Yoga-saànyasta-karmäëaà jïäna-saàchinna-saàçayam | ätmavantaà na karmäëi nibadhnanti dhanaïjaya ||

çrédharaù : adhyäya-dvayoktäà pürväpara-bhümikä-bhedena karma-jïäna-mayéà dvividhäà brahma-niñöhäm upasaàharati yogeti dväbhyäm | yogena parameçvarärädhana-rüpeëa tasmin saànyastäni karmäëi yena taà karmäëi sva-phalair na nibadhnanti | tataç ca jïänena ätma-bodhena karträ saàchinnaù saàsäro dehädy-atimäna-lakñaëo yasya tam ätmavantam apramädinaà karmäëi loka-saìgrahärthäni svätävikäni vä na nibadhnanti ||41||

madhusüdanaù : etädåçaysya sarvänartha-mülasya saàçayasya niräkaraëäyätma-niçcayam upäyaà vadann adhyäya-dvayoktäà pürväpara-bhümikä-bhedena karma-jïäna-mayéà dvividhäà brahma-niñöhäm upasaàharati yogeti dväbhyäm | yogena bhagavad-ärädhana-lakñaëa-samatva-buddhi-rüpeëa saànyastäni bhagavati samarpitäni karmäëi yena | yad vä paramärtha-darçana-lakñaëena yogena saànyastäni tyaktäni karmäëi yena taà yoga-saànyasta-karmäëam | saàçaye sati kathaà yoga-saànyasta-karmatvam ata äha jïäna-saàchinna-saàçayaà jïänenätma-niçcaya-lakñaëena cchinnaù saàçayo yena tam | viñaya-para-vaçatva-svarüpa-prasäde sati kuto jïänotpattir ity ata äha ätmavantam apramädinaà sarvadä sävadhänam | etädåçam apramäditvena jïänavantaà jïäna-saàchinna-saàçayatvena yoga-saànyasta-karmäëaà karmäëi loka-saìgrahärthäni våthä-ceñöä-rüpäëi vä na nibadhnanti aniñöam iñöaà miçraà vä çaréraà närabhante he dhanaïjaya ||41||

viçvanäthaù : naiñkarmyaà tv etädåçasya syäd ity äha yogän niñkäma-karma-yogänantaram eva saànyasta-karmäëaà saànyäsena tyakta-karmäëam | tataç ca jïänäbhyäsänantaraà chinna-saàçayam | ätmavantaà präpta-pratyag-ätmänaà karmäëi na nibadhnanti ||41||

baladevaù : édåçasya naiñkarmya-lakñaëä siddhiù syäd ity äha yogeti | yogena yoga-sthaù kuru karmäëi ity atroktena saànyastäni jïänäkäratäpannäni karmäëi yasya tam | mad-upadiñöena jïänena chinna-saàçayo yasya tam | ätmavantam avalokitätmänaà karmäëi na nibadhnanti | teñäà jïänena vigamät ||42||

(4.42

Tasmäd ajïäna-saàbhütaà håt-sthaà jïänäsinätmanaù | chittvainaà saàçayaà yogam ätiñöhottiñöha bhärata ||42||

çrédharaù : tasmäd iti | yasmäd evaà tasmäd ätmano’jïänena saàbhütaà hådi-sthitam enaà saàçayaà çokädi-nimittaà dehätma-viveka-khaògena chittvä paramätma-jïänopäya-bhütaà karma-yogam ätiñöhäçraya | tatra ca prathamaà prastutäya yuddhäyottiñöha | he bhärateti kñatriyatvena yuddhasya dharmatvaà darçitam ||42||

pum-avasthädi-bhedena karma-jïäna-mayé dvidhä |

niñöhoktä yena taà vande çaurià saàçaya-saàchidam ||

iti çrédhara-svämi-kåtäyäà bhagavad-gétä-öékäyäà subodhinyäà

jïäna-yogo näma caturtho’dhyäyaù ||4||

madhusüdanaù : tasmäd ajïäna-saàbhütaà håt-sthaà jïänäsinätmanaù chittvainaà saàçayaà yogam ätiñöhottiñöha bhärata ||42||

iti çrémat-paramahaàsa-parivräjakäcärya-çré-viçveçvara-sarasvaté-päda-çiñya-çré-madhusüdana-sarasvaté-viracitäyäà çrémad-bhagavad-gétä-güòhärtha-dépikäyäm brahmärpaëa-yogo näma

caturtho’dhyäyaù ||4||

viçvanäthaù : upasaàharati tasmäd iti | håt-sthaà håd-gataà saàçayaà chittvä yogaà niñkäma-karma-yogam ätiñöhäçraya | uttiñöha yuddhaà kartum iti bhävaù ||42||

ukteñu mukty-upäyeñu jïänam atra praçasyate |

jïänopäyaà tu karmaivety adhyäyärtho nirüpitaù ||

iti särärtha-darçinyäà harñiëyäà bhakta-cetasäm |

gétäsv ayaà caturtho hi saìgataù saìgataù satäm ||4||

baladevaù : tasmäd iti | håt-sthaà håd-gatam ätma-viñayakaà saàçayaà mad-upadiñöena jïänäsinä chittvä yogaà niñkämaà karma mayopadiñöam ätiñöha | tad-artham uttiñöheti ||42||

dvy-aазakaа dhдnyavat karma tuсдаздd iva taлтulaщ |

çreñöhaà dravyäàçato jïänam iti turyasya nirëayaù ||4||

iti çrémad-bhagavad-gétopaniñad-bhäñye caturtho’dhyäyaù

||4||