Jïänena tu tad ajïänaà yeñäà näçitam ätmanaù | teñäm ädityavaj jïänaà prakäçayati tatparam ||

çrédharaù : jïäninas tu na muhyantéty äha jïäneneti | bhagavato jïänena yeñäà tad-vaiñamyopalambhakam ajïänaà näçitam taj jïänaà teñäm ajïänaà näçayitvä tat paraà paripürëam éçvara-svarüpaà prakäçayati | yathädityas tamo nirasya samastaà vastu-jätaà prakäçayati tadvat ||16||

madhusüdanaù : tarhi sarveсдm andдdy-ajпдnдvеtatvдt kathaа saаsдra-nivеttiщ syдd ? ata дha jпдneneti | tad-дvaraлa-vikсepa-зakti-madanдdy-anirvдcyam anеtam anarthavдta-mьlam ajпдnam дtmдзraya-viсayam avidyд-mдyдdi-зabda-vдcyam дtmano jпдnena gurьpadiсцa-vedдnta-mahд-vдkya-janyena зravana-manana-nididhyдsana-paripдka-nirmalдntaщkaraлa-vеtti-rьpeлa nirvikalpaka-sдkсдtkдreлa зodhita-tat-tvaа-padдrthдbheda-rьpa-зuddha-sac-cid-дnandдkhaлтaika-rasa-vastu-mдtra-viсayeлa nдзitaа bдdhitaа kдla-traye’py asad evдsattayд jпдtam adhiсцhдna-caitanya-mдtratда prдpitaа зuktдv iva rajataа зukti-jпдnena зravana-manana-nididhyдsanдdi-sдdhana-sampannдnда bhagavad-anugеhйtдnда mumukсьлда teсда taj jпдnaа kartе | дdityavad yathдdityaщ svodaya-mдtreлaiva tamo niravaзeсaа nivartayati na tu kaаcit sahдyam apekсate tathд brahma-jпдnam api зuddha-sattva-pariлдmatvдd vyдpaka-prakдзa-rьpaа svotpatti-mдtreлaiva sahakдryantara-nirapekсatayд sa-kдryam ajпдnaа nivartayat param satya-jпдnaдnantдnanda-rьpam ekam evдdvitйyaа paramдtma-tattvaа prakдзayati praticchдyд-grahaлa-mдtreлaiva karmatдm antareлдbhivyanakti |

aträjïänenävåtaà jïänena näçitam ity ajïänansyävaraëatva-jïäna-näçyatväbhyäà jïänäbhäva-rüpatvaà vyävartitam | nahy abhävaù kiàcid ävåëoti na vä jïänäbhävo jïänena näçyate svabhävato näça-rüpatvät tasya | tasmäd aham ajïo mäm anyaà ca na jänäméty ädi-säkñi-pratyakña-siddhaà bhäva-rüpam eväjïänam iti bhagavato matam | vistaras tv advaita-siddhau drañöavyaù |

yeсдm iti bahu-vacanenдniyamo darзitaщ | tathд ca зrutiщ—tad yo yo devдnда pratyabudhyata sa eva tad abhavat tatha rсйлда tathд manuсyдлда tad idam apy etarhi ya evaа vedдhaа brahmдsmйti sa idaа sarvaа bhavati ity дdir yad viсayaа yad-дзrayam ajпдnaа tad-viсaya-tad-дзraya-pramдлa-jпдnдt tan-nivеttir iti nyдya-prдptam aniyamaа darзayati | tatrдjпдna-gatam дvaraлaа dvividham— ekaа sato’py asattvдpдdakam anyat tu bhдto’py abhдnдpдdakam | tatrдdyaа parokсдparokсa-sдdhдraлa-pramдлa-jпдna-mдtrдn nivartate | anumite’pi vahny-дdau parvate vahnir nдstйty дdi-bhramдdarзanдt | tathд satyaа jпдnam anantaа brahmдsti iti vдkyдt parokсa-niзcaye’pi brahma nдstйti bhramo nivartata eva | asty eva brahma kintu mama na bhдtйty ekaа bhrama-janakaа dvitйyam abhдnдvaraлaа sдkсдtkдrдd eva nivartate | sa ca sдkсдtkдro vedдnta-vдkyenaiva janyate nirvikalpaka ity дdy advaita-siddhдv anusandheyam ||16||

viçvanäthaù : yathävidyä tasya jïänam ävåëoti, tathaiväparä tasya vidyä-çaktir avidyäà vinäçya jïänaà prakäçayatéty arthaù | jïänena vidyä-çaktyä | ajïänam avidyäm | teñäà jévänäà jïänam eva kartå ädityavad ity-äditya-prabhä yathändhakäraà vinäçya ghaöa-paöädikaà prakäçayati, tathaiva vidyayaivävidyäà vinäçya taj-jéva-niñöhaà jïänaà param apräkåtaà prakäçayati | tena parameçvaro na kam api badhnäti, näpi kam api mocayati | kintv ajïäna-jïäne prakåter eva dharmaù krameëa badhnäti mocayati ca | kartåtva-bhoktåtva-tat-prayojakatvädayor bandhakäù | anäsakti-çäntyädayo mocakäç ca prakåter eva dharmäù | kintu parameçvarasyäntaryämitva eva prakåtes te te dharmä udbudhyanta ity etad-aàçenaiva tasya prayojakatvam iti na tasya vaiñamya-nairghåëye ||16||

baladevaù : vijïä na muhyantéty etad äha jïäneneti | sarvaà jïäna-plavenaiva [gétä 4.36] iti | jïänägniù sarva-karmäëi [gétä 4.37], na hi jïänena sadåçaà [gétä 4.38] iti cokta-mahimnä sad-guru-prasäda-labdhena sva-parätma-viñayakena jïänena yeñäà sat-prasaìginäà tad-vaimukhyam ajïänaà näçitaà pradhvaàsitaà teñäà taj-jïänaà kartå paraà prakäçayati | dehädeù paraà jévaà vaiñamyädi-doñät param éçvaraà ca bodhayati | ädityavat yathä ravir udita eva tamo nirasyan yathävad vastu pradarçayati, tathä sad-gurüpadeça-labdham ätma-jïänaà yathävad ätma-vastv iti | atra vinañöäjïänänäà jévänäà bahutvaà nigadatä pärtha-särathinä mokñe teñäà tad-darçitaà aupädhikatvaà tasya praty uktaà neme janädhipäù ity upakramoktaà ca tat sopapattikam abhüt ||16||

(5.17)

tad-buddhayas tad-ätmänas tan-niñöhäs tat-paräyaëäù |