47. Палітыч развіццё бел у рп

1569 г.Люблін – унія аб дзярж.-паліт.саюзе ВКЛ з Польшчай. Утвар. федэр-я дзярж. РП. Прычыны: 1)супярэчнасці ў пануючай шляхце (паны-рада(магнаты) толькі свае рашэнні на сейме.(уП.польск.шлях.вольнасці.);2)цяжкае.знешнепаліт.станов.ВКЛ (Лівонская вайна з Масквой 1558-1583 – ВКЛ саюз з Лівоніяй, уцягнута ў вайну. + Масква да заваяв.ВКЛ асадж.Віцебск, Оршу, 1563 захоп.Полацк; 3) Польшча сама хацела – нов.землі, распаўс.каталіцызма. студз.1569г. Люблінскі сейм – кожны свае ўмовы, спрэчкі, польс.в. захап.Падляшша, Валынь, Кіеўшч. і інш. ВКЛ вымушана на ўмовы : 1)выш.орг.улады – агуль.сейм, збыр.толькі на тэр.Польшчы.(з 2-х палат: сената і пасольскай ізбы, з сената (магнаты) каралеўская рада (2 гады),кіравала дзярж.) (Пасол. ізба- шляхцічы, дэпутаты,2 з кожнага павета (больш 200)., на чале дзярж. кароль, выбір.феадалы П.і ВКЛ (Першым манарх.РП быў Жыгімонт Аўгуст.) 2)знеш.паліт. выключна РП 3)свабод.набываць маенткі у ВКЛ і П. 4) ВКЛ – зах.адміністр.апарат, заканадаўст., судов.арганіз., войска. Шляхта ВКЛ хац. больш. самас-ці – 1588 3статут ВКЛ (Л.Сапега) – скасаваў мног.пастановы Люб.уніі(палякі не маглі набыв.землі ў ВКЛ.) Барацьба за захав.бел.мовы (з 1696-бел. мова як дзярж.была забаронена) і правасл.(В.Цяпінскі; Брэсцк. царк.унія. (1596). Кат.і прав. цэрквы на тэр. РП аб'ядноўв. ва уніяцкую – падпарадк.папе рым.). 1652 у сойм уведзены правіла адзінагалосся “Ліберум вета”. XVII ст. на землях Б. ваенныя дзеянні. Асаб. значнымі былі войны паміж Расіяй і РП у 1609—1634 і 1654—1667 за землі на паўноч.усх. і поўдні Б, за тэр. Украіны. перамір'е, закл. ў Андрусаве (1667), спыніла супрацьстаянне. У к.XVII ст. узрасла напружанасць паміж РП і Швецыя- Паўночн.вайна 1700—1721. РП ў саюзе з Расіяй, але ваен.дзеянні адбыв.галоўн. чынам на тэр. Б. Склад.знеш. абставіны, аблогі гарадоў, пажары - насельніцтва Б. выступала са зброяй супраць улад ці уцёкі за межы дзярж. 1569-1572 Сигизмуд II Аўгуст; 1572-1574 безкаралеўе-Аўгуст памёр бяздзетным; 1574-1575 Генрых Валуа (Фр.прынц); 1576-1586 С.Баторый; 1578 ств.апеляц.суд.інстан. — Трыбунал, паспяхова завяр.вайну супраць Івана IV: ст.1582 у Яме Запольскім дагавор РП атрымала Лівонію і вярнула Полацк. 1586-1632 Жыгімонт III Ваза - быў таксама каралём Швеции, падтр.Лжэдзмітрыя I, інтэрв. ў Расію, грамадз.вайна 1605—1609 Рокаш сандамірскі шляхта абаран.свае прывілеі.; 1632-1648 Уладзіслаў IV Ваза; 1648-1668 Ян Казімір Ваза –вызв. рух на Украіне (Б.Хмяльніцкі). 1669-1673 Міхал Карыбут Вішнявецкі; 1674-1696 Ян III Сабескі - 1683 разгр. турэц. армію, якія абл. Вену. 1686 быў закл. "Вечны мір" з Расіяй,пацвердз. - Кіеў застаўся за Расіяй.; 1697-1733 Аўгуст II Моцны; 1764-1795 Станіслаў Понятовкий - стаўленік Расіі, фаварыт КII.

48. канфесійнае становішча бел 14-17ст. рэфармацыя і контррэфXI-XIII тэр.суч. Б. выключна прав.(прадстаўл.Полац.і Тур.(з 1241 г. Пінск.) епархіямі, Смаленск.і Ўладзіміра-Брэсцка. еп.–ў склад Кіеўскай мітраполіі і падпарад.Канстантыноп.патрыярху. мітрапаліты з Кіева ў Маскву- 1316 створ. Наваградска-Літоўская мітраполія з цэнтр. у Наваградку. Патрыярхі не жадалі падзелу “рускай” царквы- рэдка прызнач.асобных для ВкЛ мітр-ў. 1415 Вітаўт без згоды патрыярха- выбраць мітр. Грыгоры Цамблак. Каталіцтва пасля Крэўскай уніі 1385(Ягайла)-дзярж.рэлігіяй ВкЛ(свабода веравызнання пакінута).Вялі.дзейн. па распаўсюдж.кат.манастыры–францыск., бернардз. і інш. 1563 Ж.ІІ Аўгуст аб роўнасці ў правах прав.і кат. шляхты, чым прызнаў роўны статус дзвух рэлігій. Распаўсюдж.ідэй рэфар-і- грамадска-паліт.і ідэалаг.рух, узнік у пач.XVI ст. у Зах.Еўропе з мэтай паслабіць уладу ката.царквы і асабіста Папы Р.(патрабаванні – дэцэнтралізав., дэмакратыз., ліквід.манастыры,культ,абраднасць,секулярыз. (канфіск. для дзярж.) царк.маёмасць. У ВкЛ ідэі рэфармацыі праніклі да 1540, але рэфарм.рух меў асаблівасці-гал. сілай былі буйн.феад.і шляхта, гал.рэліг. накірунак – кальвінізм.(адмаўляла іерархіч.пабудову царквы і вярх.ўладу папы р., спрасціць рэліг.культ;богаслуж. на нац.мове).Шыр.распаўсюдж. ерэты.рух антытрынітарыяў (арыян)-адмаўлялі боскую сутнасць Хрыста. Рэфар-я на Бе.- этапы 1)1553-1570 гг., да з’яўл.ў ВкЛ езуітаў-хуткі рост колькасці пратэстантаў. Гал.дзеяч Р. ў ВкЛ М.Р.Чорны першы збор у Бярэсці і перш.на тэр.суч.Б.друкарню; пад яго патранатам у 1-шы з’езд пратэст.у Вільні. ↑ роля асветы, кнігадрукав.і інш. 2)1570-1596 гг. да Берасц.царк.ун.(Афіц.прав.цар. ў ВкЛ пераст. існ.)–пач.ўзмац.пазіцыі кат.цар., узмац. Контррэфарм (царк.рух,мэта-аднавіць прэстыж кат.царквы і веры). Пач.звуж. сац.база Рэф-і шл. і магн.пакідалі рады кальвіністаў. Пасля Любл.уніі(1569) выгадней перайсці ў кат. 1570 вілен. біскуп запрасіў у Вільню езуітаў праводз.актыўн. палітыку контррэф. (П.Скарга, 1579 езуіц.акадэмія3)1596-сяр.XVII↑контррэф.,пач.праследв.арыянства.Рэфа.садзей.фармір.грамадзя.самасвядомасці; спрыяла пранікне. і распаўс.гуманіст.,рэнесанс. ідэй; садзейні. развіццю асветы і кнігадрука.; пашыр.міжнарод. сувязі княства, але культ. і паліт. паланізацыі бел. магнатаў і шл.