Kaccin nobhaya-vibhrañöaç chinnäbhram iva naçyati | apratiñöho mahäbäho vimüòho brahmaëaù pathi ||

çrédharaù : praçnäbhipräyaà vivåëoti kaccid iti | karmaëäm éçvare’rpitatväd ananuñöhänäc ca tävat karma-phalaà svargädikaà na präpnoti | yogäniñpatteç ca mokñaà na präpnoti | evam ubhayasmäd bhrañöo’pratiñöho niräçrayaù | ata eva brahmaëaù präpty-upäye pathi märge vimüòhaù san kaccit kià naçyati ? kià vä na naçyatéty arthaù | näçe dåñöäntaù— yathä cchinnam abhraà pürvasmäd abhräd viçliñöam abhräntaraà cäpräptaà san madhya eva viléyate tadvad ity arthaù ||38||

madhusüdanaù : etad eva saàçaya-béjaà vivåëoti kaccid iti | kaccid iti säbhiläña-praçne | he mahäbäho mahäntaù sarveñäà bhaktänäà sarvopadrava-niväraëa-samarthäù puruñärtah-catuñöaya-däna-samarthä vä catväro bähavo yasyeti praçna-nimitta-krodhäbhävas tad-uttara-däna-sahiñëutvaà ca sücitam | brahmaëaù pathi brahma-präpti-märge jïäne vimüòho vicittaù, anutpanna-brahmätmaikya-säkñätkära iti yävat | apratiñöho deva-yäna-pitå-yäna-märga-gamana-hetubhyäm upäsanä-karmabhyäà pratiñöhäbhyäà sädhanäbhyäà rahitaù sopäsanänäà sarveñäà karmaëäà parityägät | etädåça ubhaya-vibhrañöaù karma-märgäj jïäna-märgäc ca vibhrañöaç chinnäbhram iva väyunä chinnaà viçakalitaà pürvasmän meghäd bhrañöam uttaraà megham apräptam abhraà yathä våñöy-ayogyaà sad-antaräla eva naçyati tathä yoga-bhrañöo’pi pürvasmät karma-märgäd vicchinna uttaraà ca jïäna-märgam apräpto’ntaräla eva naçyati karma-phalaà jïäna-phalaà ca labdhum ayogyo na kim iti praçnärthaù | etena jïäna-karma-samuccayo niräkåtaù | etasmin hi pakñe jïäna-phala-läbhe’pi karma-phala-läbha-sambhavenobhaya-vibhrañöatväsambhavät | na ca tasya karma-sambhave’pi phala-kämanä-tyägät phala-bhraàça-vacanam avakalpata iti väcyaà niñkämänäm api karmaëäà phala-sad-bhävasyäpastamba-vacanändy-udäharaëena bahuçaù pratipäditatvät | tasmät sarva-karma-tyäginaà praty eväyaà praçnaù | anartha-präpti-çaìkäyäs tatraiva sambhavät ||38||

viçvanäthaù : kaccid iti praçne | ubhaya-vibhrañöaù karma-märgäc cyuto yoga-märgaà ca samyag apräpta ity arthaù | chinnäbhram iveti yathä chinnam abhraà meghaù pürvasmäd abhräd viçliñöam abhräntaraà cäpräptaà sat madhye viléyate tenäsya iha loke yoga-märge praveçäd viñaya-bhoga-tyägecchä samyag-vairägyäbhäväd viñaya-bhogecchä ceti kañöam | para-loke ca svarga-sädhanasya karmaëo’bhävät | mokña-sädhanasya yogasyäpy aparipäkän na svarga-mokñäv ity ubhaya-loka eväsya vinäça iti dyotitam | ato brahma-präpty-upäye pathi märge vimüòho’yam apratiñöhaù pratiñöhäm äspadam apräptaù san kaccit kià naçyati na naçyati tvaà påcchyase ||38||

baladevaù : praçnäçayaà viçadayati kaccid iti praçne | niñkämatayä karmaëo’nuñöhänän na svargädi-phalaà yogäsiddher nätmävalokanaà ca tasyäbhüt | evam ubhayasmäd vibhrañöo’pratiñöho nirälambaù san kià naçyati kià vä na naçyati ? ity arthaù | chinnäbhram iveti abhraà megho yathä pürvasmäd abhräd vicchinnaà param abhraà cäpräptam antaräle viléyate, tadvad eveti näçe dåñöäntaù | katham evaà çaìkä ? taträha— brahmaëaù pathi präpty-upäye yad asau vimüòhaù ||38||

(6.39)