
- •Сузык авазлар
- •Тартык авазлар
- •Аваз калыплары
- •Аваз үзгәрешләре
- •Сүз төркемнәре
- •Исемнең күплек саны
- •Тартым кушымчалары
- •Исемнәрнең тартым белән төрләнүе
- •Туп, калак, үрдәк кебек сүзләрнең тартым белән төрләнүе
- •Бияләй, ай кебек сүзләрнең тартым белән төрләнүе
- •Тау, үлчәү кебек сүзләрнең тартым белән төрләнүе
- •Килешләр
- •Тартым кушымчалы исемнәрнең килеш белән төрләнүе
- •Исемнәрнең килеш белән төрләнеше
- •Тартым кушымчалы исемнәрнең килеш белән төрләнеше
- •Изафә бәйләнеш төрләре
- •Исемнәрнең ясалышы
- •Парлы исемнәрнең ясалышы
- •Кушма исемнәрнең ясалышы
- •Сыйфатларның мәгънәви төркемнәре
- •Сыйфат төркемчәләре
- •Асыл сыйфатларның дәрәҗәләре
- •Сыйфатлар ясалышы
- •Сан төркемчәләре
- •Микъдар саннарның тартым белән төрләнүе
- •Тартым кушымчалы саннарның килеш белән төрләнүе
- •Тәртип саннарының тартым белән төрләнеше
- •Алмашлык Алмашлыкларның мәгънәви төркемнәре
- •Зат алмашлыкларының килеш белән төрләнеше
- •Үз алмашлыгының тартым белән төрләнеше
- •Тартым кушымчалы үз алмашлыгының килеш белән төрләнеше
- •Сорау алмашлыкларының тартым белән төрләнеше
- •Сорау алмашлыкларының килеш белән төрләнеше
- •Тартым кушымчалы сорау алмашлыкларының килеш белән төрләнеше
- •Күрсәтү алмашлыкларының килеш белән төрләнеше
- •Рәвеш төркемчәләре
- •Рәвешләр ясалышы
- •Фигыльләрнең тематик төркемнәре
- •Фигыльләрдә зат-сан категориясе
- •Боерык фигыльнең зат-сан белән төрләнеше
- •Теләк фигыльнең зат-сан белән төрләнеше
- •Шарт фигыльнең зат-сан белән төрләнеше
- •Хикәя фигыльнең заманнары
- •Хәзерге заман хикәя фигыльнең ясалышы
- •Хәзерге заман хикәя фигыльнең зат-сан белән төрләнеше
- •Хәзерге заман хикәя фигыльнең зат-сан белән төрләнеше
- •Категорик үткән заман хикәя фигыльнең зат-сан белән төрләнеше
- •Нәтиҗәле үткән заман хикәя фигыльнең зат-сан белән төрләнеше
- •Тәмамланмаган үткән заман хикәя фигыльнең зат-сан белән төрләнеше
- •Күптән үткән заман хикәя фигыльнең зат-сан белән төрләнеше
- •Кабатлаулы үткән заман хикәя фигыльнең зат-сан белән төрләнеше
- •Кабатлаулы үткән заман хикәя фигыльнең зат-сан белән төрләнеше
- •Билгеле киләчәк заман хикәя фигыльнең зат-сан белән төрләнеше
- •Билгесез киләчәк заман хикәя фигыльнең зат-сан белән төрләнеше
- •Билгесез киләчәк заман хикәя фигыльнең зат-сан белән төрләнеше
- •Киләчәк-үткән заман хикәя фигыльнең зат-сан белән төрләнеше
- •Юнәлешләр
- •Юнәлешләр ясалуы
- •Хәзерге заман сыйфат фигыльнең тартым белән төрләнеше
- •Хәзерге заман сыйфат фигыльнең килеш белән төрләнеше
- •Тартым кушымчалы хәзерге заман сыйфат фигыльнең килеш белән төрләнеше
- •Үткән заман сыйфат фигыльнең тартым белән төрләнеше
- •Үткән заман сыйфат фигыльнең килеш белән төрләнеше
- •Тартым кушымчалы үткән заман сыйфат фигыльнең килеш белән төрләнеше
- •Киләчәк заман сыйфат фигыльнең тартым белән төрләнеше
- •-Ачак/әчәк формалы киләчәк заман сыйфат фигыльнең килеш белән төрләнеше
- •Тартым кушымчалы -ачак/әчәк формалы киләчәк заман сыйфат фигыльнең килеш белән төрләнеше
- •-Асы/-әсе кушымчалы киләчәк заман сыйфат фигыльнең тартым белән төрләнеше
- •-Асы/-әсе кушымчалы киләчәк заман сыйфат фигыльнең килеш белән төрләнеше
- •Тартым кушымчалы -асы/-әсе формалы киләчәк заман сыйфат фигыльнең килеш белән төрләнеше
- •-Гач/-гәч һәм –кач/-кәч кушымчалы хәл фигыль ясалышы
- •-Ганчы/-гәнче һәм –канчы/-кәнче кушымчалы хәл фигыль ясалышы
- •-Ып/-еп һәм –п кушымчалы хәл фигыль ясалышы
Юнәлешләр
Юнәлешләр |
Мәгънәсе |
Кушымчалары |
Мисаллар |
төп |
|
- |
бара, әйтә |
кайтым |
|
-ын/-ен, -н |
юына, киенә |
|
|
-ыл/-ел, -л, -ын/-ен, -н |
юыла, киелә, башлана |
уртаклык |
|
-ыш/-еш, -ш |
юыша, бирешә, эшләшә |
төшем |
|
-дыр/-дер, -тыр/-тер, -т, -ар/-әр, -ыр/-ер, -кыр/-кер, -гыр/-гер, -гыз/-гез, -каз/-кәз, -кыз/-кез, -сәт, -ыз/-ез |
яздыр, әйттер, сөйләт, кайтар, яткыр, менгер, тергез, яткыз, күрсәт, тамыз |
Юнәлешләр ясалуы
юнәлеше |
|||||||
тартык авазлардан соң |
-л һәм –ла/лә гә беткән нигезләрдән соң |
сузык авазлардан соң |
беренче иҗеге –л хәрефенә беткән сүзләрдә |
||||
калын вариант |
нечкә вариант |
калын вариант |
нечкә вариант |
калын вариант |
нечкә вариант |
калын вариант |
нечкә вариант |
яз-ыл-у та(к)г-ыл-у ка(п)б-ыл-у |
өйрән-ел-ү си(п)б-ел-ү |
ал-ын-у сал-ын-у сакла-н-у |
бел-ен-ү биклә-н-ү бөклә-н-ү |
аша-л-у укы-л-у |
өстә-л-ү терә-л-ү |
алда-н-у чолга-н-у |
үлчә-н-ү эшлә-н-ү |
Кайтым юнәлеше |
Уртаклык юнәлеше |
|||||||
тартык авазларлан соң |
сузык авазлардан соң |
тартык авазлардан һәм бер иҗекле сүзләрдән соң |
сузык авазлардан соң |
|||||
калын вариант |
нечкә вариант |
калын вариант |
нечкә вариант |
калын вариант |
нечкә вариант |
калын вариант |
нечкә вариант |
|
ал-ын-у ка(п)б-ын-у ка(к)г-ын-у ю-ын-у |
күр-ен-ү си(п)б-ен-ү чи(к)г-ен-ү |
укы-н-у буя-н-у алда-н-у |
сөйлә-н-ү эшлә-н-ү бөркә-н-ү |
озат-ыш-у та(п)б-ыш-у ка(к)г-ыш-у у-ыш-у [уwышу] |
бел-еш-ү си(п)б-еш-ү чи(к)г-еш-ү |
сана-ш-у кара-ш-у яса-ш-у |
эшлә-ш-ү сөйлә-ш-ү бизә-ш-ү |
Йөкләтү юнәлеше |
||||||||||||
сузык авазлардан соң |
-й, -р га беткән нигезләрдән соң |
сузык авазга беткән бер иҗекле сүзләрдән соң |
тартык авазлардан соң |
-т, -ч хәрефләренә беткән нигезләрдән соң |
||||||||
калын вариант |
нечкә вариант |
калын вариант |
нечкә вариант |
калын вариант |
нечкә вариант |
калын вариант |
нечкә вариант |
калын вариант |
нечкә вариант |
|||
аша-т-у ела-т-у |
иснә-т-ү эшлә-т-ү |
авырай-т-у кызар-т-у |
күтәр-т-ү күгәр-т-ү |
ю-дыр-у у-дыр-у шу-дыр-у |
и-дер-ү |
ал-дыр-у бар-дыр-у яз-дыр-у ат-тыр-у |
бир-дер-ү сип-тер-ү кис-тер-ү |
кат-ыр-у кач-ыр-у |
кит-ер-ү күч-ер-ү |