Суыту қондырғыларын эксплуатациялау

430. Газ тазалау жұмыстары тек шығын қысымымен жүзеге асырылады.

Домна пештерінің бірін қысқа мерзімге тоқтату кезінде оның газ тазалағышы цех аралық газ өткізгіштен сөндірілмейді; ондағы шығын қысымы басқа пештердің газы есебінен сақталады; тек бір ғана пеш жұмысы кезінде газ тазалағыштағы шығын қысымы жүйеге домна, кокс немесе табиғи газ жіберу есебінен сақталып тұрады.

431. Домна цехының құрғақ шаң аулағыштарынан шаңды шығару кезінде газ тазалау аумағында және скрубберлер және электр сүзгілер алаңдарында қандай да жұмыстар жасауға, егер жұмыстар істеу орнынан шаңның шығатын орнына дейінгі аралық 50 м кем болса, жол берілмейді.

432. Скрубберлер мен электр сүзгілерінің гидро ысырмаларының, скрубберлер мен электр сүзгілерінің су деңгейін бақылау және дабыл беру аспаптарының дұрыстығын тексеру, қалқыма камерасымен скрубберді жалғайтын құбырлар мен тасымалданатын қалқыма құрылғыларын жуу, шламның шөгуінен кері циклді газ тазалау құбырлы өткізгіштері мен тартпаларын жуу және тазалау технологиялық регламентке сәйкес күндізгі ауысымда жүргізіледі.

433. «Газ» әсерінде болатын скрубберлер, электр сүзгілер, құбыр-тозаңдағыштар, дроссельдік топтар, тамшы жинағыштарға қызмет көрсету бойынша барлық жұмыстар, сонымен қатар форсункаларды тазалау, су ысырмаларын жуу, ішкі тексеріс, корондаушы электродтарды алмастыру, шөгінді құбырлар мен электродтарды тазалау, ағынды су құбырлы өткізгіштері мен тартпаларды шаю тағы сол сияқтылар газ қаупі бар болып табылады және наряд-шақтама бойынша орындалады.

434. Газ тазалауды тоқтату және қосу кәсіпорын нұсқаулығының технологиялық регламентіне сәйкес төменде келтірілген талаптарды ескерумен орындалады:

1) газды жағусыз домна пешін тоқтату кезінде колошникте газ тазалау пештен айыру клапанымен, конус аралық кеңістіктің газ өткізгішін теңестіру газ тазалауы-колошникте табақшалы ысырмамен сөндіріледі, бұл кезде газ тазалау апараттары мен газ өткізгіштер таза газдың цех аралық газ өткізгіші жағында қысымда қалады. Газ өткізгіштер мен аппараттардағы үрлеу майшамдары жабық. Скрубберді суландыруға су беру тоқтатылмайды, бірақ қысқартылады;

2) колошниктегі газды жағумен домна пешін тоқтату кезінде конус аралық қуыстағы газ тазалау газ өткізгіші мен теңестіру газ өткізгіші колошникте табақшалы ысырмалармен сөндіріледі, содан соң газ тазалау жағынан аталған газ өткізгіштердегі ысырма және теңестіру газ өткізгішіндегі дренажды тізбектегі ысырма жабылады, содан соң олардағы майшамдар ашылады, ал сөндірілген газ өткізгіштерге бу беріледі.

Газ тазалағыш пештен айыру клапанымен, содан соң цех аралық таза газдың газ өткізгішінен дискілі және табақшалы ысырмамен (немесе тығынмен) сөндіріледі, содан соң газ тазалау аппараттары мен газ өткізгіштерде үрлеу майшамдары ашылады және оларға бу беріледі. Буды ластанған, жартылай таза, таза газ және теңестіру газ өткізгіштеріне желдету кезінде аппараттарға су беруді тоқтатусыз беруге рұқсат етіледі. Буды скрубберге оны желдеткеннен кейін беру тек майшамдар және люктер ашық кезде және осы уақытта скрубберге судың берілуіне жол бермейтін шаралар орындалғаннан кейін ғана жүргізіледі.

Айыру клапаны шаң аулағыштан кейін оналастырылған кезде (газ жолы бойынша) айыру клапанынан кейін скруббер жағынан айыру клапаны жабылғаннан және таза газдың газ өткізгішінің цех аралық газ тазалағышы сөндірілгенен кейін скрубберден айыру клапанына дейінгі телімде лас газдың газ өткізгішін желдету үшін пілте болады.

Газ тазалауды қосу кезінде ластанған газдың газ өткізгішіне, теңестіру газ өткізгішіне және жартылай таза газдың газ өткізгішіне бу беру майшамдар ашық кезде барлық газ тазалау аппараттарына су бергеннен кейін жүргізіледі.

435. Домна пештерін және олардың газ тазалағыштарын жоспарлы тоқтату (қосу) домна және газ цехтарының басшылығымен ертерек құрылған Жұмыстарды ұйымдастыру жоспары (бұдан әрі-ЖҰЖ) бойынша орындалады.

ЖҰЖ барлық айыру құрылғыларын көрсетумен барлық кешеннің принципиалдық сұлбасы бар. ЖҰЖ орындалатын барлық операциялардың тәртібі көрсетіледі. Жұмыстарды бастамас бұрын ЖҰЖ барлық орындаушылар меңгереді.

9-параграф. Ферроқорытпа газын шаңнан және газ жолынан тазалау және суыту үшін қондырғыларды пайдалану

436. Газ тазалау мен ГОС құрал-жабдығын жөндеуге және апаттық жағдайларда тоқтату кезінде апаттар мен құрал-жабдық газ келу көзі жағынан тығындар орнатумен сөндіріледі.

437. ГОС орнатылған газ үрлеуіштердің бірі апаттық тоқтағанда немесе кернеу жоғалып кеткенде тоқтатылған газ үрлеудің айдағыш түтігінде тез әрекет ететін клапан және айдау газ өткізгішінен газ тазалау жолына және одан әрі электр пешіне газдың кетуінен сақтандыратын олардан кейін орнатылған электрлендірілген ысырма автоматты түрде жабылады.

438. Газбен үрлеу және толтыру кезінде газ өткізгіштері мен газ тазалау аппараттарында қопарылу қаупі бар қоспаның түзілуінен сақтану үшін газ тек ауаны бумен немесе инертті газбен толығымен алдын ала ығыстырып шығарғаннан кейін ғана (егер ол бар болса) беріледі.

Газ шығару жолын ауамен толтыру кезінде жөндеу немесе ұзақ уақытқа тоқтатылған жағдайда газ алдын ала бумен немесе инертті газбен ығыстырылады. Газ трактын ауамен толтырудың аяқталуы осы Талаптың 371-тармағына сәйкес анықталады.

Газ өткізгіштерді газбен толтыру кезінде газ қоспасындағы оттегінің мөлшерін тұрақты бақылау жүзеге асырылады.

439. Электр пешін қосу және газ тазалағышқа газ беру алдында ауаның сорылуынан сақтану үшін газ трактындағы және үрлеу майшамдарында сөндіру құрылғыларының күйі, сонымен қатар газ тазалау аппараттарының өту қуыстары және люктерінің саңылаусыздығы мұқият тексеріледі.

440. Газдағы оттегі мен сутегінің мөлшері технологиялық регламентте көрсетілген шектерден асып кеткенде ескерту дабыл бергіштері іске қосылады.

Пеш сөніп қалғанда және ферроқорытпа газындағы оттегі мен сутегінің мөлшері бекітілген шектерден асып кетсе, қауіпсіздіктің автоматты айыру жүйелері іске қосылады:

1) газ тазалауды сөндіру;

2) пештен газ соратын газ үрлеуіштерді тоқтату;

3) ГОС айдау коллекторынын газ үрлеуіштерді айыру.

10-параграф. ГСУ пайдалану

441. Жанғыш газдарды жағусыз ГСУ арқылы шығаруға жол берілмейді.

442. Жанғыш газдарды шығару кезеңінде ГСУ қызмет көрсету алаңдары мен сатыларына адамдардың келуіне жол берілмейді. Газ шығару клапандары алаңдарынан адамдардың ГСУ қалыпты қызмет көрсету бойынша барлық жұмыстар автоматты сөндірілгеннен кезде, газ лақтыру клапандары жабық және инертті газ немесе буды клапандардан кейінгі тіректерге беру кезінде жүргізіледі.

Сатыларға кіру есігі құлыппен жабылады және онда ескерту жазбасы болады.

443. ГСУ қызмет көрсету бойынша барлық жұмыстар газ қауіпті болып табылады және наряд-шақтама бойынша орындалады.

11-параграф. Бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану

444. Эксплуатациялау үрдісінде бақылау-өлшеу аспаптары жылына бір реттен кем емес сенімділікке тексеруден (таңбалау) өткізіледі. Жұмыс істеп тұрған манометрлер нәтижелерін журналға жазумен, бақылау манометрлерінің көмегімен 6 айда бір реттен кем емес қосымша сенімділікке тексеруден өткізіледі. Бақылау манометрі болмаған кезде сенімділікке тексеруді басқа сенімділікке тексерілген манометрлер көмегімен жүргізуге рұқсат етіледі.

Бақылау-өлшеу аспаптарын мынадай жағдайда қолдануға жол берілмейді:

1) аспапта сенімділікке тексерудің жүргізілгендігі туралы таңба немесе пломбы жоқ болғанда;

2) сенімділікке тексеру мерзімі өтіп кеткенде;

3) зақымданулар немесе олқылықтар бар болғанда.

445. Сұйықтық манометрлерін тек газ қысымы 0,03 МПа болған кезде кезеңдік өлшеулер үшін қолдануға рұқсат етіледі.

446. Импульстік газ өткізгіштерін үрлеу аспаптар мен датчиктерден ажыратылған кезде бумен, сығылған ауа немесе газбен жүргізіледі. Бумен үрлеу аспаптан газ өткізгішке орындалады. Сығылған ауамен үрлеу газ өткізгіш жағына қарай газ өткізгіштен импульстік өткізгішті сөндірумен және ауаны атмосфераға шығарумен жүзеге асырылады. Газбен үрлеу аспап жағына майшамға импульстік өткізгішті иілгіш шланг құрамымен қосумен жүзеге асырылады.

447. Радиоактивтік изотоптарды қолдану технологиялық регламентпен іске асырылады.

12-параграф. Газ қаупі бар жұмыстарды қауіпсіз жүргізуді ұйымдастыру

448. Газ қаупі бар жұмыстарға газданған атмосферасы бар орындардағы жұмыстар немесе орындалуы кезінде газдың бөлінуі мүмкін және жұмыс істеп жатқандарды уландыруға қабілетті орта түзілуі немесе қопарылыстың болуына әкелуі мүмкін жұмыстар жатқызылады.

449. Өндірістік ғимараттың жұмыс зонасы ауасындағы зиянды заттардың мөлшері рұқсатты концентрациялық шектен (бұдан әрі-РКШ) аспайды.

450. Газ цехтарында, сонымен қатар жанған газдарды өндіретін және пайдаланатын цехтарда газ қаупі бар орындар мен газ қаупі бар жұмыстар, оларды топтарға бөлумен газ қауіпті жұмыстар тізбесі құрылған; бұл тізбелерде ағымдағы эксплуатациялау тәртібі бойынша орындалуы мүмкін жұмыстар көрсетіледі. Тізбелер ұйымның техникалық жетекшісімен бекітіледі.

451. Аварияны жою жұмыстары наряд-шақтаманы рәсімдеусіз аварияны жою жоспарымен сәйкес орындалады. Адамдар және жұмыстың материалдық құндылықтарына тікелей қауіп жойылғаннан кейін газ өткізгіштерді және газ жабдықтарын техникалық ретке келтіру наряд-шақтама бойынша жүргізіледі.

452. Екі және одан да көп цехтарға газ қауіпті жұмыстарды жүргізу үшін газ қауіпті жұмыстарды басқаруға тағайындалған тұлғамен осы Талаптың 8-қосымшасына сәйкес жұмысты ұйымдастыру жоспары құрылады.

453. Барлық топтардың газ қаупі бар жұмыстары, құдықтардағы, пеш көмейіндегі, газ тазалау су өткізгіштерінің өту тоннельдеріндегі, резервуарлардағы, пештер оттықтарындағы және аппараттар ішіндегі жұмыстарды қоса, 3 адамнан кем емес бригадамен және газдан құтқарушының қадағалауымен орындалады.

454. Газ қаупі бар жұмыстарды орындау үрдісінде жұмыстың орындалу орнындағы ауа ортасында зиянды заттардың болуына бақылау жүргізіледі. Егер зиянды заттар мөлшері рұқсатты концентрациядан асып кетсе, онда арнайы тағайындалған атқарушы газдан құтқару аппараттарын қолдану немесе газданған ортадан бригада мүшелерін шығару туралы нұсқау береді.

455. Газ қаупі бар жұмысты орындау кезінде жауапты атқарушы жұмыстың жүргізілу орнында болады. Оған басқа жұмыстар атқаруды жүктеуге жол берілмейді. Жауапты басшының өкімдері бригаданың барлық мүшелеріне міндетті болады. Жұмыс жүргізу кезінде басқа қызмет тұлғалары жауапты басшы арқылы ғана нұсқау бере алады.

456. Жауапты атқарушы жұмыс үрдісінде жұмыскерлермен наряд-шақтамамен қаралған барлық қауіпсіздік шараларының орындалуын бақылайды.

457. Газ қаупі бар жұмыстарды орындау кезінде жұмыс орындарында жұмыстың барлық қатысушыларының болуы тексеріледі. Жұмыстың барлық қатысушыларының бар болуын тексеру, адамдардың шығуымен байланысты үзілістерде және жұмыс аяқталғаннан кейін жүргізіледі.

458. Газ қаупі бар жұмыстарды жүргізу орындарында бөгде адамдардың болуына жол берілмейді. Жұмыс орнына жақын жерде қауіпсіздік белгілері ілінеді немесе қойылады.

459. Газ қаупі бар жұмысты орындауға қатысушы тұлғаларда газдан сақтандыру аппараты болады.

460. Газ қаупі бар жұмыстарды жүргізу кезінде қолданылатын газдан сақтандыру аппараттарын арнайы қондырғыда жылына екі реттен кем емес тығыздыққа тексеріледі. Газдан сақтандыру аппараттарының оңтайлылығын тексеру оларды әрбір қолданғаннан кейін жүргізіледі.

461. Газдан сақтандыру аппараттарын, сақтандыру белдіктерін, белдік карабиндерін және сақтандыру арқандарын тексеру және сынау газдан құтқару қызметімен жүргізіледі және журналға жазылумен сәйкес актілермен ресімделеді.

Әрбір сақтандыру арқаны мен сақтандыру белдіктеріне нөмірі және сынау уақыты көрсетілген биркалар тағылады.

462. Газ қаупі бар жұмыстарды құдықтарда, пеш көмейінде, газ тазарту су өткізгіштерінің өту тоннельдерінде, резервуарларда, оттықтар мен аппараттарда орындайтын жұмыскерлер иық белбауымен айқасуында сақтандыру арқанын бекіту үшін шығыршықпен жабдықталған сақтандыру белдігін киеді. Белдік шығыршығы жауырыннан төмен орналаспайтындай етіп таңдалынады. Арқанның бос шеті сенімді бекітіледі. Белдіктерді иық белбаулары және сақтандыру арқандарынсыз қолдануға жол берілмейді.

Ыдыстың (құдық, резервуар тағы сол сияқтылар) сыртында газ қаупі бар жұмысты орындаудың барлық уақытында сақтандыру арқанын сақтандыру белдігі шетінен ұстап тұратын жұмысшыға үздіксіз қадағалау жүргізетін жұмыскер болады.

463. Құдықтарда, резервуарларда және осы Талаптың 462-тармағында көрсетілген басқа ыдыстарда қауіпті жұмыстарды орындайтын жұмыскерлердің аяқ киімдері болат тағасыз және шегелерсіз болады, болмаса колош киіледі.

Газ шығарылуымен газ қаупі бар жұмыстарды орындайтын жұмыскерлер қиын жанатын материалдардан тігілген костюмдер киеді.

464. Газ қаупі бар жұмыстарды орындау кезінде түсті металдардан жасалған балғалар мен зілбалғалар қолданады, ал қара металдардан жасалған құрал-саймандар мен құралдар соққы кезінде ұшқыннның түзілуіне жол бермейтіндей қапталады. Металды шабуға арналған құралдар мен кілттер, егер соңғысы мыспен қапталмаса, онда қою жағармаймен, солидолмен немесе техникалық вазелинмен майланады.

Кез келген электрлік ұшқын түзетін құрал-саймандарды қолдануға жол берілмейді.

465. Газ қаупі бар жұмыстарды орындау кезінде тасымалданатын жарықтандырғыштар, оның ішінде қопарылудан сақтандырылып жасалған аккумуляторлық жарықтандырғыштар қолданылады.

466. Сақтандыру белдіктері, карабиндер және сақтандыру арқандары әрбір қолданар алдында және кейін тексеруге және жылына екі реттен кем емес беріктікке сынақтан ұшыратылады.

467. Бақылаушы тұлға сақтандыру арқанымен 10 күнде бір реттен кем емес сыртқы тексеруді жүзеге асырады. Бұл кезде арқанның барлық бойының тұтастығы тексеріледі: онда оралған орындар мен шіріген іздері болмайды. Синтетикалық материалдардан жасалған белдіктер мен арқандарды қолдануға жол берілмейді.

Белдіктер мен карабиндерді тексеру кезінде оларда механикалық зақымданулар болмайды, олардың металл бөліктері матадан жасалған негізге бекітілген және тот басу іздерінсіз болуы тексеріледі.

468. Сақтандыру кендір арқандарының диаметрі 13 мм кем болмайды.

Сақтандыру арқандарын сынау былайша жүзеге асырылады: арқанды бір ұшынан динамометрге, ал екінші ұшын жүкшығыр қақпасына немесе жүк тиелген жүк машинасына бекітіледі. Содан соң 200 кг (диаметрі 13 мм арқандар үшін) баяу созу жүктеуін беру немесе ұзына бойы асылып тұрған арқанға аталған жүкті бекіту. Арқанды жүктеуде 15 минутқа қалдыру. Арқан ұзындығы сынақ басталар алдында және соңында өлшенеді. Жүктеуді алғаннан кейін арқанды тұтастай және бөлек оның жіптерінде ешқандай зақымданулар болмайды.

Арқанның түсірілген жүктеме әсерінен ұзару 5 % аспайды.

469. Сақтандыру белдіктері мен сақтандыру карабиндерін беріктікке сынау былайша жүргізіледі:

1) екі тоғасына бекітілген сыналатын белдіктің шығыршығына массасы 200 кг жүктемені асу және осы жүктеме ықпалында 5 минутқа қалдыру. Жүктемені алғаннан кейін белдікте ешқандай зақымданудың ізі болмауы тиіс;

2) карабиндерге массасы 200 кг жүктеме асу және карабинді ашық ысырмалы күйде 5 минутқа қалдыру. Жүктемені алғаннан кейін карабин пішіні өзгеріссіз қалады, ал ысырма өз орнына дұрыс және еркін тұрады.

16-тарау. Газдан құтқару қызметі

470. Жанғыш газ өндіретін немесе пайдаланылатын әрбір кәсіпорында газдан құтқару қызметі ұйымдастырылады.

471. Газдан құтқару бөлімшесінің құрылымы, штаттары және қызметтік мекемелері, газдан құтқару станциясының жабдықталу табелі газ шаруашылығындағы күші бар нормативтік құжаттар талаптарына сәйкес келеді.