Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Лекции йым аржы.doc
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.05.2025
Размер:
2.21 Mб
Скачать

16. Қарыз капиталың тиімділік қөрсеткіштері:

Қарыз капиталының тиімділігін бағалау үшін талдамалы көрсеткіштер жүйесі пай-ы. Аталмыш көрсеткіштердің ең маңыздыларына:

1. Қаржы қаурыттылығы коэффициенті

Осы коэффициент қарыз алушының баланс валютасындағы қарыз қаражаттың үлесін көрсетеді. Көрсеткіш 50 % аспауы тиіс.

2. Ұзақ және қысқа мерзімді қарыз капитал арасындағы ара-қатынас коэффициенті:

ДЗК- соңғы есептік күні бух. баланс б/ша ұзақ мерзімді қарыз капиталы

КЗК - соңғы есептік күні бух. баланс б/ша қысқа мерзімді қарыз капиталы

Әрбір қарыз алушының аталмыш параметрі жеке болады ж/е ол бірқатар кезеңде талданады. Осы коэффициенттің ұлғайғаны тартылған қарыз капиталының инвестициялық бағытын растайды.

3. Қаражат тарту коэффициенті:

ОА – қарыз алушының осы күні бух балансы б/ша айналым активі.

Аталмыш көрсеткіш қысқа мерзімді активтің айналым активінің орнын толтыруға қатысу дәрежесін сипаттайды.Осы коэффициенттің деңгейі неғұрлым төмен болса, банк клиентінің несие төлеу қабілеті соғұрлым жоғары болады.

4. Запастың орнын толтыруда қаражат тарту коэффициенті көп қолданатын параметр болып табылады.

ЗС- соңғы есептік күні баланс б/ша қары қаражаты.

Запастың орнын толтыратын меншікті айналым қаражаттың үлесі 50 %-ң банктің қысқа мерзімді несиесімен, тауарлық операция б/ша кредиторлық берешектің есебінен өтеледі.

5. Қаржылық тұрақтылықтың қорытындыланған коэффициенті

СК- қарыз алушының баланс б/ша меншікті капиталы

ДО - қарыз алушының баланс б/ша ұзақ мерзімді міндеттемесі

Осы параметр баланстың ең тұрақты көздің есебінен орны толтыратын активтің бөлігін білдіреді. Коэффициенттің ұсынатын мағынасы 70-80%.

6. Капиталдандыру коэффициенті

7. Борыштық және сату мөлшерінің арақатынасының коэффициенті:

Жиынтық міндеттеме құрамына: ұзақ мерзімді және қысқа мерзімді қарыз қаражаты кіреді.

17. Қаржы ресурстарын тарту түрлері

18. Несиелерді тарту артықшылықтары мен кемшіліктері

19. Облигациялар, векселдер шығару және стратегиялық инвестициялар артықшылығы мен кемшіліктері

20. Акцияларды жеке адамдар арасында тарту мен көпшілік арасында тарту артықшылығы мен кемшіліктері

Қаржы ресурстарынсыз бизнес жасау мүмкін емес, бірақ қазір елімізде қаржы ресурстарын тарту үлкен қиындықтар туғызып отыр. Қолайлы қаржы-у тізбесін таңдау қиын екенін суреттеп беру үшін ең кең тараған қарж-у көзедерінің артықшылығы мен кемшілігінің салыстырмалы кестесі төмендегідей.

І Несиелерді тарту

а) теңгелік банк несиелері

б) валюталық несиелер

артықшылықтары

кемшіліктері

АҚ көп адамдар қарамағында болмайды.% өзіндік құнға жатқызылады, яғни салықтан қорғайды. Несиені алу мен өтеудің қолайлылығы АК құнсыздануы болмайды % өзіндік құнға жатқызылады, яғни салықтан қорғайды. Несиені алу мен өтеудің қолайлылығы

Несиелік % жоғары болуы. Қысқа мерзімді әдетте қалпына келетін несиелік түрде беріледі. Кепілдік талап етіледі. Өзге қаржыландыру түрлерін пайдалану кедергі болуы немесе оның құнын жоғарлатып жіберуі мүмкін. Валюталық тәуекел деңгейі өсіп кетпеуі үшін одан табыс алынуы керек. Кепілдік талап етілуі. Өзге қаржыландыру түрін пайдалану кедергі болуы немесе оның құнын жоғарлататып жіберуі мүмкін.

ІІ Меншікті капитал (таза пайда мен амортизация)

АК көп адамның қарамағында болмайды

Меншік иелері мен арада дау жанжал туу мүмкін

ІІІ Лизинг

АК көп адамның қарамағында болмайды. Мүлік құнын кейінге шегеріп төлеу. Лизингтік төлемдер өнімнің өзіндік құнына қосылады. Лизингтік құрал жабдық келісімшартқа кепілдік болады. Лизингтік төлемдердің өтелмеуі банкротқа ұшыратпайды. Лизинг тұтынушы – кіші кн-ң лизинг келісімшарт б-ша төлемдері ҚҚС тыс босатылады. Құрал жабдықтың құны өтелгенге дейін оның сапасын тексеріп белу мүмкіндігі бар

Лизинг тұтынушының құрал-жабдықтың амортизация өнімнің өзіндік құнына қосылмайды. Өтімді емес жабдыққа қосымша жабдықтау қажет. Лизинг келісімшартында шектеулер көп

ІҮ Акцияларды жеке адамдар арасында тарату

Қарыз көлемі өзгермейді. Акциялар

б-ша дивидендтер төлеу міндетті емес және банкротқа ұшырау қаупі жоқ. Әрі қарай қосымша қаржыландыру көздерін тарту мүмкіндігі бар

АК көп адамның қарамағында болады. Акцияны қосымша шығару көп жағдайда шектеулермен байланысты

Ү Акцияларды көпшілік арасында тарату

Акциялар б-ша дивидендтер төлеу міндетті емес және банкротқа ұшырау қаупі жоқ. Акциялар өтімділігі артады, кн-ң беделі рейтингі көтеріледі. Айтарлықтай инвестиция тарту жеңілдетеді

АК көп адамнаі қарамағында болады. Акцияларды қосымша шығару жоғары трансакциялық шығындарды қажет етеді. Ықтималды инвесторға қаржылық ақпарат беру жайлы талаптар жоғары болады. Азаматтар мен ықтималды инвесторлар көпшілік арасында акция тартуға сақтықпен қарауы. Акцияларды табысты тарту үшін АК көпшіліктің қолында болуы керек

ҮІ Облигация шығару

АК көп адамның қарамағында болмайды. Ұзақ инвестордың ақша капиталын тарту мүмкіндігі болады. Қосымша қаржыландыруға әрі қарай кедергі болуы мүмкін. Қамтамасыз етілмеген облигациялар шығару үшін қоғам кемінде 3 жыл жұмыс атқаруы керек

Қайталама нарықтың өтімділігінің жоқтығы. Нарықтың % мөлшерлемесі тым жоғары. Корпоративтік облигацияның % пайда салығы мөлшерінде салық салынады.

ҮІІ Вексельдер шығару

АК көп қолда болмайды.% салық салынатын пайдадан төленеді. Шығару рәсімдерінің қарапайымдылығы. Есеп айырысу және несиеге кепілдік ретінде пайдалану мүмкіндігі бар

Қысқа мерзімді қаржыландыру түрінде пайдалану Айтарлықтай үлкен сомалар тартудың шектеулі болуы. Өтімділігі жоғары емес

ҮІІІ Стратегиялық инвестициялар

Ст инвестор қаржы қаражаттары мен қоса тех-қ, басқарушылық көмек көрсетеді. Ауқымды инвестициялар тарту едәуір жеңіл болады

Шектулі шарттар (компанияның директорлар кеңесіненсорын алу, көп акцияны немесе көп уақытқа бақылау пакетін беру)