Kula-kñaye praëaçyanti kula-dharmäù sanätanäù | dharme nañöe kulaà kåtsnam adharmo’bhibhavaty uta ||

çrédharaù : tam eva doñaà darçayati kula-kñaya ity-ädi | sanätanäù parasparäpräptäù | uta api avaçiñöaà kåtsnam api kulam adharmo’bhibhavati vyäpnotéty arthaù ||39||

madhusüdanaù : evaà ca vijayädénäm açreyastvenänäkäìkñitatvän na tad-arthaà pravartitavyam iti draòhayitum anarthänubandhitvenäçreyastvam eva prapaïcayann äha—sanätanäù paramparä-präptäù kula-dharmäù kulocitä dharmäù kula-kñaye praëaçyanti, kartur abhävät | uta api agnihoträdy-anuñöhätå-puruña-näçena dharme nañöe | jäty-abhipräyam eka-vacanam | avaçiñöaà bälädi-rüpaà kåtsnam api kula-dharmo’bhibhavati svädhénatayä vyäpnoti | uta-çabdaù kåtsna-padena sambadhyate ||39||

viçvanäthaù : kula-kñaya iti sanätanäù kula-parasparä-präptatvena bahu-kälataù präptä ity arthaù ||39||

baladevaù : doñam eva prapaïcayati kula-kñaya iti | kula-dharmäù kulocitä agni-hoträdayo dharmäù sanätanäù kula-paraspara-präptäù praëaçyanti kartur vinäçät | utety apy arthe kåtsnam ity anena sambadhyate | dharme nañöe saty avaçiñöaà bälädi-kåtsnam api kulam adharmo’bhibhavati satéty arthaù ||39||

(1.40)

Adharmäbhibhavät kåñëa praduñyanti kula-striyaù | stréñu duñöäsu värñëeya jäyate varëa-saàkaraù ||

çrédharaù : tataç ca adharmäbhibhaväd ity-ädi ||40||

madhusüdanaù : asmadéyaiù patibhir dharmam atikramya kula-kñayaù kåtaç ced asmäbhir api vyabhicäre kåte ko doñaù syät ? ity evaà kutarka-hatäù kula-striyaù praduñyeyur ity arthaù | athavä kula-kñaya-käri-patita-pati-sambandhäd eva stréëäà duñöatvam äçuddheù sampratékñyo hi mahä-pätaka-düñitaù ity-ädi-småteù ||40||

viçvanäthaù : praduñyantéti | adharma eva tä vyabhicäre pravartayatéti bhävaù ||40||

baladevaù : tataç cädharmäbhibhaväd iti | asmad-bhartåbhir dharmam ullaìghya yath¨akula-kñaya-lakñaëe päpe vartitaà, tathäsmäbhiù pätivratyam avajïäya duräcäre vartitavyam iti durbuddhi-hatäù kula-striyaù praduñyeyur ity arthaù ||40||

(1.41)

Saàkaro narakäyaiva kula-ghnänäà kulasya ca | patanti pitaro hy eñäà lupta-piëòodaka-kriyäù ||

çrédharaù : evaà sati saìkara ity-ädi | eñäà kula-ghnänäà pitaraù patanti | hi yasmät luptäù piëòodaka-kriyä yeñäà te tathä ||41||

madhusüdanaù : kulasya saàkaraç ca kula-ghnänäà narakäyaiva bhavatéty anvayaù | na kevalaà kula-ghnänäm eva naraka-pätaù, kintu tat-pitèëäm apéty äha—patantéti | hi-çabdo’py-arthe hetau vä | puträdénäà kartèëäm abhäväl luptä piëòasyodakasya ca kriyä yeñäà te | tathä kula-ghnänäà pitaraù patanti narakäyaivety anuñaìgaù ||41||

viçvanäthaù : na vyäkhyätam.

baladevaù : kulasya saìkaraù kula-ghnänäà narakäyaiveti yojanä | na kevalaà kula-ghnä eva narake patanti, kintu tat-pitaro’péty äha patantéti hir hetau | piëòädi-dätèëäà puträdénäm abhäväd vilupta-piëòädi-kriyäù santas te narakäyaiva patanti ||41||

(1.42)

Doñair etaiù kulaghnänäà varëasaàkarakärakaiù | utsädyante jätidharmäù kuladharmäç ca çäçvatäù ||42||

çrédharaù : ukta-doñam upasaàharati doñair iti dväbhyäà | utsädyante lupyante | jäti-dharmä varëa-dharmäù kula-dharmäç ceti ca-käräd äçrama-dharmädayo’pi gåhyante ||42||

madhusüdanaù : jäti-dharmäù kñatriyatvädi-nibandhanäù, kula-dharmä asädhäraëäç ca etair doñair utsädyante utsannäù kriyante | vinäçyanta ity arthaù ||42||

viçvanäthaù : doñair iti | utsädyante lupyante ||42||

baladevaù : ukta-doñam upasaàharati doñair iti dväbhyäà | utsädyante vilupyante | jäti-dharmäù kñatriyatvädi-nirbandhanäù | kula-dharmäs tv asädhäraëäù | ca-çabdäd äçrama-dharmä grähyäù ||42||

(1.43)