49. Падзелы рп уключ Бел у Рас імперыю

Прычыны падзелаў РП: 1)ўнутрыпаліт.становішчы дзярж.- паліт.крызіс, або бязладдзе( злоўжыванне шляхец.вольнасцямі- права «ліберум вета» 1супраць і р-ня не прым,а пасяджэнне сойма спынялася,больш.соймаў сарвана.) Дзярж. кірав. хар-ся ўсеўладдзем магнатаў і шляхты і слабасцю карал.улады (С.А.Панятоўскі). 2)знешнепаліт.стан. – Паўн.вайна 1700-1721 (Масква са Швецыяй, РП вымуш.па дамове) умешв.ва ўнутр.справы РП. 1772 г. у Пецярбургу быў падпіса. д-т аб 1 падзеле РП паміж Рас імпер., Прусіяй і Аўстр. Да Расіі адышла Усх Бел. Спробай выратаваць дзярж.прыняцце соймам 3 мая 1791 Канстытуцыі РП- ліквід. падзел РП і абвясціла дзярж. з адзіным урадам, агульным войскам і фінансамі. 1793 2падзел РП. Пад уладу Рас. Цэнтр.частка бел зямель.- паўстанне 1794 г. на чале Т.Касцюшкам кіраваў паўст.на тэр. Поль., пад лозунгам «Вольнасцъ, цэласнасць, незалеж.», ўдзел шляхта, мяшчанства, сялянства,дух.. У ВКЛ на чале Якуб Ясінскі. Заклік Касцюшкі аднаўл.РП у межах 1772,дасягнуць масс.падтрымкі насельніцтва не ўдалося. Паўст. падаўлена рас.войск. 1795 3 падзел РП паміж Рас, Аўст, Прусіяй. Да Расіі захбел землі. РП спыніла сваё існаванне. Па выніках падзелаў РП тэр.суч.Б. ўвайшла ў склад Рас імперыі. 1772 створ.Бел.губерня, на базе якой 1802 створ.Бел.генерал-губернат. з Віцебс і Магілёўс губерній, праісн. да 1856. 1802 з Літоўс і Мінскай губерній створ.Літ генерал-губернатарства, праіс да 1812. Пача.перыяд гвалт.русіфікацыі, ушчамл.ў правах кат. і ўніяцк.веравызнання.

50. Палітыч і эк раз Бел пер пал 19ст. Р-ма 1861г

3 к.XVIII пач.новы перыяд у гісторыі Б.,у склад.Рас.дз. Цар.ўрад меры па ўмац.свайго ўплыву. 1796 адміністрац.рэф.ствара.губерні: 1.Беларуская (Полацкая і Магілёўская) з губ.гор.Віцебскам, 2.Мінская з губ.г.Мінскам 3.Літоўская (Слонімская і Віленская). 1801 нов.адміністрац.дзял. Бел-я губ. падз. на Магіл. і Віцеб., якія з Смаленскай ў склад Бел-га генерал-губер. Літоўская губ.падз. на Гродз.і Вілен., якія з Мінскай губ. Літоўскае генерал-губ. Выканаўч.ўлада ў губ. генерал-губер. і губернат. У губ.гарадах ствар.органы рас.адміністр.кіраван-ня: губе.ўправы, казён.палаты, прыказы і г.д. Захоўв. на Б. ў якасці асн.зак.Статута ВкЛ 1588, сістэма мясц.кіравання і суд.орг., але ў іх створ.палаты грамадз. і крыміна. судоў, земскія суды. Да 1863 больш.чыноўнікаў у бел.губ.належала мясц.ураджэнцаў. Палітыка царызму да шляхты. Канфіс.зямель., разбор шляхты-дакумент.пацвярдж.шляхец.правоў, запіс.у прывілеях ці граматах літ.кн. і пол.кар.; магнаты пазбаўл.права трымаць войскі і крэпасці,шляхта — права ствараць узброен.саюзы (канфедэрацыі); ліквід.і мясц.шляхец.сеймікі. Сац.палітыка царызму ў Б.феад-прыгон. х-р. дыктат памешч.-права прадаваць сялян без зямлі., распаўсюдж.расі.падатк.сістэма. 25г. у салдаты Канфес.паліт. за кат.права на свабод.выкананне абрадаў. Маёмасць кат.касцёлаў недатыкаль. 1820 забаронена дзейнасць езуітаў. Уніятаў прымус.пераводз.у правас.Пануючае станов. правас.ц адмена прыгон.пр. 19 лютага 1861 АII Маніфест і Палажэнні аб вызвал.сялян ад прыг.залежн. Прычыны: сац.эк.адстал., параж. у Крым.вайне 1833-56, нарас.сял.руху. сяляне атр.толькі асабіст.свабоду. Зямлёй яны не надзял. (застав.ўласн.памешчыка), сял.выкуп (плацілі20% сумы,астат .плац.дзярж,за 49г доўг дзяр.з працэнтамі. Бурж.рэф. 60-х—70-хXIXваенная,судовая, земская,школьная,цэнзурная,гарадская і інш.Ваен.рэф.(1862-1874) адмяніла рэкруцку.павін.,ўсеаг.воінск.павін.,тэрмін службы з 25 г. да 6. Суд.рэф.(1864 г.) на змену сасл.судам агульны для усіх усесаслоўны суд, адкрыты і незалежны ад урада.Уводз..Адвакаты,прысяж.асядацелі..Школь.рэф.(1864)ўсесасл.адукац.

51. Паўстанне 1863г

1863-1864гг К.Каліноўскага. Прычыны: 1)Абвастр.грам-паліт адносін. 2)Абвастр. царызма і поль.грамадства 3)Незадав нас-ва вынікам р-м 1861г.4)Узраст.нац. настрояў на зах. імперыі. Пачатак паўст: 10 студзеня 1863 г – афіцыйна. Але ў сак 1861г у Варшаве – правядзенне дэманстрацыі, нац.-патрыя.. антырэпрэс. Антыцарск. растраляна). →восень1861 у Варшаве створ.шведскі камітэт паўстання, затым ператвор.ў польска-цэнтральны камітэт. Ствар.арганіз. цэнтры да нізоў паўстання, ідэалагічн. апрацоўка, стварэнне груп. 22 студзеня 1863-цэнтр. нац. камітэт абвяс. сябе часовым нац. урадам і заклікаў да рашучых дзеянняў. Мэта: нападаць на рас.войскі, забіваць ваеннакаманд. Цар.ўрад не падрыхт. Ход:Час.нац. урад маніфест і 2 аграр.дыкрэт., вызначана праграмма паўстання, Польшча абвяшч.незалеж., надзяленне зямлей беззям.сялян, канпенсацыя памешчыкам за адабраныя землі Удзельнікі: дроб.чыноўнікі, дробназям.і беззямельн. шляхта, разначын. Інтэлег., чыноўнікі, студэнты .к. студз.1863 на тэр. зах. паветаў з’яв.атрады з Поль., рух. і на цэнтр. раены Б.,рэйды на ўрад. Орг., нападалі на войскі. 1-я мясцов.атрады пач.дзейніч.у сак.-крас. 1863. Ваенн.началь. на тэр. Бел.губ.-Урублеўскі. Перш. сутыкненні з царс.войскамі паказалі- не могуць супрацьст. Для падаўлення ў Польшчы, Б. і Літве царс. урад прызначыў генерал-губерн.Мурав’ева і паспяхова падавіў паўстанне. Прычынны паражэння: 1) не было добра падрых2)недахоп зброі3)супраць паўстанцаў рагуляр.войскі 4)разрозненныя выступленні 5)абарончая тактыка 6)разнагалоссі паміж цэнтр-варшаўскім і правінц. Віленскім камітэтам кіраўніцтва 7)не было адзінага плана дзейнняў 8)паўстанне не падтрымалі сяляне: розныя інтарэсы: сяляне не жадалі змагацца за інтарэсы палякаў. Вынікі: 1)яно было накіравана на паслабленне сялянскай р-мы 2)ліквідацыю рэштк. феадалізму 3) накіравана супраць самадзяржаўя 4)спрыяла абуджэнню нац. самасвядомасці 5)супраць нац. і саслоўн. няроўн. грамадзян 6)уздыму нац.-вызвал. руху 7)замарудзіць рэв. рух на Б.

52. Грамадска-паліт рух на бел землях (кXIX ст. - пXX ст.). Народніцтва.Ідэал-я грунт.на веры ў своеасаб.шлях сац.перабудовы Расіі - пераход да сацыялізму, мінуючы капіталізм. Асн.сілу ў сялянстве. Родапачын.ідэі б А. Герцэн і М.Чарнышэўскі.Адзін з першых народн.гурт. у Б.ўтвар. ў 1875г. у Магілёве, затым у Мінску, Віцебску, Слуцку. Бел.народнікі ўвах. ў агульнарас. Падпольн.арг-цыі: «Зямлю і волю»,пасля яе расколу ў «Народ волю» і «Чорны перадзел». У дзейнасці стаўку на індывіду.паліт.тэрор супраць прадстаўн.улады. 1 сакавіка 1881 бел. І.Грынявіцкім забіты А ІІ. Народнікі Б. спраб. аб'ядна. ў адзіную арг-ю. пач 1882 у Вільні створ. Паўночназах арг-я "Народ волі", ў канцы года паліцыі раскрыць і арышт. членаў яе цэнтр.групы. У Б. заст.толькі асобныя гурткі.У 1 пал1880х у Пецярбургу студэнц.гурткі нарадавольн. і ліберальнаасвет. накірункаў, удзельнікамі якіх выхадцы з Б. У1884 г. утвар. Бел. сацы-рэвалюц гр. «Гоман», выдавала аднайменны нелегал.часопіс. У Мінску арган.падпольная друкарня "Чорнага перадзелу". Гоманаўцы былі першымі, хто паставіў пытанне аб праве бел. мець сваю самас.дзярж.. Іх ідэал вольная ад сацыяльнага і нацыян прыгнёту Расія, пабудав.на аснове федэрацыі самакіруемых абласцей. Гоманаўцы сувязі з народніцкімі гур. Мінска, Віцебска, Магілёва, аб'яд.усіх рэвал.народнікаў Б. ў той час не здолелі. У 2 пал1880х90я пануючым накірункам у народніцтве з'яўл.ліберальны. Лібер.народнікі адмовіліся ад рэвал.метадаў барацьбы і гал.ўвагу на рэфармір.зямель.заканадаўства з мэтай ↑ сялян.землеўладанне і захав.абшчыну ў вёсцы. У некаторых гарадах Б. арганіз.гурткі, у якіх вывуч. працы Маркса, Энгельса. У Мінску такімі гуртк.кіравалі Абрамовіч, Гурвіч і Трусевіч. 3 сяр.1890х гг. у сацыялдэмакр руху Расіі адбыліся значныя змены. Пачаўся пераход ад вузкай гуртк.прапаганды марксізму да мас. эк і паліт агітацыі. сацыялдэмак ар-цыі ўжо існавалі ў Мінску,Гомелі,Віцебску,Пінску, БрэстЛітоўску. з сяр1890х гг. сацыялдэмак пачалі наладж.прапаганду ідэй сацыялізму ў рабоч.асяроддзі. У Мінску аформ.2 сацыялдэмак гр. Адну з іх узначаль. Гурвіч і Берман,разгарнулі агітацыю сярод яўрэйс.рабочых, занятых у дробнай вытворчасці. 2 гр, пад кіраўніц.Трусевіча,прапаганду на буйны.прадпрыемствах Мінска. У 1897г. на з'ездзе яўрэйскіх сацыялдэмак ар-цый у Вільні утвора. Бунд Усеагульны яўрэйскі рабочы саюз у Літве, Польшчы і Расіі. лідэрам Крэмер.Такім чынам,у канцыXIX ст. былі закладзены ідэйныя і арганізац асновы далейшай барацьбы розных апазіц самадзяржаўю сіл, якія пачалі афармляцца ў паліт партыі.

53 Лютаўская і Кастрыч р-цыі

23- 27 лютага ў Петраградзе мас.выступл. працоўных, перараслі ўсеагуль.стачку, далуч. салдаты Петраград.гарнізона, МІІ адрокся, створ.Савет раб.і салдац.дэпутатаў,больша. месцаў меньшавікі і эсэры. 2 сак. створ. Час.ўрад(кадэты,акцябрысты,сацыяліст–А.Керанскі) -сітуацыя “двоеўладдзя”. У Б. сітуацыя больш заблытанай. У пач.сак. ў губер.цэнтрах створ.Саветы раб і салдац дэпутатаў па прыкладу Петраграда. Усе Саветы прызналі кіруючую ролю Петраград Савета і Часўрада. Акт.дзейнасць развяр.партыя кадэтаў(ліквідаваць двоеўладдзе, склікаць Устаноўчы сход – вызнач. Пал.лад ў Расіі, бел.асобным народам не лічылі). Стаўка вярх. галоўнакаманд. ў Магілёве – уплыв.цэнтр. Сяляне бел.губ. правялі пасля р-цыі шэраг з’ездаў. 20-23 красавіка 1917 ў Мінску З’езд сялянс.дэпутатаў Мінскай і неакуп.часткі Віленскай губ.( працяг вайны магчымы, але міра трэба дасягнуць хутчэй). У Б. моц.партыі сацыялістаў-рэв. + найб. аўтарытэт Бунд і меньш. Бальш.малавядомы. Найбо.масавай БСГ. 25 сакавіка 1917 па ініцыят. БСГ I з’езд бел.нац аргані-створ.выкан.орган з’езда – Бел.нац.камітэт (БНК, гл.Скірмунт). Мэта - праект мясц.канн-цыі, арган. выбары ў Б.краёвую раду(студз.1919), садзейн.развіцю бел.к-ры. 8-10 ліпеня 1917 ў Мінску II з’езд бел.нац.арг-й-за аб’ядн. ўсіх нац.пал.сіл вакол нац. ідэі – ствар. Бел.дз., ў межах дэм.федэра.Расіі. кастр. 1917 Цэнтр. рада бел. арган. пераўтвор. ў Вял.бел. раду, створ.Цэнтр. ваенная бел. рада гал.мэтай фармір. Бел. войска. Восен.1917 Бел.сацыял-дэмакр. раб.п. (А.Чарвякоў, Лагун, Усціловіч). не было адзінства па спосабах вырашэння сац. і нац. праблем. Ліп.1917 Час.ўрад сілу для стабілізацыі сітуацыі канец двоеўладдзя, пач. праслед. найб.радыка. партый – асабліва бальш. 24 жніўня 17 паход арміі Карнілава на Пецярбург. А.Керанскі ліквід. мяцежа Карнілава..У Б.створ. Час.рэвал. камітэт Зах. фронту для ліквід. мяцежа - Л.Карнілаў арышт. ў Магілёве→. Павыс. папулярн. бальшав. з 25 на 26 кастр.17 Петраград бальш. паўстанне супраць Час.ўрада, ўлада II Усерасійск. з’езду Саветаў. Мінскі Савет загад “Уся ўлада саветам!”. 26 кастр.пры ім Ваеннарэв.камітэт Паўночна-Зах фронту, а прыхільн. Час.ўрада 27 кастр. Камітэт выратавання рэв. (эсэры, Бунд, меньш., ВБР, прафсаюз. Мінска) →у Мінск Каўказская дывізія →Мін.Савет уладу. 1ліста.17 Мінск - браняпоезд і армейскія час., падтрым.бальш.. К-тэт вырат. р-цыі разагнаны. кастр-ліст 17 савец.ўлада на ўсёй неакуп. тэр Б. У гарадах ствар.Ваенна-рэвалюц к-тэты, мерапрыем. па ўмац.савец.ул. У Магілёве Стаўка больш. Савета меньш-эсэраўска-бунд. - галоўнакам арміі М.В.Крыленка войскі на ліквід. Стаўкі, 18 ліст.Магіл. Савет прызнаў савец. Ўл. і ўтвар. ВРК. Ліст. Мінск тры з’езды сялянскіх, салдац.і раб. дэпутатаў Зах.вобл. і фронту Іх выкан.кам. ў Выкан.камі. Зах.вобл. і фронту (Аблвыкамзах), узнач. Н.Рагазінскі, старш.СНК К.Ландар. Віцеб. і Магіл. Створ. свае орг.ўл.,дзейн. асобна ад Аблвыкамзаха.→ Устаноўчы сход быў разагнаны. Бел.нац.партыі пача.рыхтаваць Усебеларускі кангрэс, для выраш. лёс бел.губ. ўрад Сав.Расіі Белар. Аблас. кам, утвор. з дэлегатаў Устан. сходу, так сама правесці Усебел.з’езд з аналагічнай мэтай.