yathähaà parameçvaro jätu kadäcit lélä-vigrahasyävirbhäva-tirobhävato näsam iti tu naiva | api tv äsam eva anäditvät | na ca tvaà näséù näbhüù, api tv äsér eva | ime vä janädhipä nåpä näsann iti na, api tu äsann eva mad-aàçatvät | tathätaù param ita upary api na bhaviñyämo na sthäsyäma iti ca naiva, api tu sthäsyäma eveti janma-maraëa-çünyatväd açocyä ity arthaù ||12||

madhusüdanaù : na tv evety-ädy-ekonaviàçati-çlokaiù, açocyän anvaçocas tvam ity asya vivaraëaà kriyate | sva-dharmam api cävekñya ity-ädy-añöabhiù çlokaiù | prajïä-vädäàç ca bhäñase ity asya moha-dvayasya påthak-prayatna-niräkartavyatvät | tatra sthüla-çaréräd ätmänaà vivektuà nityatvaà sädhayati—na tv iti |

tu-çabdo dehädibhyo vyatirekaà sücayati | yathä aham itaù pürvaà jätu kadäcid api näsam iti naiva, api tu äsam eva, tathä tvam apy äséù, ime janädhipäç cäsann eva | etena präg-abhäväpratiyogitvaà darçitam | tathä sarve vayaà ahaà tvaà ime janädhipäç cätaù-paraà nabhaviñyäma iti na, api tu bhaviñyäma eveti dhvaàsäpratiyogitvam uktam | ataù käla-traye'pi sattä-yogitväd ätmano nityatvenänityäd dehäd vailakñaëyaà siddham ity arthaù ||12||

viçvanäthaù : athavä sakhe tväm aham evaà påcchämi | kià ca prétyäspadasya maraëe dåñöe sati çoko jäyate, tatreha prétyäspadam ätmä deho vä ? sarveñäm eva bhütänäà nåpa svätmaiva vallabhaù [bhä.pu. 10.14.57] iti çukokter ätmaiva préty-äspadam iti cet tarhi jéveçvara-bhedena dvividhasyaivätmano nityatväd eva maraëäbhäväd ätmä çokasya viñayo nety äha na tv eväham iti | ahaà paramätmä jätu kadäcid api pürvaà näsam iti na, api tv äsam eva | tathä tvam api jévätmä äsér eva | tatheme janädhipä räjänaç ca jévätmäna äsann eveti präg-abhäväbhävo darçitaù | tathä sarve vayam ahaà tvam ime janädhipäç cätaù paraà na bhaviñyämo na sthäsyäma iti na, api tu sthäsyäma eveti dhvaàsäbhävaç ca darçita iti paramätmano jévätmanäà ca nityatväd ätmä na çoka-viñaya iti sädhitam | atra çrutayaù—nityo nityänäà cetanaç cetanänäm eko bahünäà yo vidadhäti kämän [çve.u. 6.13] ity ädyäù ||12||

baladevaù : evam asthäna-çocitväd apäëòityam arjunasyäpädya tattva-jijïäsuà niyojitäïjalià taà prati sarveçvaro bhagavän nityo nityänäà cetanaç cetanänäm eko bahünäà yo vidadhäti kämän [çve.u. 6.13] iti çruti-siddhaà svasmäj jévänäà ca päramarthikaà bhedam äha na tv eväham iti | he arjuna ! ahaà sarveçvaro bhagavän itaù pürvasminn ädau käle jätu kadäcin näsam iti na, api tv äsam eva | tathä tvam arjuno näsér iti na, kintv äsér eva | ime janädhipä räjäno näsann iti na, kintv äsann eva | tathetaù parasminn ante käle sarve vayam ahaà ca tvaà ca ime ca na bhaviñyäma iti na, kintu bhaviñyäma eveti | sarveçvaravaj jévänäà ca traikälika-sattä-yogitvät tad-viñayako na çoko yukta ity arthaù | na cävidyä-kåtatväd vyavahäriko’yaà bhedaù | sarvajïe bhagavaty avidyä-yogät | idaà jïänam upäçritya ity ädinä mokñe’pi tasyäbhidäsyamänatväc ca | na cäbhedajïasyäpi harer bädhitänuvåtti-nyäyeneyam arjunädi-bheda-dåñöir iti väcyam | tathä saty upadeçäsiddheù | maru-marécikädäv udaka-buddhir bädhitäpy anuvartamänä mithyärtha-viñayatva-niçcayän nodakäharaëädau pravartayed evam abheda-bodha-bädhitäpy anuvartamänärjunädi-bheda-dåñöis tattva-niçcayän nopadeçädau pravartayiñyatéti yat kiïcid etat |

nanu phalavaty ajïäte’rthe çästra-tätparya-vékñaëät tädåço’bhedas tätparya-viñayo vaiphalyäj jïätatväc ca | bhedas tad-viñayo na syät, kintu adbhyo vä eña prätar udety apaù säyaà praviçati ity ädi-çruty-arthavad anuvädya eva sa iti cen mandam etat | påthag ätmänaà preritäraà ca matvä juñöas tatas tenämåtatvam eti [çve.u. 1.6] ity ädinä bheda evämåtatva-phala-çravaëät | viruddha-dharmävacchinna-pratiyogikatayä loke tasyäjïätatväc ca | te ca dharmä vibhutväëutva-svämitva-bhåtyatvädayaù çästraika-gamyä mitho viruddhä bodhyäù | abhedas tv aphalas tatra phalänaìgékärät | ajïätaç ca çaça-çåìgavad asattvät | tasmät paramärthikas tad-bhedaù siddhaù ||12||

(2.13)