Bhoktäraà yajïa-tapasäà sarva-loka-maheçvaram | suhådaà sarva-bhütänäà jïätvä mäà çäntim åcchati ||

çrédharaù : nanv evam indriyädi-saàyamana-mätreëa kathaà muktiù syät ? na tan-mätreëa, kintu jïäna-dväreëety äha bhoktäram iti | yajïänäà tapasäà caiva mama bhaktaiù samarpitänäà yadåcchayä bhoktäraà pälakam iti vä | sarveñäà lokänäà mahäntam éçvaram | sarva-bhütänäà suhådaà nirapekñopakäriëam | antaryämiëaà mäà jïätvä mat-prasädena çäntià mokñam åcchati präpnoti ||29||

Vikalpa-çaìkäpohena yenaivaà säìkhya-yogayoù |

samuccayaù krameëoktaù sarvajïaà naumi taà harim ||

iti çré-çrédhara-svämi-kåtäyäà bhagavad-gétä-öékäyäà subodhinyäà

saànyäsa-yogo näma païcamo’dhyäyaù

||5||

madhusüdanaù : evaà yoga-yuktaù kià jïätvä mucyata iti tadäha bhoktäram iti | sarveñäà yajïänäà tapasäà ca kartå-rüpeëa devatä-rüpeëa ca bhoktäraà bhoga-kartäraà pälakam iti vä | bhuja pälanäbhyavahärayoù iti dhätuù | sarveñäà lokänäà mahäntam éçvaraà hiraëyagarbhädénäm api niyantäram | sarveñäà präëinäà suhådaà pratyupakära-nirapekñatayopakäriëaà sarväntgaryämiëaà sarva-bhäsakaà paripürëa-sac-cid-änanadaika-rasaà paramärtha-satyaà sarvätmänaà näräyaëaà mäà jïätvätmatvena säkñätkåtya çäntià sarva-saàsäroparatià muktim åcchati präpnotéty arthaù | tväà paçyann api kathaà nähaà mukta ity äçaìkyäniräkaraëäya viçeñaëäni | ukta-rüpeëaiva mama jïänaà mukti-käraëam iti bhävaù ||29||

aneka-sädhanäbhyäsa-niñpannaà hariëeritam |

sva-svarüpa-parijïänaà sarveñäà mukti-sädhanam ||5||

Iti çrémat-paramahaàsa-parivräjakäcärya-çré-viçveçvara-sarasvaté-päda-çiñya-çré-madhusüdana-sarasvaté-viracitäyäà çrémad-bhagavad-gétä-güòhärtha-dépikäyäm

sva-svarüpa-parijïänaà näma

païcamo’dhyäyaù ||5||

viçvanäthaù : evambhütasya yogino’pi jïänina iva bhakty-utthena paramätma-jïänenaiva mokña ity äha bhoktäram iti | yajïänäà karmi-kåtänäà tapasäà ca jïäni-kåtänäà bhoktäraà pälayitäram iti karmiëäà jïäninäà copäsyam | sarva-lokänäà maheçvaraà mahä-niyantäram antaryäminaà yoginäm upäsyam | sarva-bhütänäà suhådaà kåpayä sva-bhakta-dvärä sva-bhakty-upadeçena hita-käriëam iti bhaktänäm upäsyaà mäà jïätveti sattva-guëa-maya-jïänena nirguëasya mamänubhaväsambhavät bhaktyäham ekayä grähyaù iti mad-ukteù | nirguëayä bhaktyaiva yogé svopäsyaà paramätmänaà mäm aparokñänubhava-gocarékåtya çäntià mokñam åcchati präpnoti ||29||

niñkäma-karmaëä jïäné yogé cätra vimucyate |

jïätvätma-paramätmänäv ity adhyäyärtha éritaù ||

Iti särärtha-darçinyäà harñiëyäà bhakta-cetasäm |

gétäsu païcamo’dhyäyaù saàgataù saìgataù satäm ||5||

baladevaù : evaà samädhi-sthaù kåta-svätmävalokanaù paramätmänam upäsyam ucyata ity äha bhoktäram iti | yajïänäà tapasäà ca bhoktäraà pälakam | sarveñäà lokänäà vidhi-rudrädénäm api maheçvaram | tam éçvaräëäà paramaà maheçvaraà [çve.u. 6.7] ity-ädi-çravaëät | sarva-bhütänäà suhådaà nirapekñopakärakam | édåçaà mäà jïätvä svärädhyatayänubhüya çäntià saàsära-nivåttim åcchati labhate | sarveçvarasya suhådaç ca samärädhanaà khalu sukhävahaà sukha-sädhanam iti ||29||

niñkäma-karmaëä yoga-çiraskena vimucyate |

sa-niñöho jïäna-garbheëety eña païcama-nirëayaù ||